De vraag naar theologisch onderwijs in Afrika

Vandaag aan de dag worden wij in Afrika geconfronteerd met het feit dat miljoenen Afrikaners het evangelie van Jezus Christus hebben aangenomen met een geestdrift waarvan geen parallellen zijn in de geschiedenis van de christelijke zending. Met meer dan 200 miljoen belijdende christenen is het continent van Afrika snel overwegend christelijk aan het worden. In onze generatie herkrijgt de kerk in Afrika het leiderschap binnen de wereldkerk welke het verloor gedurende de 7e eeuw, toen Islamitische veroveringen de overhand kregen over de oude christelijke kerken in Noord-Afrika.

En laten we ons nu niet er snel toe verleiden door te zeggen, dat de aanwas van de kerk hier alleen maar nominaal is. Gods werk hier in het grote Afrikaanse continent mogen we niet klein achten. De enorme groei van de christelijke kerk in Afrika is een feit van de 20e eeuw. Dit brengt echter wel met zich mee dat het theologisch en kerkelijk profiel van de christelijke kerk veranderd is vergeleken met de kerk hier van zo'n 50 jaar geleden. In voorgaande tijden hielden de jonge Afrikaanse kerken zich hoofdzakelijk met evangelisatie bezig. Het bekend maken van de naam van Jezus Christus. Evangelisten trokken van dorp tot dorp en van gemeenschap naar gemeenschap om het evangelie te verkondigen. Waar ze ook kwamen, daar werden gemeenten gesticht. Dit evangeliserend bezig zijn is verbazend vruchtbaar geweest. In sommige gemeenschappen hier in Afrika bestaat 95% van de bevolking uit belijdende christenen. Ook nu nog is in de gebieden waar de evangelisatie pas ter hand is genomen de kerkelijke groei twee keer zo groot als de bevolkingsaanwas.

Nu a.D. 1985 is het duidelijk dat de Afrikaanse kerken hun geloof theologisch gaan verwoorden. Binnen de kerken zijn we hier nu in een periode van serieus theologische reflectie. Wat betekent het evangelie binnen de context van Afrika? Deze vraag wordt zeer urgent nu ook de Islam heel sterk missionerend bezig is. Het is duidelijk, dat het christelijk geloof heel veel betekent voor de Afrikaners, anders zou de acceptatie ervan niet zo snel zijn geweest. Men zou - zoals in vele gevallen - het leven er niet voor gegeven hebben als het niet ontvangen zou zijn als een gave dat alle andere gaven en waarden overtreft. Er zijn mensen die suggereren dat het Afrikaanse antwoord op het evangelie oppervlakkig is, gewoon een ander aspect van Westerse kolonisatie. Maar dit is nauwelijks aan te nemen. Er zijn gemeenschappen welke een veel langere en diepere ontmoeting gehad hebben met de Westerlijke wereld dan Afrika en deze zijn tot nog toe tamelijk resistent geweest t.a.v. de boodschap van het evangelie.

Binnen de kerken is men nu sterk bezig zelf te verwoorden wat nu het eigenlijke is van het christelijk geloof in de wereld van de Afrikaner. Er zijn onderzoekers die wijzen op de rijke erfenis van Afrika als zou dat de meest belangrijke oorzaak zijn voor de snelle doorbraak van het evangelie. Vooral van rooms-katholieke zijde is veel onder­ zoek hiernaar verricht.

Een ander onderzoek houdt zich bezig met de contextualisatie van het evangelie. Hoe 'past' het evangelie het best in de context van het leven en denken in Afrika. Toen de Afrikaanse landen onafhankelijkheid verkregen voelden de kerken de noodzaak om theologisch te interpreteren wat het betekent om Afrikaner te zijn én christen te zijn. Hoe gemakkelijk waren in het verleden Westerlijke gewoonten klakkeloos overgenomen. Bij de doop bijv. was het gebruikelijk de Afrikaanse naam te laten vallen en een naam uit de bijbel te kiezen of van een blanke die men kende. Het vorige jaar sprak ik een jongeman die zei: 'Ik ben gedoopt met de naam die mijn ouders mij vroeger gegeven hebben en zo wil de Heere God mij ook hebben, als Afrikaner met mijn Afrikaanse naam'.

Veel van deze grote vragen gaan aan de kleine Hervormde Kerk van Oost-Afrika voorbij. Maar nu er steeds meer kerkleden komen met een hogere opleiding zullen ook deze vragen naar voren komen. Binnen de kerk hier waarin we mogen werken zijn het de interne vragen van de macht binnen de kerk, de onderlinge stammen verschillen en de verdeling van het geld die grotendeels de gemoederen bezighouden. Het theologisch onderwijs bepaalt nog nauwelijks de agenda van de kerk hier in Oost-Afrika. En dan te bedenken, dat het ontzettend moeilijk is voor ons om de presbyteriale structuur van de kerk gestalte te geven. Persoonlijke ambities bepalen nog steeds de agenda in plaats van de grote kerkelijke vragen. Op heel eenvoudige wijze mogen wij hier binnen de kerk bezig zijn met het onderwijs aan ouderlingen. Meestal zeer eenvoudige mensen. Maar al bezig zijnde met het Woord van God merk ik dat de grote vragen waarin de Afrikaanse mens zit toch deze eenvoudige kerkleden niet voorbij gaat, ze zitten er midden in. Op de meest afgelegen plaatsen vind je hier vaak in de hutten van de mensen een transistorradio zodat ze evengoed met alles wat er in de wereld gebeurt op de hoogte zijn. Maar om ze nu te brengen op de hoogte van de heilsfeiten wat merk je dan dat de leiding van de Heilige Geest nodig is om klaar en helder de enige Naam onder de hemel gegeven tot zaligheid te onderwijzen. Want dit alles mogen wij niet vergeten bij al de vragen die er hier zijn op theologisch gebied. Wij kunnen niet heen om het bijbelse gegeven van Romeinen 3 : 9-20. Dit geldt ook ten volle van de mensen hier. Het wordt nog wel eens gezegd als zouden de Afrikaners met hun eigen godsdienst dezelfde God dienen zoals wij Hem kennen vanuit de bijbel, maar dit zou hun dan alleen nog duidelijk gemaakt moeten worden. Maar deze wereldse wijsheid is dwaasheid. Alleen door de prediking van het kruis van Christus worden mensen gered. En het geloof in Jezus Christus is het adequate antwoord op deze prediking. Vóór alles dient het onderwijs hier heen te wijzen naar Hem, Die goddelozen rechtvaardigt. Het unieke van het evangelie van Jezus Christus is de ontmoeting van Christus met de persoon welke door God geroepen is om in geloof te antwoorden: 'Gij zijt de Christus, de Zoon van de levende God' (Joh. 6 : 69).

In onze zendingspraktijk, in prediking en onderwijs gaat het er om dat fundamentele bijbelse noties van zonde en genade blijvend ter sprake komen. Wij nemen de Afrikaanse mens serieus met al zijn vragen en verlangens, maar tegelijk gaat het Woord Gods richtend over ons aller leven. Wil men theologisch gaan verwoorden wat men gelooft, dan dient blijvend onderwijs gegeven te worden in de weg des Heeren ons getekend in de Schrift, opdat velen worden toegebracht aan degenen die geloven door de genade.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen