Apotheker in een veranderende wereld 2

In een postchristelijk tijdperk

Eén en ander neemt niet weg dat er bij veel mensen een latente onvrede te bespeuren valt ten aanzien van de gezondheidswerkers, artsen en specialisten, en de middelen die ze voorgeschreven krijgen of de apparatuur die op hen toegepast of uitgeprobeerd wordt.

Dankzij vooral de natuurwetenschappelijke vooruitgang van de laatste vijftig jaar beschikken we ook over geneesmiddelen en medische apparatuur die zijn weerga niet kent.

De schaduwzijde van deze ontwikkeling is dat het natuurwetenschappelijke denken ook een soort levensfilosofie geworden is. Alles wat men niet kan bewijzen en niet begrijpen en met geloofsvertrouwen te maken heeft wordt naar de prullebak verwezen. Het bestaan van mens en wereld moet langs een weg van evolutie plaats gehad hebben. Alles is uiteindelijk ontstaan uit de grote oerknal. God is niet te bewijzen en voor Hem behoeft men ook geen rekenschap af te leggen van zijn daden. Een hier­ namaals met een eeuwig wel en een eeuwig wee wordt naar het rijk der fabelen verwezen. Een mens is niet meer dan een uitzonderlijk begaafde aap. Het leven is een lot. Maak er voor jezelf het beste van. Bemoei je niet te veel met mensen die door het noodlot in alle mogelijke problemen zitten, want dat maakt je eigen leventje wat minder leuk. Een ieder begrijpt dat ik hier een paar hele grove lijnen teken. Maar veel mensen ervaren het in de gezondheidszorg, van de vraagkant, dat de gezondheidswerkers wel hun medisch-technisch kunnen en kennen ter beschikking willen stellen en uitproberen, maar zich liever niet te veel verdiepen in wat de diepere oorzaken zijn van allerlei klachten.

Mensen hebben dikwijls meer behoefte aan een goed gesprek waarin ze hun (levens)problemen aan een ander kwijt kunnen en zich daardoor verlicht voelen, dan weer diezelfde automatisch voorgeschreven slaapmiddelen, of rustgevende tabletjes of dragees tegen te hoge bloeddruk, of het zoveelste andere soort omdat de andere niet meer werkten.

Of men lijkt er wel niet meer vanaf te kunnen, wat ook weer een psychische druk geeft. Deze mensen zoeken naar iemand die naar hen luistert en zoeken dan een zogenaamde holistische of totaalbehandeling. Een bepaald symptoom heeft dikwijls een dieper liggende oorzaak. Een geheel nieuwe niet-westerse levensfilosofie is voor dezen een aantrekkelijk alternatief.

Het lijdt geen twijfel dat er heus wel artsen zijn die zich wèl inleven willen en kunnen in andermans problematiek, waarvoor de arts een vertrouwensman/vrouw is. Deze weet dan dikwijls ook uit wat voor een gezin iemand komt of familie. Heeft soms mede de kinderen uit zo een gezin ter wereld helpen brengen. We nemen aan dat een christenarts in deze zijn taak verstaat.

Op de alternatieve toer

Steeds meer mensen gaan hun heil zoeken bij alternatieve genezers, met soms nauwelijks enige opleiding, en zoeken een alternatieve geneeswijze. Alleen al omdat deze mensen, de beoefenaars van deze geneeswijzen meer de tijd zouden nemen om naar hen te luisteren. Men moet aan zo een iemand dan wel zijn hele hebben en houden willen vertellen. Overigens heb je ook mensen die daar geen enkele behoefte aan hebben. Die zeggen: geef mij maar weer dat slaapmiddel of die antibioticumkuur die altijd zo goed hielp; geen geklets en geen hele verhalen. Voor hen is een dokter en apotheker een leverancier van dingen waar ze dwingend om vragen.

Alternatieve geneeswijzen zijn dacht ik momenteel gewoon ook een soort modeverschijnsel. Soms heeft men het gevoel dat de bedrijfjes die zich toeleggen op het in de handel brengen van een range plantaardige en homeopatische geneesmiddelen als paddestoelen uit de grond rijzen de laatste tijd. Meestal wordt weer teruggegrepen op de ouderwetse kruiden of mengsels ervan en aftreksels zoals die voor de oorlog ook al lang bestonden. Van de één is de verpakking nog leuker dan van de ander. Er gaat heus wel wat effekt van deze dingen uit, maar vooral van homeopatische middelen is het soms moeilijk na te trekken of men zonder het gebruik ervan ook niet opgeknapt of van de kwaal af geraakt was. Men moet van deze soort geneesmiddelen geen wonderen verwachten. Men kan beter aan de Heere God vragen of Hij de middelen wil zegenen of ze nu van homeopatische of fytotherapeutische (is van planten) oorsprong zijn of dat het gewone moderne middelen zijn.

Persoonlijk heb ik geen bezwaar tegen deze alternatieve middelen zolang er duidelijk is dat ze in ieder geval geen kwaad doen. Ook zogenaamde anthroposofische middelen schijnen wel een positief effekt te hebben. Dus zolang een mens er beter van wordt is het niet af te wijzen. Anthroposofen geloven meen ik in de reïncarnatie. Dat wijzen wij beslist af. Verder heb ik mijn twijfels over homeopatische verdunningen van hoger dan D-6 of D-8 omdat daar nagenoeg niets of helemaal niets meer in zit. Maar volgens de theorie van de homeopaten is een steeds hogere verdunning (waar dus steeds minder in zit) des te meer gepotentieerd en dus des te werkzamer. Dat is dan een kwestie van geloof en dat geloof deel ik niet. Fervente homeopaten zullen het op dit punt wel niet met mij eens zijn. Acupunctuur heeft soms ook wel verrassende resultaten. Waarom dat niet eens geprobeerd. Baat het niet, het schaadt ook niet. Heel die filosofie er achter over ying en yang moet men maar op de koop toenemen. Als apotheker heeft men overigens met deze laatste geneeswijze niets te maken. Ook bijvoorbeeld niet met strijkers. Wat deze laatsten betreft zou ik mij eerst zorgvuldig laten inlichten uit wat voor geest deze mensen die dit kunnen hun krachten putten. Men weet nooit in wat voor krachtenveld men terecht komt als deze kracht niet van God komt.

Momenteel zijn er zeker wel meer dan twintig alternatieve geneeswijzen. Ik ga ze nu niet allemaal opsommen. Verschillende universitair gevormde dokters hebben zich ook op het gebied van bepaalde alternatieve geneeswijzen bekwaamd. In deze heb ik het meeste vertrouwen. Zij kunnen een gewone allopatische therapie op een deskundige wijze afwegen tegenover een alternatieve therapie. De kwakzalverij ligt wel op de loer om ook een duit in het eigen zakje te steken. Ik las eens ergens in een advertentie: 't komt uit de natuur en dus is het goed. Dat slaat natuurlijk nergens op. Ook niet: 't is plantaardig, dus 't kan geen kwaad.

Ethische zorgen en problemen

Er zijn tegenwoordig ook een aantal problemen waar men vijftig jaar geleden niet mee te maken had. Ten eerste denk ik dan aan het feit, dat vooral veel jongere mensen door het bovengeschetste levensgevoel in de hand gewerkt, het stuur in hun leven kwijt zijn. Het leven heeft geen zinvol doel meer voor hen. Ze zien de mensenwereld om zich heen als maar door één gedachte meer bezeten: geld, goed en genot. Soms komen ze uit gezinnen waar het onderling helemaal fout gelopen is, zijn zélf soms ook al wat maatschappelijk labiel, maar soms komen ze ook uit de beste gezinnen die men maar denken kan en is men of door omstandigheden, of willens en wetens aan drank en drugs verslaafd geraakt. Zo hebben we in Amsterdam met vele honderden verslaafden te maken, in het ergste geval aan heroïne. Het afkicken met het alternatieve methadon verloopt over het algemeen zeer moeizaam of lukt helemaal niet. Zijn ze zichzelf nog zo de baas, dat ze een eenmalige verstrekking per week over een hele week kunnen verdelen dan wordt de methadon op doktersrecept via de apotheek verstrekt. Gaat dat niet, dan moeten ze elke dag hun portie halen bij de methadon-stadsbus, welke een aantal vaste staanplaatsen heeft in het centrum van de stad. Geregeld zien we soms bepaalde mensen schone spuiten bij de apotheek kopen. Als ze er dan ook nog verwaarloosd uitzien, dan weten we al dat het een verslaafde is die via de hem of haar bekende kanalen aan heroïne weet te komen en dat dan zelf inspuit. Niet leveren van schone spuiten zou ook nog tengevolge kunnen hebben dat ze zich nog allerlei infektieziekten op het lijf halen, want dan gebruiken ze steeds weer dezelfde spuit.

Nog iets heel anders, waar we dagelijks mee gekonfronteerd worden is de aflevering op recept van populair gezegd de pil, wetenschappelijker de ovulatieremmer. Om alle misverstanden uit te sluiten: de pil is geen vruchtafdrijvend middel. Wij kunnen niet vragen bent u wel gehuwd ja of nee, of wat zijn uw overwegingen om deze pil te slik­ken, maar wij weten wel dat van onze overtuiging uit gezien van dit middel misbruik wordt gemaakt. Trouwens onder de lezers van de Waarheidsvriend zullen er dacht ik heel wat zijn die elke vorm van regelend optreden op dit gebied afwijzen, of juist uitsluitend deze vorm. Sommigen vinden dat we zo veel mogelijk kinderen moeten zien te krijgen, anderen zeggen: wie een toren bouwt zit niet eerst neer om de kosten te berekenen. Nu zal het kostenaspekt wel niet de doorslag geven, maar eerder wat vinden we het meest verantwoord. Hoe het ook zij, het is mijn bedoeling niet hierover een diskussie te ontketenen.

Wat anders is het voorschrijven van een spiraaltje op recept, wat ook geregeld voorkomt . Hier komen we wel op een m. i. grensoverschrijdend terrein. Want hiermee kan een vrucht in het allerprilste stadium zonder dat men er iets van merkt afgedreven worden. Een spiraaltje is een speciaal geprepareerd koperdraadje dat in de baarmoeder wordt ingebracht en er gedurende een periode van ongeveer drie jaar voor zorgt dat er geen vrucht tot ontwikkeling komt.

Euthanasie en abortus provocatus

Wij krijgen in de apotheek ook meer en meer met euthanasie te maken. De apotheker heeft nl. in principe de know how, de kennis, in huis en de 'spullen' om een aktieve euthanasie te bewerkstelligen. Het komt al af en toe voor dat zij daarover persoonlijk benaderd worden om daar aan mee te werken. Meestal komt een dergelijk verzoek al of niet met een recept van een arts 's avonds heel laat, alsof het het daglicht niet kan velen. Dat kan het ook niet.

Verder is het ook al zo, dat in sommige ziekenhuizen met een zogenaamde abortuspil geëxperimenteerd wordt. Het is niet te hopen dat deze pil via de openbare apotheek verstrekt zal gaan worden op recept, maar dat dit verder in ziekenhuizen zal afgewikkeld gaan worden, want hier kan men voor zijn geweten niet aan meewerken.

Wat het meewerken aan euthanasie betreft, daar is meer dan een half jaar geleden een hoorzitting aan gewijd door de apothekersorganisatie KNMP, met bestuur en belanghebbende leden. Daar is toen uitdrukkelijk uitgesproken dat een apotheker nooit behoeft mee te werken aan euthanasie, als hij dat niet wil, omdat dit ten eerste een gewetenszaak is en ten tweede ook niet ons werk is volgens de Wet op de Geneesmiddelenvoorziening.

Bovenstaande problemen en vraagstukken hebben er inmiddels toe geleid dat er sinds ruim twee jaar het Christen Apothekers Overleg bestaat. Schriftgetrouwe christenen bespreken daar met elkaar hoe zij in bovengenoemde problematiek hebben te handelen en wat voor stappen wij kunnen ondernemen opdat bepaalde onzes inziens ongewenste ontwikkelingen kunnen tegengehouden worden.

Velen hebben de laatste tientallen jaren gedacht 'laat ons de banden en touwen van ons werpen', dan worden we waarlijk vrij. De werkelijkheid is dat door deze zogenaamde vrijheid alle mogelijke problemen op ons af komen.

Tenslotte

Ook aan de apotheek gaan de nieuwste ontwikkelingen op een ander gebied niet voorbij. Ik denk hierbij aan de computer en de automatisering. Ik overdrijf niet als ik veronderstel dat tegen het jaar 2000 alle apotheken geautomatiseerd zijn. Dat wil zeggen dat alle receptgegevens in een computer per patiënt opgeborgen kunnen worden voor een paar jaar, op afroep kunnen geproduceerd worden en dat ook kwitanties en rekeningen, kortom de hele boekhouding en de zogenaamde patiëntenbewaking op de computer zit en binnen enkele seconden zo men wil op een beeldscherm verschijnt of via printers uitgetikt wordt. De Waarheidsvriend zou te dik worden als ik het verder nog zou hebben over zaken als parallelimport, loco-of generieke preparaten, zwartvestigingen, de medicijn-'knaak'. apotheekhoudende huisarts, de prijsstelling van de geneesmiddelen enz.

Iemand zal mij vragen, wat is er nu eigenlijk nog leuk aan dit vak? Daarop zou ik dit willen zeggen: Ten diepste zijn wij, met name als christenen, op de wereld om elkaar ten dienste te zijn en dan geeft het bezig zijn als apotheker in een apotheek als schakel in de gezondheidszorg een bepaalde bevrediging. Bovendien, en dat hangt met het eerste samen, is er het plezier om gewoon een zo goed mogelijk produkt af te leveren en eventueel voorlichtend bezig te zijn.

W. J. Klap, apotheker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen