In de lijn der geslachten

Er zijn mensen, die heel wat tijd investeren in speurwerk ten aanzien van hun voorgeslacht. Ze zijn op zoek naar hun stamboom, soms in de meest brede vertakkingen. Waar kom ik vandaan? Dat is een vraag, die menigeen geducht bezig houdt. Het moge een feit zijn dat we allen van Adam stammen, elk mens staat toch weer in een zeer speciale lijn. Er is zelfs een leer van de ontwikkeling van de verwantschap der geslachten, de genealogie.
De één voelt de band met het voorgeslacht ongetwijfeld sterker dan de ander. Bij de één werken bepaalde eigenschappen, die in het geslacht voorkomen ook sterker door dan bij de ander, hoewel we allen wel op enigerlei wijze erfelijk beladen zijn. In ieder geval is elk mens ongetwijfeld in eerste instantie en het meest bij eigen stamboom geïnteresseerd. Wat waren het voor mensen, die in ons voorgeslacht voorkwamen? Waren er notabele mensen bij of misschien ook klaarblijkelijke schuinsmarcheerders? Welke beroepen hadden ze? En als men dan de vertakkingen nagaat blijkt het ook nog interessant te zijn wie vandaag in de verte ook nog tot de familie behoort. In de Schrift blijkt intussen de stamboom, het geslachtsregister ook niet als onbelangrijk te worden beschouwd. Hoeveel gedeelten zijn er niet in de Bijbel, die uit dorre opsommingen van namen lijken te bestaan. Toch heeft het de Heilige Geest goedgedacht om deze bij de teboekstelling van het Woord ook voluit te honoreren. Elk mens nam in de rij der geslachten een eigen, unieke plaats in. Niet in het minst was de voortgang der geslachten belangrijk in verband met de verwachte komst van de Messias. Waar geen nageslacht was werd geen lijn doorgetrokken, die bij Chritus zou uitkomen. Daarom was kinderzegen een zegen in dubbele betekenis.

In de lijn
Zo is er ook in de kerk veelvuldig en met nadruk gesproken over de lijn der geslachten. Daar waar aan het Verbond bijbelse betekenis werd toegekend, werd en wordt met verwachting over die lijn der geslachten gesproken. De Heere verwerkt Zijn verkiezing in de lijn van het Verbond. En hoe vaak bleek dan niet een gouden draad van godsvrucht door bepaalde geslachten te lopen. We haasten ons dan altijd te zeggen dat genade geen erfdgoed is maar anderzijds bleek een godvruchtige opvoeding van grote betekenis te zijn in de voortzetting van het werk des Heeren de geslachten door. De Schrift zelf geeft daar ook de voorbeelden van. Als in Israël door de kinderen aan de ouders gevraagd werd 'wat hebt ge daar voor een dienst?', namelijk bij de viering van het pascha, dan werd geantwoord 'dat is de Heere een paasoffer'. Zo gaven ouderen de fakkel door aan de jongeren en was er sprake van een estafetteloop van de geslachten.

De lijn der geslachten is van grote betekenis geweest in de geschiedenis van de kerk des Heeren; althans daar waar ook binnen het Verbond bekering als noodzakelijk werd gezien. De kinderdoop was daarbij een duidelijk teken van Gods belofte om in de lijn der geslachten Zijn werk te verheerlijken. De Heere vertrouwt ouders kinderen toe en geeft ook nog een keer voor die kinderen een teken mee, aan de voorhoofden van de kinderen verzegeld.

Intussen zou het onjuist zijn die lijn van de geslachten te verabsoluteren. In de Schrift ook sprake van de Kananese vrouw, die er bij mocht behoren, hoewel ze niet tot het uitverkoren volk, tot het volk van het Verbond behoorde. En van de romeinse hoofdman over honderd zei Jezus dat hij zelfs in Israël zo'n groot geloof niet had gevonden. Zou het zo in de loop van de geschiedenis niét gegaan zijn, het heil zou tot Israël beperkt zijn gebleven. Maar het heil is door de grenzen van Israël heengebroken. De kerk werd in Israël ingelijfd. En zo zijn de tijden door mensen gevoegd bij de gemeente, die zalig wordt, hoewel niet komend uit een geslacht, dat er al lange tijd bijhoorde. Voor ieder geslacht is er wat dit betreft uiteindelijk toch ook sprake van een begin, een begin van Gods genade.

Het is ook veelvuldig voorgekomen en het komt tot vandaag voor dat kinderen uit een andere geslachtslijn in een bepaald gezin en daarmee in een familie en in een bepaald geslacht worden opgenomen, geadopteerd. Vandaag kunnen we daarbij denken aan de vele ouders die, wanneer hun huwelijk kinderloos blijft maar ook als ze zelf al kinderen hebben, een kind adopteren uit de Derde Wereld. Ik heb nooit begrepen waarom er dan problemen zouden moeten zijn wat de doop betreft. In het Nieuwe Testament wordt al gesproken over de doop van gezinnen, van mensen met hun hele huis, waarbij zeker ook de bijwoners, bijvoorbeeld zij, die bij het huispersoneel behoren, gerekend moesten worden. Me dunkt dat het een verabsolute ring van het verbond betekent als men de doop zo strict beperkt tot de eigen 'natuurlijke' kinderen en die niet wil toepassen op geadopteerde kinderen. Het gaat uiteinde lijk om het teken van Gods belofte.

Naar de achtergrond
Naar mijn bescheiden mening wordt vandaag minder over de lijn der geslachten gesproken dan in het verleden het geval is geweest. Eén van de redenen zou kunnen zijn dat in bepaalde kringen menigmaal zo massief over de verbondsgemeente gesproken wordt, dat de specifieke verbondslijn door de geslachten heen op de achtergrond raakt. Daar waar overigens de algemene verzoening wordt geleerd en gepredikt is de lijn der geslachten per uiterste consequentie helemaal niet van betekenis. Wanneer het wonder van de genade, in de toebrenging en levendmaking van zondaren, niet meer wordt gepredikt en beleefd zal er ook weinig of geen aandacht meer zijn voor de wondere gang van God door Zijn Woord en Geest de geslachten door. Dan wordt het alles grauw, éénvormig, vanzelfsprekend. Dan is er ook niet de worsteling meer om het nageslacht in die zin, dat het bekerende en wederbarende werk van de Heilige Geest ook voor de nieuwe generatie wordt ingewacht en afgebeden. Wanneer we spreken over de lijn der geslachten dan is er ook sprake van een biddend voorgeslacht voor een komend nageslacht. Kinderen zijn soms van de Heere afgebeden, soms met de bede of de Heere hen in Zijn dienst gebruiken wil. Bij de begrafenis van ds. D. J. van Dijk te Woudenberg, afgelopen zaterdag, werd daarvan ook gewag gemaakt. In de lijn der geslachten hebben moeders als een Hanna gebeden om een kind en dan voor een kind dat de Heere zou dienen en vrezen.
Het stille gebed in de binnenkamer van godvruchtige ouders en grootouders, maar ook van moeders in Israël en vaders in de genade in en voor de gemeente, is van onschatbare betekenis. Het gebed van de rechtvaardige vermag veel. Het bekende woord van Ambrosius tot Monica, de moeder van Augustinus, was: 'een kind van zoveel gebeden kan niet verloren gaan'.
Wanneer het spreken over de lijn der geslachten gaat verstommen in de gemeente kan dat toch een dieperliggende oorzaak hebben.

Afbreken
Intussen is er sprake van een minstens zo ernstig verschijnsel. Soms moet met droefheid geconstateerd worden dat een lijn der geslachten afbreekt doordat kinderen kerk en gemeente en het christelijk geloof bewust de rug toekeren. In onze tijd van diepaande ontkerstening is dat geen uitzondering. In soms gerenommeerde geslachten – en dan bedoel ik geslachten met een rijk geestelijk verleden –, zo ook in predikantsgeslachten in verschillende kerken, zien we breuken optreden. Wat wordt door ouders niet geleden onder kerkverlating van hun kinderen. Heel pijnlijk kan dat zijn als men de directe lijn in kerkelijk en geestelijk opzicht abrupt ziet afgebroken doordat kinderen gezamenlijk afhaken. Ook dat komt immers voor in onze tijd. In veel gevallen gebeurt het echter niet zó abrupt. Ouders zien gebeuren dat bij hun kinderen de kerkgang wat versloft maar proberen de lichtpuntjes nog te zien (het zijn toch uiteindelijk hun kinderen); maar een generatie verder slaat de totale ontkerkelijking toe.
Gelukkig blijkt ook vandaag overigens de bewarende hand des Heeren in de geslachten aanwezig te zijn. Maar afhakende geslachten zijn vandaag geen uitzondering. Dat betekent intussen niet dat daarmee het werk des Heeren als zodánig een einde neemt. Zoals de Bijbel ons de (schrikkelijke) mogelijkheid voor houdt, dat de kandelaar verplaatst wordt, zo is er ook de mogelijkheid dat, terwijl het éne geslacht gaat een ander geslacht (erbij) komt.

Men kan zich overigens de vraag stellen hoe breed er nog van een geslacht sprake is, waarvoor geldt dat de Heere Zijn trouw houdt tot in duizend geslachten. Kan immers niet langs een zijlijn de lijn der geslachten toch worden voorgezet? Een bekend predikant onder ons placht nogal eens te zeggen, dat de Heere in Zijn wondere wijsheid soms een geslacht overslaat en dan de lijn weer voortzet. Maar wordt soms ook niet gezien dat de Heere Zijn beloften volvoert langs een dunne zijlijn? En uiteindelijk is het zo dat élk geslacht het toch van de genade en trouw des Heeren hebben moet.
In het geslachtsregister van Jezus Christus, dat in de kerstdagen ongetwijfeld weer her en der aan de orde is geweest, wordt de lijn getrokken via klaarblijkelijke zondaren. En ook ten tijde van Elia, toen er nog slechts zeven duizend waren overgebleven, die de knie voor Baäl niet gebogen haden, terwijl Elia zelf dacht dat hij de enige was, ging die geslachtslijn door. De evangelist Mattheüs rekende het geslacht van Jezus Christus van Abraham af. Daar ligt de directe verbondslijn. Maar Lucas komt uiteindelijk bij Adam uit. Lucas blikte hoger dan Mattheüs, zegt Calvijn. 'Na de val van de eerste mens Adam hadden alle mensen een Verlosser nodig'. Anderzijds wordt in het geslacht van Abraham de schat van het eeuwige leven, aldus Calvijn, tegelijk met Christis, in bewaring gegeven.

Belofte
Het is een hoogst ernstige zaak wanneer het Verbond, waarbinnen die 'schat van het eeuwige leven' in bewaring is gegeven, verbroken wordt. Wanneer dit bewust en tegen beter weten in gebeurt is er zelfs het ernstige woord uit de Hebreeënbrief dat het onmogelijk is, diegenen, die eens verlicht zijn geweest en de gaven van de Heilige Geest hebben gesmaakt en afvallen, weer tot bekering te brengen. Dat is de ernst van de situatie in een post-christelijk tijdperk. Maar er is méér. Het geslachtsregister van Christus gaat terug tot Adam: 'de zoon van Adam, de Zoon van God'.
Christus was al met de moederbelofte, direct na de val, beloofd. Daarom zal Hij nageslacht hebben in geestelijke zin, ook als de Zijnen het verbond breken. Dat geeft uiteindelijk ook vandaag de aandrang om met de verkondiging van het Evangelie door te gaan, dicht bij en ver weg. God roept Adamskinderen en zo ook Abrahams kinderen. Hoewel de Heere Zijn Verbond ernstig neemt, in de belofte en in de wraak van het verbond, gaat de uiteindelijke belofte verder. Want Christus Zelf kan en zal zonder onderdanen niet zijn. Als geslachten terug wijken zullen andere geslachten aantreden, hier of elders.

v. d. G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen