BOEKBESPREKING

Dit boek heb ik gelezen, hoewel de schrijver me dat afraadt. In zijn inleiding stelt hij dat ‘veel woorden die Jezus volgens de evangeliën uitspreekt hoogstwaarschijnlijk van later datum zijn en Hem door de gemeente in de mond gelegd zijn. 'Wie dit alles niet wil horen, moet dit boek niet lezen’. De veronderstelling dat de vroege gemeente haar eigen gevoelens door Jezus laat vertolken, deel ik niet. Ze kan ook niet bewezen worden, maar berust op een of andere vooronderstelling. Janse waarschuwt wel voor zulke aannames, maar heeft er zelf ook wel enige. Toch valt daarmee de waarde van dit boek niet totaal weg. Er blijven zeer belangwekkende ontdekkingen en conclusies over.
Achtergrond van het boek is de problematiek van het geweld in beide testamenten en de vormen van geweld in de islam. Daarbij komt dat de moderne mens vindt dat God en geweld eigenlijk niet samen kunnen gaan. God is toch liefde? In een excurs aan het einde van het boek, van de hand van prof. Gerrit de Kruijf, wordt daar speciaal aandacht aan gegeven.
Het Oude Testament kent diverse vormen van geweld, hoewel de vrede het ideaal is. Soms wordt opdracht gegeven steden te verwoesten en volkeren te doden. Afgodendienst wordt bestreden door afgodendienaars te doden. Speciaal (maar niet alleen) in Kanaän? Toch ontwikkelt zich ook een lijn dat niet mensen straffen moeten uitvoeren, maar dat God zelf in zijn (eind)gericht, op de ‘dag van de Heer’, dat zal doen. Bij de profeten wordt deze lijn aangewezen. Marcions verwerping van het Oude Testament wordt afgewezen. De recente herontdekking van de betekenis van Israël voor de kerk roept echter ook lastige vragen over het gebruik van geweld op. Hoe kan met dat geweld Israël het licht voor de volkeren zijn?

Nagegaan wordt hoe er onder de Joden verschillend over de Romeinse bezetting gedacht werd en hoe men op die bezetting reageerde. In die context gaf Jezus Christus de Bergrede. Deze is geen programma van geweldloosheid, maar een ethiek voor mensen die op Gods goedheid vertrouwen. Het Nieuwe Testament predikt geen pacifisme, maar binnen de kring van Jezus’ leerlingen kan geweld geen middel zijn om problemen op te lossen. Hier functioneert de tegenstem van Jezus. Jezus wordt getekend tegen de achtergrond van de verschillende visies op David, als de krijger, de vrome voorganger en de rechter, en op de apocalyptiek. In de apocalyptiek wordt van God verwacht dat Hij uiteindelijk de zaken recht zet.
Hoewel de titel van het boek verwijst naar Jezus, wordt ook ingegaan op Paulus en het geweld. Op de weg naar Damascus werd deze heftige man bekeerd van geweldenaar tot geweldloze, althans fysiek. In dit verband gaat de schrijver tevens na welke vormen van geweld Christus en de vroege gemeente ondervonden van Joden en overheden en hoe ze daarop reageerden. Waarom vluchtte men naar Pella in het jaar van de belegering van Jeruzalem door de Romeinen?
Een apart hoofdstuk handelt over het verbale geweld in de mond van Jezus en zijn volgelingen. Vloekspreuken, Petrus tegenover Ananias, kunnen effectief zijn. Het slothoofdstuk beschrijft de gewelddadige woorden en beelden van Gods laatste oordeel. Janse geeft daarbij enkele overwegingen: past de hel in het evangelie? En is Gods barmhartigheid afhankelijk van ons berouw en onze bekering? Hij geeft toe dat hij niet alle lijnen bij elkaar kan krijgen. ‘De kerk mag niet objectief-afstandelijk theologiseren en in alle rust eschatologische kansberekeningen bedrijven, maar is geroepen om een appèl te doen op mensen en op God.’
Kortom, een interessant boek, dat veel belangrijke vragen oproept. Terecht wordt er op 25 januari een studiedag over deze problematiek georganiseerd.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen