Boekbespreking

J. W. Hofmeyr: Johannes Hoombeeck als Polemikus; 246 blz.; J. H. Kok, Kampen, 1975.

Op deze studie is de schrijver, die Zuidafrikaan is, in Kampen gepromoveerd tot doctor in de theologie. Zijn promotor was prof. dr. J. Plomp en zijn copromotor was prof. dr. S. v. d. Linde uit Utrecht. Wij zijn blij met dit boek, omdat het in een behoefte voorziet. Hoewel Hoornbeeck een groot geleerde is geweest en ten tijde van Voetius in kerk en theologie een grote plaats heeft ingenomen, is er tot nu toe weinig aandacht aan hem geschonken. Er is iets geschreven over zijn zendingsleer en zijn oecumenische gezindheid (B. Oosterom), ook iets over zijn Theologia practica (J. den Boer) en zijn Euthanasia (K. Exalto), maar een meer systematische behandeling is Hoornbeeck nog niet ten deel gevallen. Dat laatste beoogt ook dit boek niet te geven, maar wel is het een flinke stap in die richting. Hofmeyr behandelt naast een kort overzicht van Hoornbeecks leven en de theologische polemiek in die tijd vooral de polemische geschriften van Hoornbeeck, met name zijn Summa Controversiarum (1653).

Hofmeyr geeft een uitvoerige weergave van wat Hoornbeeck daarin heeft behandeld. Dat is waarlijk niet gering geweest. Bijna alle in die tijd bekende godsdiensten en godsdienstige stromingen passeren de revue en ontvangen van Hoorbeeck een grondige behadeling. Dat grondige kenmerkt zich vooral door een uiterst nauwkeurige en volledige informatie en tegelijkertijd een ingetogen beoordeling of veroordeling. Zowel deze grondigheid als ingetogenheid kenmerken het werk en de figuur van Hoornbeeck. Daarom komt hij zo sympathiek bij ons over. En Hofmeyr is in deze overdracht goed geslaagd.

Een andere zaak is, of het helemaal geslaagd is om aan te tonen, dat in deze polemische Werkzaamheid van Hoornbeeck de betekenis van de Nadere Reformatie als zodanig aan het licht treedt. Hofmeyr meent van wel en heeft dit zelfs als de scopus van zijn studie gezien. Wij moeten zeggen, dat dit inhoudelijk in zijn boek niet duidelijk wordt gemaakt. Integendeel. De wijze, waarop Hoornbeeck als polemicus naar voren treedt is een vrijwel zeldzame verschijning. Noch vóór hem nóch na hem zijn er geweest, die in ditzelfde spoor gingen. Zijn invloed als polemicus is dan ook binnen de Nadere Reformatie nauwelijks van betekenis geweest. Overigens is deze studie een hartelijke gelukwens waard en wij hopen dat Hofmeyr in Zuid-Afrika zijn bestudering van de Nadere Reformatie zal voortzetten. Dan kunnen niet alleen wij maar ook de Zuidafrikaanse kerk de vrucht daarvan, plukken.

C. G.

J. S. Hielema: Pastoral or christian Counseling; 307 blz.; Drukkerij Elinkwijk B.V. te Utrecht, 1975.

Dit boek heeft als proefschrift gediend aan de theologische faculteit van Utrecht, waarmee de schrijver bij prof. dr. H. Jonker is gepromoveerd tot doctor in de theologie. De promotie geschiedde cum laude. Daaruit blijkt, dat het als een belangrijke en goede studie is beoordeeld. .Wie van het boek kennis neemt, zal dit volledig toestemmen. De schrijver, van oorsprong een Hollander, maar die in Amerika heeft gestudeerd en nu weer naar zijn geboorteland is teruggekeerd, treft in dit boek een vergelijking tussen twee belangwekkende, maar onderling fundamenteel verschillende benaderingen binnen de pastorale theologie. Deze worden belichaamd in het werk van Seward Hiltner enerzijds en van Jay E. Adams anderzijds. Beiden nemen in de Amerikaanse wereld van de pastorale psychologie een vooraanstaande plaats in. De visie van Hiltner komt voort uit een sterke aansluiting bij de moderne methoden van de huidige psychologie en psychiatrie, waarin het zelfverstaan van de mens wordt geanalyseerd vanuit humanistische criteria. Adams anderzijds geeft een benadering, die zich op een fundamentalistische wijze wil binden aan de Schrift en daarmee dan ook uitsluitend werkt.

Hielema geeft van beide een heldere analyse en trekt daarna een informatieve vergelijking tussen hen. Alleen daarom al is zijn boek de moeite waard. Daarnaast echter komt Hielema ook met een eigen visie, waarin hij wel dicht aansluit bij de Schriftgetrouwheid van Adams, maar zijn fundamentahstische methode toch afwijst. Dit laatste deel is niet het meest bevredigende, alhoewel moet worden erkend, dat dit terrein nog zo weinig ontgonnen is, dat het voorlopig nog spoorzoeken blijft. Dat Hielema ons in ieder geval met zijn studie een stap verder gebracht heeft in de goede richting, geeft aan zijn proefschrift een bijzondere waarde.

C. G.

Dr. H. Bade: Homofilie. Status of stigma. Een onaanvaardbaar dilenmia voor de wonende mens; 96 blz.; ƒ 14, 50; Wever, Franeker, 1975.

De auteur is gepromoveerd op een wijsgerig proefschrift over de wonende mens. Vanuit de ethiek van het wonen benadert hij het probleem van de homofilie. Dat geeft een heel aparte invalshoek. Hij wijst homofilie als vorm van samenleven gelijkwaardig met het huwelijk af. Hij meent dat alles, ook lichamelijk erop wijst dat dit geen 'haalbare praxis' is.

Het is een boek dat op een originele manier dit vraagstuk benadert. Toch heeft het ons niet geheel bevredigd. Ik vrees dat dit boek het lot zal ondergaan dat het door voor-en tegenstanders van homofiele praktijken zal worden gekritiseerd. Mijn bezwaar is, dat dr. Bade het resultaat van de Schriftuitleg in zijn boek verwerkt, zonder dat hij aan de eigenlijke uitleg toekomt. We krijgen de indruk dat hij zich op dit terrein niet zo direct wil wagen, terwijl daar toch de beslissing valt. Intussen is het wel duidelijk wat het resultaat is van zijn lezen van de Schriftgegevens. Hij concludeert daaruit tot een neen.

Eigenlijk laat de schrijver de indruk na dat de ethiek van het wonen een eigen instantie is, van waaruit men de homofilie moet afwijzen. Als een nadere aanvulling op de bespreking van de bijbelse gegevens vind ik dit boekje een waardevolle studie; als vervanging voor de bespreking van die gegevens vind ik er een niet te verontschuldigen tekort in.

W. H. Velema

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen