Boekbespreking

Dr. W. van 't Spijker, Democratisering van de kerk anno 1562 Apeldoornse steden nr. 8, 38 blz. Prijs ƒ 6, 90. Kok, Kampen 1975. 

In deze (uitgewerkte) rede, gehouden bij de rectoraatsoverdracht aan de Theol. Hogeschool in Apeldoorn op 9 okt. 1974, stelt prof. v. 't Spijker een onderwerp uit de kerkgeschiedenis en het kerkrecht aan de orde. Het gaat om de vraag: Moeten we de democratiseringstendenzen in de kerk bevorderen formatie.

Van 't Spijker gaat voor de beantwoording van deze vraag op zoek in de Gereformeerde kerk van Frankrijk in de 16de eeuw. Daar rees tegen een presbyteriale-synodale kerkorde, zoals deze kerk die ingevoerd had, verzet van de kant van Jean Baptist Morély. Deze achtte de in zijn kerk bestaande orde te aristocratisch en een invalspoort voor een nieuwe hiërarchie uit wier dienst huis men juist verlost was. Morély wilde de gemeente activeren. In zake de leer en de tucht, de verkiezing van ambtsdragers, het beroep op meerdere vergaderingen zou de gemeente moeten besUssen. Zij moet besluiten nemen. En de kerkeraad fungeert dan als uitvoerende macht. De Franse kerken hebben Morély's op­ vattingen afgewezen, ondanks allerlei stemmen die voor een dergelijke visie pleitten en die met Morély beducht waren voor een hiërarchisch en tyranniek kerkeraadsgezag.

Van 't Spijker schetst daartegenover het verzet van Chandieu en Beza. Met name Beza heeft, uitgaande van een geloofsvisie op de kerk als lichaam van Christus waar alleen het Woord van Christus mag heersen, Morély bestreden. De voorstanders van de democratisering gaan van een droombeeld uit naar zijn mening. De kerken zullen in de chaos der meningen te gronde gaan en satan zal zijn zin krijgen. Recht doen aan het algemeen priesterschap der gelovigen sluit een krachtige nadruk op het gezag, dat Christus uitoefent door middel van de ambten, niet uit. Men kan de orde der kerk niet laten bepalen door politieke categorieën.

Het is een boeiende rede die belangrijk is voor allen die zich in de achtergronden van het Gereformeerd kerkrecht willen verdiepen.

Duidelijk blijkt dat in dit kerkrecht de verhouding ambt-gemeente een tere zaak is die licht naar de een of andere zijde scheef getrokken wordt. En de vraag waar ik na lezing van dit goed gedocumenteerde betoog toch mee blijf zitten is: Wat is in dit kerkrecht historisch bepaald en wat blijvend? Men kan de situatie van de 16e eeuw toch niet zonder meer gelijk stellen met de geseculariseerde wereld van 1975, waar het kerkelijk leven zich midden in bevindt. Maar dat is een vraag die buiten het bestek van de historicus valt. Aanbevolen lectuur.

Utrecht

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen