Boekbespreking

Lammert Gosse Jansma en Durk Hak (red.),
Maar nog is het einde niet. Chiliastische stromingen en bewegingen bij het aanbreken van een millennium
Uitg. Amsterdam University Press, Amsterdam, z.j. (2000), 178 pagina's, prijs ƒ 39,50

De pinksterdagen van het jaar 1000 bracht keizer Otto III in Aken door, de oude keizerstad. De jonge keizer liet heimelijk het graf van Karel de Grote openbreken om daarin af te dalen. Hij bekleedde het lichaam met witte gewaden, knipte de nagels en trok Karel een tand uit de mond. Wat bewoog Otto III tot een dergelijk vreemd handelen? Is dit grafschennis of een bewijs van apocalyptisch doemdenken? Volgens Anneke Mulder - Bakker is dat niet het geval, maar is dit een eerste stap naar een heiligverklaring van Karel de Grote, het uitroepen van Karels geest en bescherming over het rijk. Met deze verklaring (anders dan van de niet genoemde dr. F. de Graaff) probeert zij licht te werpen op het eerste millenniumprobleem. Het chiliasme en vooral chiliastische bewegingen in heden en verleden zijn in de Nederlandse sociologie nog betrekkelijk weinig bestudeerd. Dit terrein heeft meer aandacht gekregen van theologen en historici. Ter gelegenheid van het jaar 2000 hebben Jansma en Hak een bundel samengesteld over het genoemde onderwerp. Daarbij willen zij een breed terrein bestrijken: variërend van messianisme in het jodendom tot islamitische en hindoeïstische eindtijdverwachtingen. En van de wederdopers in de 16e eeuw tot de hedendaagse New Age-beweging. Ook de mormonen en Jehova's getuigen komen aan bod. Zelfs nieuwe syncretistische millennistische bewegingen als de Japanse aum shinrikyo ontbreken niet; de laatste is bekend geworden door de aanslag met sarin-gas op de metro van Tokyo in 1995.
Het voordeel van zo'n breed samengestelde bundel is de mogelijkheid dwarsverbindingen te signaleren. Dat is bij voorbeeld mogelijk bij het niet uitkomen van profetische uitspraken. De profeet kan achteraf zeggen dat de voorspelling goed was, maar dat het tijdstip niet correct was berekend. Ook is het mogelijk andere groeperingen (machthebbers, kerkleiders) verantwoordelijk te stellen voor het niet uitkomen van de profetie, maar de schuld kan ook de gelovigen worden toegerekend. Ook is het mogelijk te zeggen dat de profetie op een onzichtbare wijze in vervulling is gegaan. De tien auteurs beheersen hun vakgebied en geven wetenschappelijk verantwoorde bijdragen.

M. J. PAUL, DIRKLAND

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen