Drama stempelt jaren

Ook De Waarheidsvriend krijgt in Vergunst een nieuwe eindredacteur. In 2001 ondergaat de lay-out een verandering. Er wordt onder andere een duidelijker letter ingevoerd en vaste rubrieken krijgen een logo. In 2006 verandert er veel meer. De Waarheidsvriend krijgt het voorkomen van een magazine, waarna de volgende stap de full colourdruk is. Ik merk na 95 jaargangen gelezen te hebben dat deze layout het blad een stuk toegankelijker maakt. Begin 2007 treedt mevrouw B.C.Ph. van der Waal-Goudriaan aan als eindredacteur; Vergunst heet dan hoofdredacteur. Zo gaat De Waarheidsvriend met zijn tijd mee. Dat is ook zo als het gaat om de inbreng van de lezers. Door middel van ingezonden stukken, ervaringsverhalen, interviews en reacties komen zij meer in beeld dan voorheen. Sommigen worden wel eens erg mondig.

Drama
Het belangrijkste gebeuren waarvan De Waarheidsvriend overvol staat, is de fusie van de Protestantse Kerk in 2004, die tegelijk een scheuring betekent. Dit laatste kan een drama van ongekende omvang genoemd worden. Wanneer ik lees wat het hoofdbestuur eraan gedaan heeft om de scheuring te voorkomen, dan vind ik dat indrukwekkend. Ik geef een kleine selectie. Er wordt geschreven over de Augsburgse Confessie (1530), de twee-eenheid van kerk en gemeente, de kerk als zieke moeder, het unievoorstel (2002), fusie of unie, gesprekken met het Comité tot Behoud van de Nederlandse Hervormde Kerk, er is een open brief van Vergunst en ds. G.D. Kamphuis, gebedssamenkomsten, andere open brieven, een reeks over ‘Zorg voor de kudde’ (ds. H. van Ginkel), een artikel ‘Nee tegen SoW is geen ja voor afscheiding’, ‘Stop kerkscheuring’, een speciale uitgave van het synodebesluit op 12-12-2003, kerk en wereldlijke rechter, een biddag in verband met SoW, briefwisseling Kieskamp-‘Comité’, oproep tot boete aan hele kerk, convenant classis Alblasserdam, handreiking moderamen aan Comité.
Zo zou ik nog wel even door kunnen gaan. Ik heb diep respect voor de bewogenheid en de ernst van het hoofdbestuur om de breuk met broeders en zusters te voorkomen. Misschien kunnen we zeggen: het was vanaf 1906/1909 al duidelijk dat een deel van de Gereformeerde Bond in 2004 niet zou meegaan. Het denken vanuit de zuiverheid van de leer heeft in de bond altijd op gespannen voet gestaan met een denken vanuit het verbond.

Stil
En dan wordt het op 1 mei 2004 stil in De Waarheidsvriend. Ik denk dat het komt omdat de Gereformeerde Bond rouwt. Hij heeft de luiken dicht gedaan. Tussen de regels is het wit in De Waarheidsvriend zo leeg. Wie rouwt, zegt niet meer dan nodig is. Men zwijgt meestentijds vanwege de pijn.
Toch gaat het kerkelijk leven verder. De Waarheidsvriend verschijnt ook op 5 mei 2004. Zij heeft het drama wonderlijk genoeg overleefd. Langzamerhand komen de pennen weer in beweging. Men vraagt zich af: wat is er toch gebeurd? Wat betekent deze nieuwe situatie voor ons als Gereformeerde Bond? Bezinning over onderwerpen die wezenlijk zijn, waren blijven liggen. Die bezinning komt nu op gang. De eerste jaren na 2004 is er een opnieuw zoeken naar identiteit. Wat is bijbels en daarom gereformeerd? Wat is gereformeerde prediking, kerkdienst, liturgie, ambt, gemeenteen kerk-zijn, de tweede dienst, catechese en pastoraat, de roeping van de kerk in de wereld? Nieuwe ontwikkelingen vragen om nieuwe bezinning, zoals de verhouding gereformeerd en evangelisch, kerk en moderne cultuur. Talloze recensies van nieuwe boeken over kerk, theologie en cultuur treffen we in De Waarheidsvriend aan. Er vindt een explosie van bezinning plaats. Waar komt die nieuwe energie vandaan? De Waarheidsvriend herleeft en wordt weer podium en kruispunt van voorlichting en toerusting. Er is dankbare verwondering bij de redactie wanneer in 2009 de tienduizendste abonnee mag worden ingeschreven.

Tijdspiegel
Overigens heeft De Waarheidsvriend ook in de moeilijke jaren altijd de functie van een tijdspiegel behouden. Er wordt aandacht besteed aan de ramp van Nine Eleven 2001 (WTC, New York), de tsunami van Kerst 2002, de moord op Pim Fortuyn (2002) en op Theo van Gogh (2005), de MKZ-crisis. Maar ook aan de betekenis van J.S. Bach (1685-1750) en vooral van Calvijn (1509-1564). Een bijzondere plaats neemt de theologische bezinning op Israël in. Besprekingen van diverse publicaties hierover vullen de kolommen van De Waarheidsvriend. Er is veel zorg over de verhouding Israël en de Palestijnen en de keuzes die leden van de Protestantse Kerk daarin maken. De Gereformeerde Bond is helder in zijn standpunt dat Israël het volk van Gods verbond is en blijft en dat de kerk met Israël onopgeefbaar verbonden is.

Rubrieken
Er verschijnen nieuwe rubrieken. Naast de waardevolle pennenvruchten van P. van den Heuvel over de kerkorde (‘Alles op orde’), bieden zich aan: ‘Zending in zicht’, ‘Bijbeltekst begrepen’, ‘Mijn tekst’, ‘Signalement’. Er wordt informatie geboden over de Herziene Statenvertaling (HSV), het honderdjarig bestaan van de Gereformeerde Bond in 2006 (in samenkomsten en publicaties), de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV), de hertaling van de Liturgische Formulieren. Ook wordt in het bijzonder stilgestaan bij het feit dat het Gereformeerd Weekblad, dat vanaf 1895 verscheen, stopt. Namen van scribenten die je veel tegenkomt zijn die van A. Peters en de predikanten De Knegt, Hoek, Kieskamp en Noordegraaf. Ds. J. Maasland eindigt in 2009 na negentien jaar met zijn zeer gewaardeerde rubriek ‘Uit de Pers’. En dan zijn er de pastorale juweeltjes van de predikanten Koppenhol en Biesbroek. Boeiend is steeds de rubriek ‘Globaal bekeken’. Opvallend vind ik te lezen dat in 2008 44 procent van de lezers op de SGP stemt. Dat zou in de eerste helft van de vorige eeuw ondenkbaar geweest zijn.

Aan het eind van mijn leeservaring van honderd jaar De Waarheidsvriend zeg ik met een knipoog naar Prediker 12:12: Er komt geen einde aan vele Waarheidsvrienden te maken. Maar er is – ondanks alle gebrek – veel goeds in geschreven, veel uit liefde voor de kerk. Ergens schreef Van der Graaf eens: het doel van De Waarheidsvriend is voorlichting en toerusting te geven inzake het geestelijk, gemeentelijk, kerkelijk en maatschappelijke leven. Die doelstelling is De Waarheidsvriend trouw gebleven. Honderd jaar Waarheidsvriend biedt een Fundgrube van bezinning op theologie, kerk en geloof. Over welk leerstellig onderwerp zou in die honderd jaar het meest geschreven zijn? Ik denk over rechtvaardiging en heiliging.

Als voorzitter van de Gereformeerde Bond richt ds. G.D. Kamphuis zich in het eerste nummer van ‘De Waarheidsvriend’ van 2005 in een brief tot de leden en ‘allen die zich met ons verbonden weten’. Hij schrijft onder andere: ‘Velen van u zijn in het afgelopen jaar door grote spanningen gegaan in de gemeente, maar evenzeer in uw visie en betrokkenheid op het geheel van de kerk. Met vreze en beven als we zien op de omstandigheden en tegelijk overtuigd als we zien op onze roeping, hebben we onze plaats binnen de Protestantse Kerk in Nederland ingenomen. Er is in vele gemeenten geleden in de tijd die achter ons ligt. De pijn daarvan dragen we vanwege betrokkenheid op elkaar allen mee, ook als de gemeente na 1 mei niet scheurde. We brengen die pijn voor Gods troon. En we bidden om vergeving en om genezing. (…) Hoezeer we ook verzuimden, de Heere was in Zijn genade de Getrouwe.’

Dr. W. Verboom uit Harderwijk is emeritus hoogleraar vanwege de Gereformeerde Bond.

In het jubileumjaar zoomde dr. W. Verboom elke maand in op een decennium uit de geschiedenis van De Waarheidsvriend. Dit is de laatste aflevering.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen