Een herbergzame gemeente

Wat bedoelen we met zo'n gemeente en hoe mag en kun je daar aan bouwen, zijn twee vragen die we in dit artikel aan de orde willen stellen. Om maar met de deur in huis te vallen: een herbergzame gemeente is een gemeente waar gastvrijheid een belangrijk element van het gemeente-zijn is en iedereen er mag zijn zoals hij of zij is. Nog niet zo lang geleden heeft dr. J. Hendriks een boek geschreven met als titel: Gemeente als herberg, de kerk van 2000 - een concrete utopie. Hendriks is van mening dat de christelijke gemeente vandaag in een steeds killer wordende maatschappij een herbergfunctie dient te vervullen. Waar gaat het dan om? Vooral aandacht voor het subject, de persoon. Dat is het uitgangspunt. In een herberg voelen de gasten zich thuis, is er aandacht voor het verhaal, is er rust om op adem te komen. In een herberg zijn de' asten waardevol. Je komt er van alles en nog wat aan de weet. Warmte en gezelligheid staan hoog in het vaandel.

Individu centraal
In een herbergzame gemeente zijn de drempels laag. Je moet er gemakkelijk binnen kunnen lopen. Vooral merken, dat je er welkom bent. Geen gast is er tot last! Er moet iets van een verlangen zijn, samen met anderen de gemeenschap te beleven die de Heere God aan zijn gemeente opgedragen heeft. Een gemeenschap van gelovigen, die elkaar liefhebben en zich geroepen voelen tot samen delen, samen vieren, samen dienen, samen leren en samen getuigen. Om zo met elkaar te groeien in het geloof (Ef. 4).
In een gastvrije gemeente staat de sociale en geestelijke zorg voor elk individu centraal en zijn respect voor elkaar, acceptatie en gelijkwaardigheid de belangrijkste kenmerken. Concreet is het beleid erop gericht plaats, ruimte te maken voor o.a. mensen:
• die extra zorg en aandacht nodig hebben, zoals b.v. alleengaanden, langdurig zieken, psychiatrische patiënten en hun verwanten, ex-psychiatrische patiënten, ex-gevangenen, gehandicapten, baanlozen, WAO-ers, uitkeringsgerechtigden, asielzoekers, terminale patiënten, jonggehuwden, randkerkelijken, jongeren in de knel en zgn. 'sleutelkinderen';
• die het niet aandurven naar een bijbelkring of gemeenteavond te komen omdat zij ervaren dat op deze avonden altijd weer dezelfde personen aan het woord zijn, er vaak zo 'geleerd' gepraat wordt en de persoonlijke vragen en problemen niet aan de orde komen;
• die de preken te moeilijk vinden en daarom maar liever op zondagmorgen thuis bij de 'buis' blijven om te luisteren naar de eenvoudige woorden van de EO-voorzitter en vervolgens heerlijk genieten van de bekende geestelijke liederen die gezongen worden;
• die als jonggehuwden, zo ontzettend druk zijn met hun carrière, dat zij de kerk voorlopig even niet zien zitten, maar toch wel ingeschreven willen blijven staan en regelmatige aandacht van de kerk wel op prijs stellen. En dat niet alleen d.m.v. een bijdrage aan het verjaardagsfonds en kerkbalans, dus aandacht van de kerk alleen om iets te halen, maar juist andersom, namelijk aandacht om iets te geven zoals persoonlijke interesse en aandacht voor de leefomstandigheden; 
• die als jongeren willen meeleven, maar het gevoel hebben niet altijd serieus genomen te worden en nauwelijks mogelijkheden zien in welke (nieuwe) activiteiten zij hun gaven en talenten kwijt kunnen;
• die geen bezoek meer op prijs stellen van de (wijk)ouderling en evangelisatiemedewerker, maar het wel fijn vinden een beroep te kunnen doen op een hulpdienst of een kleine attentie als een vorm van persoonlijke aandacht van de kerk diep in hun hart best op prijs stellen;
• die niet zo goed weten waar zij terecht moeten met hun persoonlijke levensvragen en daarvoor de pastorie, de kerkdienst een te hoge drempel vinden en liefst in de anonimiteit willen blijven;
• die het van belang vinden met bondgenoten samen te komen in een gespreksgroep om levenservaringen te delen, uit te wisselen;
• die al heel lang niet meer met anderen samen hebben gegeten en het geweldig zouden vinden deel te nemen aan een maaltijdproject;
• die in een beschermde omgeving naar zinvolle bezigheden zoeken, omdat ze in de harde maatschappij van vandaag door wat voor omstandigheden dan ook aan de kant zijn gezet.

Oog voor elkaar
In een herbergzame of laagdrempelige gemeente hoeft niemand zich dus te schamen voor zijn of haar persoonlijke omstandigheden. Je herkent er iets van je eigen 'huiselijkheid' en persoonlijke 'sfeer'.
Maar, is dit niet veel te idealistisch gesteld allemaal? Kunnen gemeenten eigenlijk wel zo laagdrempelig zijn? Echt gastvrij zijn, een herberg bieden betekent dat je als 'vaste bewoners' zelf moet inschikken, bepaalde zaken moet laten om er iets anders voor in de plaats te stellen. Als mensen zich voor elkaar openstellen kunnen zij elkaars gasten zijn, zegt Hendriks. Een dergelijke houding heeft te maken met een bepaalde mentaliteit. Wanneer het dus gaat over de vraag hoe je aan een herbergzame gemeente kunt bouwen, dan zal het er in de eerste plaats om gaan, of je bereid bent als gemeente daadwerkelijk met elkaar te willen samenleven en samen te delen. Volgens prof. Te Velde houdt dit in:
• dat de gelovigen als leden van een lichaam leven in liefdevolle verbondenheid aan Christus en zo ook aan elkaar;
• dat zij oog en oor hebben voor elkaar;
• dat zij elkaar kennen, elkaar vasthouden en elkaars leven delen;
• dat zij contacten met elkaar onderhouden en met elkaar meeleven in vreugde en verdriet;
• dat zij elkaar aanvaarden en verdragen, ook als er verschillen, zwakheden en gebreken zijn.

Om dit in de praktijk te brengen is het volgens Te Velde van belang dat er gebruik gemaakt wordt van de specifieke gaven die Christus door zijn Geest hiervoor geschonken heeft. Hij noemt dan de gave van de zelfverloochening, begrip, hartelijkheid, vriendelijkheid, gastvrijheid en herbergzaamheid. Die gaven zul je bij elkaar moeten ontdekken en vervolgens moeten inzetten voor de herbergzame gemeente. Noordegraaf pleit ervoor zorgvuldig te werk te gaan. Concrete activiteiten voor een herbergzame gemeente (b.v. in kleine groepen/kringen) zijn afhankelijk van de mogelijkheden die een gemeente heeft qua gaven en deskundigheden, in tijdsbesteding en draagkracht. Een grondregel voor alle gemeenteopbouw en dus ook voor diaconaal beleid is dat we mensen niet overvragen, noch kwantitatief, noch kwalitatief. Een wettische aanpak doodt de energie en maakt mensen doodmoe. Vervolgens is het van belang goed te onderkennen waar de aandachtvelden liggen. Een gemeente op een dorp komt met andere vragen in aanraking dan een gemeente in de grote stad of op het verstedelijkte platteland. Ook is het belangrijk dat een bepaald 'laagdrempelig' project door zoveel mogelijk mensen gedragen wordt. Ten slotte pleit Noordegraaf ervoor van stap tot stap te gaan. Hendriks spreekt over een gezamenlijke trektocht. Mensen moeten zelf gaan zien waarom gastvrijheid en herbergzaamheid wezenlijke noties zijn. Deze noties raken ten diepste het geheim van de Heilige Geest. Samen optrekken is van belang. Ontbreekt dit element, dan zouden we de Geest wel eens in de weg kunnen staan.

Gemeente als lichaam
Het is dus een hele kunst (beleidsmatig!) de gemeente zo in te richten, dat zoveel mogelijk leden van de gemeente zich thuisvoelen, zich vooral verbonden voelen met het Hoofd, Jezus Christus en vervolgens met elkaar als leden van een lichaam (1. Kor. 12). Dat de leden elkaar kennen en van elkaar weten dat ze nodig zijn het lichaam zo goed mogelijk te laten functioneren (deze inzet/beleidslijn zou je 'gaven-gericht werken' kunnen noemen). Dat er oog is voor elkaar (Versteeg) en dat de sterke leden van het lichaam beseffen dat ook de zwakken nodig zijn en wanneer er leden ontbreken er sprake is van een 'gehandicapte' gemeente. Een gemeente als gemeenschap kan echter als herberg fungeren als men elkaar aanvaard heeft als leden van hetzelfde huis, die zich geroepen weten er te zijn voor elkaar, elk-ander en een huis willen zijn van lofprijzing, gebed, van samenleven en onderling dienstbetoon. Een gemeente als gemeenschap, zonder drempels! Een herbergzame gemeente mag iets laten zien van Christus' liefde en de kracht van zijn werk (= een missionair diaconale gemeente). Een huis van herbergzaamheid mag iets hebben van een open deur naar Christus (Noordegraaf). Ter overweging sluiten we dit artikel af met enkele gespreksvragen voor de kerkenraad, in het besef dat we slechts summier enkele zaken over de gemeente als herberg hebben aangestipt en we graag voor een nadere uitwerking verwijzen naar b.v. het boek Tot Uw dienst in de reeks Bouwen aan de gemeente, onder redactie van drs. M. van Campen en dr. J. Hoek. Een uitgave van Boekencentrum Zoetermeer.
• Zijn we een herbergzame gemeente? Zo ja, waarin komt dit tot uitdrukking? Zo nee, wat verstaan we onder een herbergzame gemeente en zien we mogelijkheden aan een herbergzame gemeente te werken;
• Bestudeer met elkaar 1 Korinte 12, Romeinen 12, Efeze 4 en 1 Petrus 4 vers 7-11. Welke lijn ontdekt u in deze bijbelgedeelten met het oog op de herbergzame gemeente? Wat zegt dit voor het functioneren van uw gemeente?

AART PETERS, BARNEVELD

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen