Emotie of gezond verstand

Vorige week wijdden we een uitvoerige bespreking aan het zogeheten Kairos-document, opgesteld door Zuidafrikaanse christenen uit in totaal 19 kerken. De Hervormde synode heeft er vorige week bijna een dag over vergaderd zonder overigens tot een positiebepaling of besluitvorming te (willen) komen. Het was een open beraad. De Hervormde Kerk was de eerste kerk (in de wereld ), die zich met dit document bezig hield. We laten hier geen verslag volgen, alleen een korte impressie van de zitting.

Kritiek en bijval

In totaal hebben vijftien synodeleden het woord gevoerd nadat in de ochtendvergadering door enkele personen uit Zuid-Afrika, die bij het document betrokken waren, o.a. ds. Shun Go vender en ds. Jan de Waal lange, emotionele betogen waren gehouden. In de synode werd sterk verzet aangetekend door diverse sprekers tegen de theologsche achtergrond en strekking van het document. Omdat we vorige week zelf al uitvoerige kritiek gaven op het stuk, gaan we hier nu niet verder op in.

Opmerkingen

Puntsgewijs nu nog enkele opmerkingen over het geheel.

1. Telkens weer werd door de gasten van Kairos betoogd dat het document een Zuidafrikaans document was. Wat 'jullie' er ook van zeggen, het is van 'ons'. Anderzijds werd telkens de suggestie gewekt dat als men dit document niet aanvaardde men aan de verkeerde kant stond, een vijand van God was zelfs.

Drs. J. van Veen van de Raad voor de zaken van Overheid en Samenleving merkte dienaangaande op dat zó de communicatie niet tot stand kon komen. De betogen van de Zuidafrikaners kwamen lichtelijk 'arrogant, verwaten' over, aldus Van Veen. Gelukkig hebben de synodeleden zich er niet door laten weerhouden om klip en klaar te zeggen wat ze meenden te moeten zeggen. Maar de monologen in de ochtendvergadering plaatsten de synodeleden wel onder sterke morele druk.

2. De kritiek, die ter synode op het stuk geleverd is, was theologisch terzake. Diaken N. A. de Waal (Alblasserdam) stelde dat in alle teksten in het Nieuwe Testament, waarin het woord kairos voorkomt, dit te maken heeft met de verschijning en het optreden van Christus. Het dokument gaat uit van een soort openbaring die nog geschieden móét. Drs. R. H. Kieskamp (Leerdam) sprak van een revolutionaire, dopers-radicale theologie. Alleen dr. K. Blei (Haarlem) nam het voor de theologische intentie van het stuk op. Hij vergeleek het met de Barmer Thesen, in de vooroorlogse jaren door de Belijdende Kerk in Duitsland opgesteld tegen het nationaal socialisme. Het Kairos-document moest theologisch ook worden gezien in de context van de Zuidafrikaanse situatie. Ik ben van mening dat dit stuk daar verre vandaan is. Maar dat heb ik vorige week uitvoerig verwoord. Het heeft mij dan ook verbaasd dat dr. Blei de theologische grondnoties van het stuk niet aan de orde stelde.

Het was intussen wél verregaand dat een Nederlands vertegenwoordiger van de werkgroep Kairos (David de Beer) de theologische kritiek, die wél geleverd werd, meende te kunnen afdoen met de opmerking dat hij (erom) gelachen had. Zulke hooghartigheid is niet bevorderlijk voor een echt gesprek. Hier was sprake van 'het eigen gelijk' en een verachting van hen die er anders over denken.

Ook bijv. vragen over Buthelezi met zijn Inkathabeweging, die (zo mogelijk) langs vreedzame weg apartheid wil afschaffen, werden (na enig beraad) met één zin afgedaan: hij werkt samen met de politie.

3. Ik heb niet voor niets boven deze impressie gezet 'emotie of gezond verstand'. Het was namelijk duidelijk dat enkele synodeleden nuchtere, zakelijke beoordeling van het stuk op theologische merites lieten voor wat het was en direct op de emotionele toer gingen. Met name was dit het geval bij de (drie) vrouwelijke sprekers. Eén van hen zei de van tevoren opgestelde tekst te hebben verscheurd na het horen van de toespraken van de Zuidafrikaners. Slechts de vrouwen kregen dan ook een woord van dank en lof van de Kairos-mensen.

Iemand, die nu niet direct vooroploopt als het gaat om theologische bezwaren tegen de vrouw in het ambt, heeft eens gezegd dat met de komst van de vrouw in het ambt en de ambtelijke vergaderingen er een andere mentaliteit komt. Welnu, dat werd hier duidelijk. Ik besef hoe kwetsbaar het in deze tijd is om dit te zeggen maar de betogen van de vrouwelijke afgevaardigden waren eerder gekenmerkt door emotionaliteit dan door eerlijke theologische nuchterheid. De vrouwelijke inbreng brengt inderdaad (kennelijk) een andere, niet-theologische benadering. Het diende in dit geval zeker de objectiviteit niet en was zeker geen winst.

4. De behandeling van het Kairos-document is zeker niet een stap vooruit geweest. Het Kairos-document zelf, met daarbij ook de theologische toelichting van met name ds. Shun Govender, is niet van dien aard dat zij, die (helaas) nog weinig oog hebben voor het onrecht en het schrijnende van de apartheid, zullen worden overtuigd. Eerder is een alibi verstrekt om aan de ernst van de situatie te ontsnappen. Als Govender woorden gebruikt als 'God die vuil is' in Zuid-Afrika en Christus , die 'anti-christen' is, maar, vooral, als het lijden van de zwarte bevolking gelijk gesteld wordt aan het lijden van Christus, of het lijden van Christus vandaag is, dan is dat zeker niet bevorderlijk voor het kweken van een goed begrip voor de nood waarin inderdaad velen in Zuid-Afrika zich bevinden.

5. Ik herhaal een eerder gestelde vraag: waar blijft een Kairos-document uit gereformeerde kring, b.v. ook uit de blanke Zuidafrikaanse kerken, waarin het onrecht van de apartheid wordt bestreden vanuit de bijbelse gerechtigheid, in plaats vanuit een messiaanse theologie, die in feite heretisch is?

V. d. G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen