Globaal bekeken

De onder ons bekende schrijver Jac. Overeem heeft ongeveer 75 boeken — streekromans en kerkhistorische romans — op zijn naam staan. De laatste tijd is in allerlei bladen uitvoerig aandacht gegeven aan zijn persoon en werk. In de wekelijkse bijlage van het Nederlands Dagblad Variant troffen we dezer dagen ook een artikel onder de titel 'In 't veld van literatuur ploegde de boer voort'. Uit dit interview twee passages.

• 'De jonge Overeem schreef in zijn jonge jaren erg veel "dat van nul en generlei waarde was". De meewarige blik in de ogen van de schrijfster A. van Hoogstraten-Schoch haalt hij voor de geest Z'n Nederlands was toen niet om over naar huis te schrijven. Toch is daar op een moment verandering in gekomen... tijdens een preek van prof dr. A. H. de Hartog in een kerk te Rijnsberg. Als herinnering hangt van hem tussen de wat rommelig opgetaste boeken nog altijd een portret. Het was een preek naar aanleiding van Psalm 27:10: "Want mijn vader en mijne moeder hebben mij verlaten, maar de HEERE zal mij aannemen". De woorden van de preek legden beslag op zijn denken. Ze brachten hem in een geloofscrisis. "Dan blijf je helemaal alleen over. En niemand kan je helpen, ook je vaderen moeder niet. Maar de HEERE met zijn genade was mij nabij. Ik riep Hem aan en Hij haalde mij eruit. En zo kon ik m 'n ouders weer begroeten."

Nog groter was de uitwerking van deze preek op zijn schrijven. "Het was net of die duistere kluwen van mijn denken was opengesprongen. Sinds die tijd schreef ik nederlands dat acceptabel was. Ik kréég het vermogen om volksverhalen te schrijven. Hoe dat allemaal te verklaren is ? Precies weet ik het niet. Ik beschouw het maar als een algemene werking van de Heilige Geest. Een ander ding heeft het uitgewerkt: ik kan nóóit de duimen achter m 'n vest steken, en zeggen: al die verhalen, dat heb ik gedaan".'

• 'De boeken van Overeem bevatte nogal eens bekeringsgeschiedenissen. De inhoud is bevindelijk van aard. Buiten de rechterflank van de gereformeerde gezindte wordt er daarom soms wat meewarig neergekeken op deze schrijver, die op zijn minst als verdacht wordt beschouwd. Als we deze geluiden de schrijver voorleggen, beklemtoont hij dat hij altijd open wil staan voor kritiek. Een sombere geloofsbeleving? "In Wielke de keuterboer" stel ik de hoofdfiguur juist voor als een heel positief christen. Door zijn leven vormt hij een voorbeeld, waar de lezer zich aan kan spiegelen en optrekken. Voelt u zich niet geroepen om in uw boeken geestelijke ontsporingen in bevindelijke kring kritisch aan te roeren? In eerste instantie voelt de schrijver er niet veel voor om een "journaal van gebreken" van christenen breed uit te meten. "Daar zorgt de wereld wel voor", gromt hij, en wijst op Maarten 't Hart. Ook kan hij het niet nalaten Joop den Uyl ten tonele te voeren. "Een figuur als Den Uyl, ik vind dat maar een armzálige stumperd. Om z'n opvoeding zó te versmaden en God te verwerpen, vind ik op z 'n minst laf". En de lijdelijkheid in uw kring dan? (Overeem is zelf Ned. hervormd.) De schrijver: ' 'Ik heb juist altijd gevochten tegen fatalisme en tegen een uitverkiezingssysteem dat de mensen verlamt De uitverkiezing kan alleen maar als troost zijn voor de kerk. Ik kan met de uitverkiezing niet werken omdat het zo aan het goddelijke vastzit. Mijn overtuiging is dat de genade er is voor alle mensen. Maar dat betekent wel dat ieder mens moet terugkeren met schuldbesef en berouw. De verloren zoon is volgens mij het type van elk mens. Welke rol het verbond in mijn boeken speelt? Ik zie dat zo: de waarden van het verbond worden zichtbaar in de bevinding van de gelovige. In het verbond liggen de mogelijkheden opgesloten om een kind van God te zijn. Maar het verbond gaat van God uit, niet van de mens. Hij kent de zijnen van eeuwigheid. Maar dat wil niet zeggen dat je je nu mag verschuilen achter de uitverkiezing, en zeggen: als ik niet uitverkoren ben, dan etc. Velen hebben daar genoeg aan, met als gevolg een vaak zeer goddeloos leven. Daar wil ik doorheen prikken. Je zou het ook zo kunnen zeggen: ik vecht in mijn boeken tegen de onwaarachtigheid van de kerkmens." "Om terug te komen op dat verbond. Dat leert ons dat ieder leven op een andere manier door God bestuurd wordt Mijn leven verloopt niet hetzelfde als dat van een ander. Dat hoeft ook niet. Waar het wel om gaat is de levende relatie, de relatie met het onzichtbare wezen Gods, en vandaaruit een vernieuwende levenswandel. Het bloed van Christus Jezus reinigt van alle zonden. Dat vind ik van wezenlijk belang. Zoals de dichter Guido Gezelle het uitdrukt:

Ik luisterde. Hij sprak.

Hij sprak en ik luisterde.

Kijk, dat is niet maar een idee, maar is zéér wezenlijk in een christenleven. Ja, die bevinding. Dat is zó'n besmet woord. Daar moeten we vanaf.'"

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen