Reacties van gemeenten op Verklaring van Overeenstemming S.O.W.

Hier volgen nog een aantal kernen uit brieven van gemeenten aan de classis over 'verklaring van overeenstemming' S.O.W.

Katwijk aan Zee (praeses drs. C. v. Sliedregt, scriba J. Ouwehand).

Een woord van de profeet Jeremia en enige woorden van de apostel Paulus hebben ons voortdurend voor ogen gestaan in onze bezinning ten aanzien van Samen op Weg. Wij laten deze Schriftwoorden aan onze overwegingen voorafgaan, vallen deze van harte bij en wekken anderen op eveneens daarmee van harte hun instemming te betuigen.

'Samen wederkeren' en 'Geen ander evangelie'

'Laat ons onze wegen onderzoeken en doorzoeken, en laat ons wederkeren tot de Heere' (Klaagliederen 3 : 40).

De binnenkamer van Jeremia zij de onze, om gezamenlijk in de weg van schuldbelijdenis weder te keren tot de Heere. Een schuld omvangrijker dan kerkelijke gescheidenheid. In de weg van oprechte belijdenis van schuld schenkt de Geest bekering en wordt er geloof gewerkt in het gezagsvolle Woord van God.

'Laat u met God verzoenen. Want Dien, Die geen zonde gekend heeft, heeft Hij zonde voor ons gemaakt, opdat wij zouden worden rechtvaardigheid Gods in Hem' (2 Korinthe 5 : 20b, 21).

'Indien u iemand een Evangelie verkondigt, buiten hetgeen gij ontvangen hebt, die zij vervloekt' (Galaten 1 : 9b).

'Het zij verre van mij, dat ik zou roemen, anders dan in het kruis van onze Heere Jezus Christus' (Galaten 6 : 14a).

Het is onze overtuiging dat geen ander evangelie dan dat van Jezus Christus en dien gekruisigd de prediking en de opbouw van het geestelijke leven dient te bepalen. (...)

Samen op Weg-proces... samenbindend of ontbindend?

Het moge duidelijk zijn dat de verdeeldheid en de gescheidenheid geen geaccepteerde zaak mag zijn. Daar mogen wij geen vrede mee hebben. Maar dan is wel de vraag hoe en met wie wij samen op weg gaan. Helaas is dit reeds van bovenaf beslist. Gesuggereerd wordt dat twee wegen, vanuit één gemeenschappelijke oorsprong in de Reformatie, verschillend begaan, elkaar heden ten dage in de praktijk zo dicht genaderd zijn dat ze in één en dezelfde weg kunnen samenkomen. Maar op welke praktijk stoelt dit? Wij vrezen een praktijk van plaatselijke noodlijdende situaties, die hun oorsprong allerminst in het reformatorische erfgoed vinden.

Jarenlang is er inmiddels op synodaal en landelijk niveau een 'Samen op Weg-proces' gaande, dat pas in 1984 het grondvlak van de kerk in wat bredere zin bereikte. Terwijl nu, mede door een toenemende publiciteit, de bezinnning op het grondvlak langzamerhand van de grond begint te komen. Deze bevindt zich zodoende in een beginstadium.

Nu reeds worden — via de classes — van kerkeraden en gemeenten principiële uitspraken gevraagd. Dit komt over als een overvragen van de dingen en een drijven van bovenaf. Duidelijk blijkt dat een geforceerd landelijk eenheidsstreven allerwegen onrust heeft gebracht. Het streven naar eenheid brengt helaas de verdeeldheid schrijnend aan het licht. Wat zich kerkverenigend aandient, blijkt allerminst vrij te zijn van kerkscheidende en kerkscheurende gevolgen. In plaats van samenbinding wordt ontbinding gevreesd.

Liefde en bewogenheid met het geheel van onze Nederlandse Hervormde Kerk drijven ons een ieder te motiveren waakzaam te zijn en te blijven.

Intentieverklaring

Tegen de achtergrond van het bovenstaande moeten wij een krachtig 'nee' laten horen, omdat genoemd proces op déze gevoerde en doorgevoerde wijze onherroepelijk kerkscheidende en kerkscheurende gevolgen zal hebben.

Tenslotte

De nood van de kerk is nog steeds en vooral de nood van de prediking. Laten wij ons op het grondvlak van de kerk en in de hogere vergaderingen meer bezig houden met de inhoud van de prediking tot opbouw van het geestelijke leven, met oog op de praktijk van de godzaligheid. Wij bidden u als kerkeraad van harte Gods zegen toe bij uw verantwoordelijke werk en groeten u vanuit Galaten 1, de verzen drie tot en met vijf. In het geloof dat de Heere Zijn Kerk bouwt.

Amsterdam West (praeses P. M. v. d. Kraan, scriba E. J. Moonen).

Allereerst willen wij graag opmerken, dat temidden van ontbinding het toe te juichen is dat er ogenschijnlijk nog krachten schuilen in ons volk die wijzen op de wens tot kerkelijke samenbinding. Maar het begrip samenbinding ontleent zijn waarde alleen aan het antwoord op de vraag welke bestanddelen worden samengebonden. Daarover willen wij het volgende opmerken.

Afscheiding en doleantie

De leer aangaande de kerk heeft steeds afscheidingen te zien gegeven. Circa honderd jaar geleden verliet een groot deel van hen die het zogenaamde gereformeerde deel van de Nederlandse Hervormde Kerk uitmaakte, deze kerk. Na een nauwelijks betreurde afsplitsing zijn de Gereformeerde Kerken zelf een modaliteitenkerk geworden, waarbij deze kerken tevens bezig zijn de Ned. Herv. Kerk links in te halen. Er dient wezenlijk besef te ontstaan dat beide kerken — in grote delen althans — de reformatorische belijdenis, vervat in de drie formulieren van enigheid, terzijde hebben gesteld en niet meer putten uit haar grote kracht.

Deze kerken zijn thans in gesprek geraakt.

Er wordt wel in de inleiding van het concept 'Verklaring van onvereenstemming t.a.v. het samen Kerk zijn' lippendienst bewezen aan de 'gemeenschappelijke oorsprong in de Reformatie', 'maar er wordt aan toegevoegd dat de belijdenis iets 'beweeglijks' heeft. Met deze ruime formulering kan men alle kanten uit. Er wordt voorbijgegaan aan de voorwaarde dat Samen op Weg alleen kan slagen in biddend en ootmoedig werken aan de toekomst van een ware bijbelse kerkgemeenschap. Zonder deze oude bijbelse basis blijft de huidige onzalige vrijblijvendheid bestaan en zal een vruchtbaar samengaan bij voorbaat tot mislukken gedoemd zijn. De persoon van Jezus Christus zal de enige kracht tot samenbinding dienen te zijn.

Nu dit perspectief niet in zicht is, komen wij tot het bange vermoeden dat van dit Samen op Weg hetzelfde zal blijken als van de 'Vereniging' van 1892 (Afscheiding en Doleantie): 'Als mensenwerk begonnen, zal het zo ook eindigen'.

Dit laatste was toen al een verwachting uit eigen gelederen. In het geheel van Samen op Weg wordt schrijnend gemist, dat andere reformatorische kerken zelfs niet aan de horizon opdoemen. Een veeg teken.

Voorshands stemt onze wijkgemeente niet in met de huidige voortgang van het op gang gekomen proces van hereniging van de Ned. Herv. Kerk en de Gereformeerde Kerken in Nederland.

Vlaardingen, wijkgemeent Holy-Noord (praeses ds. C. Trouwborst, scriba H. W. Pons).

1. We waarderen het positief dat er gestreefd wordt naar hereniging van wat gescheiden lag. Dit, daar het Christus' bevel is één te zijn in Hem. Het is verheugend dat het concept daartoe het belijden der kerk als grond van overeenstemming aanduidt. Echter, waarom dan slechts één kerk hierbij betrekken, terwijl andere gescheiden reformatorische kerken buiten het gezichtsveld blijven?

2. Door het gehele concept heen loopt een rode draad. En wel deze: Er wordt een stelling geponeerd en vervolgens wordt deze uitgewerkt en erop ingegaan. Daartoe opmerkingen als: 'van ons wordt gevraagd...', 'wij zijn tot de overtuiging gekomen dat...', 'wij constateren, dat...'. Wie zijn die 'wij'? Voortdurend bekruipt ons het gevoel, dat een en ander aangepraat wordt en dat vervolgens daarop ingegaan wordt.

Op heel wat punten voelen wij ons in dat 'wij zijn tot de overtuiging gekomen...' niet thuis. Het concept is opgesteld op een wijze die ons weinig aanspreekt en soms als irritant wordt ervaren. Voortdurend wordt gepoogd de lezer te doen veronderstelen dat hij een bepaalde opvatting moet hebben, die dan vervolgens als onjuist of onterecht wordt voorgeschreven.

3. Het concept blijft voor ons een zeer vaag stuk, vanwege het feit dat op geen enkele wijze de Heilige Schrift als bron van verootmoediging en terugkeer aangewezen wordt. De Bijbel komt niet ter sprake. Dat verdriet ons, daar de werken van God opbloeien vanuit de ontmoeting met Zijn Woord. Wat pijnlijk gemist wordt is: verootmoediging, en een uitzien naar een hernieuwde doorbraak van Zijn Woord.

Tenslotte nog een laatste opmerking m.b.t. de praktijk van het kerk zijn. In de geschiedenis van de Gereformeerde Kerken is er van meet af aan geweest de gedachte van antithese, soevereiniteit in eigen kring. Dit leidde tot onverdraagzaamheid en ongenuanceerdheid vanuit een superioriteits- en eenheidsgevoelen. Onze vrees is nu: zijn de Geref. Kerken wezenlijk tot een ander inzicht gekomen? Juist t.a.v. de Hervormde Kerken waarbinnen we leerden met de modaliteiten om te gaan. Krijgen we een nieuwe injectie tot polarisatie en verkettering? Samen op weg betekent samen op weg met de gehele kerk, ook o.a. met de gemeenten van Gereformeerde Bondssignatuur.

Op dit punt lijkt ons een gesprek nog niet echt begonnen. De ervaringen met de Gereformeerde Kerken in Vlaardingen t.a.v. de Hervormd Gereformeerden wettigen onze vrees voor een toeneming van polarisatie bij een zodanig samen kerk zijn.

Het stelt ons teleur overwegend negatieve geluiden te moeten laten horen. Dat valt ons niet gemakkelijk. U moge daarbij weten dat de kerk ons een zorg is met het oog op de heerschappij van Christus en Zijn Woord in haar midden. Het is ons moeilijk om in te stemmen met een hereniging van beide kerken op de basis in dit concept neergelegd. Een pas op de plaats voor uitgebreide bezinning juist ook op het plaatselijk vlak lijkt ons noodzakelijk, opdat er niet nog grotere schade toegebracht wordt aan beide kerken.

Zuilichem (praeses ds. L. Schaafsma, scriba J. Schalk).

Wij kunnen op grond van onderstaande overwegingen in genen dele instemmen met (de voortgang van) het op gang gekomen proces van hereniging van de Nederlandse Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken in Nederland.

Algemene opmerkingen

Wij geven onze negatieve reaktie in het diepe besef dat wij als Hervormde Kerk zijn afgeweken van Schrift en belijdenis, zowel in de leer als in het leven. Dat is, onzes inziens, de enige oorzaak dat de kerk vandaag geen pilaar en vastigheid der waarheid (meer) is. Wij zien het dan ook als een wonder van Gods trouw, dat er in onze gevallen en gebroken kerk nog steeds een prediking is naar Schrift en belijdenis. Wij beschouwen de fusie van de N.H. Kerk en de Geref. Kerken in Nederland als een beweging die voortkomt uit het vlees, maar niet uit de Heilige Geest. Wij missen nl. pijnlijk de zuivere eenheid in de Waarheid, volgens Jezus' woord in Joh. 17 : 21.

De beweging SOW gaat helaas voorbij aan schuldbelijdenis en boete. Nergens klinkt een oproep om gezamenlijk terug te keren naar Schrift en belijdenis.

Wij keuren de gevolgde procedure van hereniging af vanwege haar a-historische karakter. De Gereformeerden zijn uit de Ned. Herv. Kerk gegaan vanwege het modernisme. Thans kent zij dat modernisme binnen haar eigen kerkmuren. De oecumene die thans zegt, dat er geen motieven van kerkscheidende aard meer zijn is daarom van een twijfelachtig gehalte.

Wij hopen en bidden, dat de synode zo zal beslissen, dat het voortbestaan van de Nederlandse Hervormde Kerk gegarandeerd blijft. Mocht dit niet het geval zijn (wat de Heere moge verhoeden) dan hebben wij onzerzijds nog wel een vraag en wel deze: Welke status krijgt de genoemde 'Verklaring van Overeenstemming' als beide kerken verklaren, dat zij zich in staat van hereniging bevinden?

En wat zijn de consequenties voor die gemeenten, kerkeraden en/of ambtsdragers, die op deze verklaring in genen dele aanspreekbaar wensen te zijn?

't Harde (praeses ds. G. Broere, scriba J. W. van den Berg).

Algemeen:

1. Vragen we ons af waarom onze kerkeraad pas nu in de beraadslaging betrokken wordt. Reeds zijn verschillende federatieve verbanden gevormd. In het begeleidend schrijven nu wordt wel gezegd dat onze overwegingen een belangrijke rol zullen spelen over het vervolg, maar we vragen ons af in hoeverre dit serieus bedoeld kan zijn. Is de zaak nog wel omkeerbaar? Op ons is het in elk geval als een lawine afgekomen.

2. Is het werkelijk waar dat we onze schuld voor God en de mensen groter maken als we in de gescheidenheid berusten? Waarom dan niet de andere kerken van de Reformatie er bij betrokken? Tenzij hier sprake is van onoverbrugbare verschillen, is het daarin blijven berusten een even grote schuld. Waarom daaraan zondermeer voorbijgegaan?

3. Hoe moeten we op weg gaan naar de beoogde hereniging? Wat is de basis? Wij kunnen ons helaas niet aan de indruk onttrekken dat u over bijzaken spreekt! Éénwording kan alleen als er sprake is dat dit gebeurt vanuit de Heilige Schrift en in gemeenschap met de belijdenis der vaderen. Als dat wel het geval is, zo vragen we ons af, is dan niet elke grond aan 1886 ontvallen? Is dan toch terugkeer naar de oude vaderlandse kerk onmogelijk? Waarom dan de weg van het compromis gekozen en in de ons aangeboden stukken zo weinig de Heilige Schrift en de confessie aan het woord gelaten?

4. Pijnlijk mist de kerkeraad voorafgaand aan al het andere een oprechte schuldbelijdenis over de oorzaken die hebben geleid tot een uiteengaan van onze kerken alsmede uiting gevend aan ons oprecht begeren te komen tot herstel van het gereformeerd karakter van onze kerken. Uitspraken van beide synodi over het gezag van de Heilige Schrift en de functie van de belijdenis stellen ons dienaangaande allerminst gerust. Maar welke andere basis zou er kunnen zijn om te verklaren dat we op weg zijn naar hereniging?

5. Vragen we ons af hoe uw opstelling zal zijn ten opzichte van hen die om des gewetenswil u op deze weg van hereniging niet kunnen volgen. Wilt u de door hen ingebrachte bezwaren zeer ernstig betrekken bij uw overwegingen? In de overtuiging dat u dat zult doen, willen wij u onze verdere opmerkingen doen toekomen.

In het voorafgaande ligt eigenlijk onze conclusie opgesloten, die tevens antwoord is op uw in de aanhef van dit schrijven aangehaalde vraag naar de voortgang van het op gang gekomen gesprek. Kort en bondig: Zo niet verder, maar opnieuw beginnen en de wezenlijke vragen aan de orde stellen. Welke we bedoelen? Zonder naar volledigheid te streven, wijzen we terug naar de in dit schrijven genoemde: wat betekent de Heilige Schrift voor ons? ; wat is de functie van de confessie? ; hoe staat het met de christologie, de verzoening, de ethiek etc?

Leerdam, wijkkerkeraad West (praeses ds. R. H. Kieskamp, scriba H. Kramer).

Niet de praktijk van het waarachtige belijden heeft beide kerken elkaar dicht doen naderen, doch het koersen op de grootste gemene deler van meningen die in de kerken leven. Daarom zetten wij ook grote vraagtekens bij de bewering dat de verschillen die er nog tussen de beide kerken zijn geen kerkscheidende betekenis meer hebben. Immers, dat kan enkel dan het geval zijn wanneer er een krachtig en duidelijk teruggaan is naar Schrift en Belijdenis. En dat zien wij helaas nog niet. Daarbij gaat het ons niet om een formalistische wijze van omgaan met Schrift en Belijdenis, doch wel om een manier waarop vanuit een hecht geloof onvoorwaardelijk wordt gebogen voor heel de Schrift als Gods Woord en waarbij de Belijdenis functioneert als geloofsinhoud waarin het geloof (op)ademt.

Met dit alles hangt ook samen dat wij de secularisatie als uitdaging van deze tijd onmogelijk kunnen zien als het motief tot samengaan. Uiteraard kan de nood der tijden ons naar elkaar toedrijven, doch dan altijd in het kader van: terug naar God en Zijn Woord. Tot de wet en de getuigenis, anders zullen we geen dageraad hebben.

Van daaruit zullen brandende harten het niet kunnen laten om op de uitdaging van deze tijd in te gaan en zullen kerken daarin elkaar ook gezamenlijk vinden. Het is ons dan ook te dun als gesteld wordt dat 'de kerk haar geloof belijdt in antwoord op Zijn Woord, Zijn beloftenen geboden'. Daar had op zijn minst bij gemoeten dat dat tevens dient te geschieden in overeenstemming met Gods beloften en geboden.

Ook ten aanzien van het duurzame en het beweeglijke van het belijden hebben we onze vragen en twijfels. In elk geval had het duurzame van het belijden nader uitgewerkt moeten worden, bijvoorbeeld naar de drie sola's van de Reformatie toe. En het beweeglijke van het belijden had nader afgegrensd dienen te worden met de bedoeling het gevaar te voorkomen dat het beweeglijke gaat afdingen op het duurzame.

Inderdaad zijn de vragen van een bepaalde tijd belangrijk, doch bepaald niet doorslaggevend. Doorslaggevend zijn en blijven de constante vragen die God Zelf vanuit Zijn Woord ons door alle tijden heen stelt. En dat zijn vragen die alles te maken hebben met Genesis 3 en de kruisheuvel Golgotha.

Gebleken overeenstemming

Het is ons als kerkeraad opgevallen dat heel de kwestie van de achtergronden die in 1886 tot de Doleantie hebben geleid wordt toegedekt. De schuldvraag blijft zo geheel buiten spel. Waarom? Om óf hervormden óf gereformeerden te sparen? Maken we zo niet de indruk zachte heelmeesters te zijn, met alle gevolgen van dien?

De schuldvraag, die naar ons gevoelen zowel in hervormd als in gereformeerd vlees diep insnijdt, had niet omzeild mogen worden. Nu wordt de gelegenheid om zuiverend en helend bezig te zijn niet te baat genomen.

Mede hierom kunnen wij ook niet meegaan met de constatering dat 'in het proces van Samen op Weg een brede overeenstemming werd en wordt ontdekt'. Op deze wijze worden toch alle contrastemmen, alle aarzelingen en zorgen geheel verzwegen?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen