Boekbespreking

De kulturele spanning tussen technokratie en revolutie.

Rede uitgesproken door dr. ir. E. Schuurman bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar in de reformatorische wijsbegeerte aan de Technische Hogeschool te Eindhoven, 1973, 32 blz.

Te bestellen: Stichting bijzondere leerstoelen voor Calvinistische wijsbegeerte, p.a. Zand-en Jaagpad 39, Baambrugge; giro 1562942 t.n.v. H. Hogenhout, ƒ 3, 75.

Het gezicht van de Westerse samenleving wordt in toenemende mate bepaald en beheerst door de resultaten van wetenschap en techniek. We zijn ons dat al vele jaren bewust. De laatste tijd is in de waardering hiervan echter een belangrijke verandering gekomen. In groeiende mate wordt de greep die de techniek op ons leven en de hele samenleving krijgt als beklemmend ervaren. Niet alleen wanneer gedacht wordt aan de moderne bewapeningspraktijken, maar ook aan de mechanisering van het leven en de vervreemding van de mens van de natuur. Prof. Schuurman haalt in deze rede twee tegenover elkaar staande uiterste visies op deze kultuursituatie naar voren. Ten eerste zijn er de zg. technokraten. Voor hen is de techniek de bron van de vooruitgang. Meer welvaart betekent meer materiële goederen. De problemen erkennen ze wel, maar beschouwen die als kinderziekten die dank zij de mogelijkheden van de verdere technologische ontwikkelingen zijn te overwinnen. Tegenover hen staan de revolutionairen. Ze negeren het heden en het verleden en zien de mens steeds meer de gevangene worden van de techniek. Alleen een omverwerping van de kuituur kan leiden tot werkelijke bevrijding van de mens.

Prof. Schuurman bekritiseert deze visies vanuit de bijbel. Beide opvattingen zijn in wezen nihilistisch. Ze nemen beide hun uitgangspunt in de autonome mens en wortelen daarmee in de Renaissance.

Hiertegenover stelt hij het Reformatorisch uitgangspunt. De mens is afhankelijk van God en aan Hem verantwoording schuldig. Alles, ook de techniek moet staan in dienst van God. We behoeven de techniek dan ook niet op zij te zetten, maar we moeten haar zinrijke plaats inzien binnen de kuituur en haar in die richting ontwikkelen.

Prof. Schuurman roert hier diepliggende problemen aan. Niet alleen wat betreft de richting die moet worden ingeslagen maar ook de mogelijkheden van praktische verwerkelijking. Schept het christelijk geloof een eigen gestalte van de techniek en hebben vvij hierin een opdracht of zal het alleen mogelijk zijn voor ieder persoonlijk om op de plaats waar hij is gesteld wat corrigerend op de ontwikkelingen in te werken? Hoe het zij, bezinning vanuit het bijbels uitgangspunt is steeds geboden. Een belangwekkende rede.

L. v. d. W.

Prof. B. Holwerda (overl.), Begonnen hebbende van Mozes, herdruk bij copiëerinrichtlng Van den Berg, Broederweg 6, Kampen; geb. 118 blz. ƒ 16, - .

Met zeer veel genoegen kondig ik de herdruk van het werk van de zo jong overleden Kamper 'oudtestameticus aan. Een man van formaat, en een boek van formaat. Van de vier opgenomen publicaties neem ik vooral zijn inaugurele rede over 'de Priesterkoning in het O.T.' en zijn rede bij rectoraatsoverdracht in 1949 over Deut. 12 : 'de plaats , die de Heere verliezen zal'. Na bestudering begreep ik wat wijlen Schilder over die laatste oratie schreef: een werkstuk dat in betekenis gelijk staat met afsluiting van het levenswerk van een der groten.

Na een betrekkelijk korte tijd van studie en oriëntatie wist Holwerda heel de historisch-kritische 'benadering' (lees: ondergraving) van het O.T. door Welhausen c.s. geargumenteerd af te wijzen en daarvoor in de plaats de datering en plaatsing van de Bijbelboeken volgens hun kanonieke volgorde en kanonieke gegevens a.h.w. opnieuw te stellen. Hij dwingt door deze maar ook door de andere opgenomen studies niet alleen respekt af, doch dwingt zijn lezers tot hernieuwd Bijbelgetrouw studeren. Dit boek verdient een ereplaats in elke theologische bibliotheek en mag ook gerust aanbevolen zijn aan elk geïnteresseerd lidmaat der kerk.

Dank aan de heer Van den Berg voor zijn initiatief tot herdruk. Slechts ware het goed geweest om de fouten in het Hebreeuws op blz. 67 te verbeteren.

C. A. Tukker

Prof. dr. H. J. Jager, De taal van het Nieuwe Testament, gecopiëerd Van den Berg, Kampen, 34 blz. ƒ 4, —.

Over dit boeiende thema hield de Kamper vrijgemaakte Nieuwtestamenticus in 1959 zijn rede tot rectoraatsoverdracht, een rede die door de heer Meijer, theol. cand., persklaar werd gemaakt.

In kort bestek worden wij binnengevoerd in de wereld van Bijbelse taalwetenschap, waarbij de auteur een zeer nuchter standpunt inneemt, nl. dat God niet het zuiverst grieks heeft gekozen of het grieks dat volmaakt is door aansluiting aan het hebreeuws van Tenach, maar een taal die wel geen griekse 'volkstaal' mag heten doch als koinè zowel het voordeel van de vereenvoudiging als dat van de zakelijke bepaaldheid vertoont.

Het komt me echter voor dat de auteur bij de typering van het koinè teveel de kwestie van de zakelijke verschillen of gelijkheden laat overheersen (blz. 30-31) en daarbij bovendien ons moderne taalbewustzijn — waarin de relatie tussen woord en zaak vaak zo anders ligt dan in talen die rond het begin van onze jaartelling 'levend' waren — model laat staan. Men denke aan de filosofische inbreng van Cynici en Stoa in het koinè. Ook lijkt me het op blz. 30-31 gestelde niet in overeenstemming met wat de auteur op blz. 28 over algemene regels zegt.

Wij zijn hem en de uitgever dankbaar voor de uitgave van deze leerzame studie.

C. A. Tukker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen