De journalist

Vraag een journalist niet naar de mooie kanten van zijn beroep, het gevaar is groot, dat hij niet uitgesproken raakt.

Dat de beeldvorming over het beroep van journalist positief is blijkt wel uit onderzoeken, gedaan op middelbare scholen naar de vraag welk beroep men later graag zou willen uitoefenen. Zou zo'n vraag op de lagere school meestal met tramconducteur (althans vroeger) of straaljagerpiloot zijn beantwoord, op de middelbare school scoort 'journalist' tamelijk hoog.

En dat is terecht. Mij is de vraag gesteld, in de eerste plaats van die mooie kanten te schrijven. Dat kan niet in het luchtledige. Met andere woorden: de redaktie vroeg het aan een journalist die vanuit een christelijke overtuiging wil werken en dat doet bij christelijke media (EO, Koers). Die gegevens bepalen in belangrijke mate het kader van dit artikel.

Veelzijdig beroep

Om een paar zaken te noemen. Als journalist ben je intens betrokken bij het gebeuren van alle dag, maar ook bij de snelle aftakeling van wat eens een christelijke natie werd genoemd. Er is nog een mogelijkheid om middels interviews en reportages via het medium radio aan het nederlandse volk duidelijk te maken hoe desastreus de gevolgen zijn, wanneer een land definitief afrekent met de geboden die God ons in Zijn Woord gegeven heeft, en die heilzaam zijn, zowel voor mens als maatschappij. Vult u de voorbeelden maar in. Het jaar 1986 dreigt in de totale ontkerstening van Nederland een zwart jaar te worden. Dat mag ik duidelijk maken. In confrontatie met politici, medici, juristen, ethici en vertegenwoordigers van belangenorganisaties, kan de waarheid nog via de ether gehoord worden. Dat is een groot voorrecht en een grote verantwoordelijkheid. De grootste frustatie die je daarbij oploopt is niet, dat niet-christelijk Nederland niet wil luisteren, maar dat 'een heleboel goedwillende christenen de kop in het zand steken', om een citaat van prof. dr. W. H. Velema uit Koers te gebruiken. Christelijk Nederland slaapt en dreigt pas wakker te worden als de teerling geworpen is.

Het bovenstaande betekent niet dat mijn werk uitsluitend te maken heeft met de omturning van onze maatschappij die zich op dit moment voltrekt. Als redakteur van een aktualiteitenrubriek en van een opinieblad, ben je verplicht de totale aktualiteit te volgen. En dat betekent om maar een paar recente interviews te noemen, een gesprek met ds. L. J. Geluk over de uitlatingen van ds. Hüting, een interview met minister Ruding over het financieringstekort, een gesprek met Harm van der Meulen over arbeidstijdverkorting en een interview met ds. J. Westerink over dankdag op Urk 1985. De taak van een christen-journalist is om te informeren, te vormen, te activeren en te getuigen, en dat maakt het beroep uitermate veelzijdig.

De grote teleurstelling

Is het dan alleen rozegeur en maneschijn? Ik duidde al op het feit dat je in dit beroep een grote teleurstelling tegenkomt. Juist wanneer je zelf uitermate betrokken bent bij de vele ontwikkelingen op het maatschappelijk en kerkelijk terrein, doet het pijn, wanneer je ervaart dat 'een groot deel van de christenheid de zaak eigenlijk laat lopen, niet wakker geschud wil worden, niet bereid is, te zien hoe beslissend deze jaren zijn voor de toekomst van ons land', om nogmaals W. H. Velema te citeren, maar ik kan het niet beter zeggen. Dan heb je een machtig medium als de radio tot je beschikking en dan lukt het nog niet om veel mensen wakker te schudden.

Welke eigenschappen moet je bezitten om een goede journalist te worden, vroeg een stagiaire mij onlangs. 'Je moet gek op informatie zijn', was mijn antwoord. Dit beroep slokt je namelijk totaal, met huid en haar op. Dag en nacht ben je met je vak bezig. Want buiten de concrete uitoefening van je beroep doe je niet anders dan informatie verzamelen. De 'vrije tijd' gaat volledig op aan lezen: talloze dagbladen, weekbladen, kerkelijke bladen, brochures en boeken en dat alles in een constante honger naar nieuwsfeiten, achtergronden en meningen. Daarom zijn een 40-urige werkweek of arbeidstijdverkorting voor een journalist een lachertje. Maar voor het gezin niet, wat ons telkens weer moet worden voorgehouden.

Journalistiek en ethiek

'Goede morgen met abortuskliniek...'. 'Goede morgen, met mevrouw Jansen. Ik heb een moeilijke vraag: ik zou graag zo snel mogelijk een abortus willen laten plegen'.

'Dat kan, dan bent u aan het juiste adres'. 'Maar ik heb gelezen, dat een abortus alleen maar in een noodsituatie mag, dat ik er vijf dagen over moet denken, en dat ik alle mogelijke alternatieven van een abortus moet nagaan...? '

'Ja, dat staat in de wet, maar dat is maar een papieren wet, dat hoeft allemaal niet, u kunt zo geholpen worden'.

Ik geef hier in mijn eigen woorden een gesprek weer, dat enige tijd geleden voor de EO-televisie werd gevoerd. Mevrouw Jansen was helemaal niet in verwachting, maar wilde als journaliste gewoon weten of de huidige wet wel functioneert. Nee dus. Ze maakte bij deze ontstellende ontdekking gebruik van een leugen. Is het geoorloofd op deze wijze, in uitzonderingsgevallen achter schokkende feiten te komen? Het is een ethisch probleem van de eerste orde voor een christenjournalist, en niet alleen voor hem.

Een ander dilemma waar een christen-journalist vaak mee worstelt is de vraag of hij de vele informatie en kennis die hij heeft altijd naar buiten mag brengen. Concreet: de afgelopen tijd had ik erg veel informatie over grote problemen binnen (kleine) christelijke partijen en bepaalde kerkgenootschappen. Vele keren had ik een 'primeur' kunnen hebben. Maar, is het-naar-buiten-brengen van dat nieuws altijd 'stichtend'? Berokkent het niet veeleer schade aan de zaak van God's koninkrijk om eens heel grote woorden te gebruiken. In die afweging heb ik het 'nieuws' vele malen voor mij gehouden en gewacht, totdat de organen zelf, of andere media de problemen wereldkundig maakten. Dat wachten gebeurde, en gebeurt soms met een zekere pijn in mijn hart, want naar puur journalistieke maatstaven miste ik kansen. Echter, christelijke journalistiek moet zich gebonden weten aan normen, ook al snijden die in het journalistieke vlees.

Een derde dilemma wat ik hier nog wil aanstippen is de vraag of je voor de 'goede zaak' maar iedereen aan het woord kan laten. Een paar weken geleden publiceerde prof. dr. C. I. Dessaur haar inmiddels beroemde 'vlammende protest' tegen de doodsideologie waarvan een vrije abortus en verregaande legalisering van euthanasie hoofdbestanddelen zijn. Onverwachte steun voor orthodoxe christenen. Maar, mevrouw Dessaur staat ook bekend als aktief feministe. In Tijdsein van de Evangelische Omroep is mevrouw Dessaur toch geïnterviewd. Het werd een vraaggesprek dat klonk als een klok. Fred Borgman ervaarde haar noodkreet als een grote steun in de strijd tégen de gelegaliseerde moord. Voorafgaande aan het interview werd de afweging gemaakt of we mevrouw Dessaur wel konden interviewen. Die afweging viel dus positief uit. Wat ik er mee wil aangeven: christelijke journalistiek bedrijven is vaak een kwestie van afwegingen maken, in het licht van Gods Woord.

Daarom geldt voor iedere christen-journalist, vrij naar J. P. de Vries: 'Hij moet een door Gods Geest en door dagelijks lezing van Gods Woord gescherpt oog hebben om de dingen te doorzien en zijn lezers en luisteraars rechte wegen te kunnen wijzen'.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen