De evangelischen - wereldwijd

Omdat de evangelische beweging een wereldwijde beweging is, is het niet eenvoudig er een overzicht van te geven. In de verschillende werelddelen en landen heeft de beweging telkens weer een eigen 'kleur'. In Duitsland, bijv., zijn de Evangelikalen over het algemeen nogal Piëtistisch gekleurd. In Engeland hangt de kleur sterk af van het feit of ze uit de Church of England komen of uit de traditie van de zgn. vrije kerken. In ons eigen land zijn ze nogal eens gekleurd door de opwekkingsbewegingen. In de derde wereld hangt het vaak heel sterk af van de 'kleur' van de zendelingen die in een bepaald land het evangelie gebracht hebben. Daarom is het ook moeilijk om de evangelischen wereldwijd in te delen.

De indeling van Beyerhaus

Op het Internationale Congres voor Wereldevangelisatie dat in 1974 in Lausanne gehouden is, heeft prof. dr. Peter Beyerhaus de evangehcals in zes groepen ingedeeld. Hij gebruikte daarbij als maatstaf de houding van de evangelicals ten opzichte van de moderne oecumenische beweging. Hij kwam tot de volgende indeling:

1. In het midden staan de zgn. Neo-Evangelicals, waar ook iemand als Billy Graham toe behoort. Ze proberen zich zoveel mogelijk los te maken van de angst voor de wetenschap en van het politieke conservatisme van de vroegere Fundamentalisten. Ze zoeken een zo breed mogelijke samenwerking op de basis van de Evangelische Alliantie,

2. Daartegenover staan de strikte Fundamentalisten met hun separatistische houding. Zij moeten niets hebben van de moderne oecumenische beweging en roepen de gelovigen op zich af te scheiden van de verwaterde volkskerken.

3. De confessionele Evangelikalen, die grote nadruk leggen op de kerk en op de noodzaak om vandaag het geloof opnieuw te belijden tegenover de moderne dwalingen. Ook zij staan zeer afwijzend tegenover de moderne oecumenische beweging.

4. De mensen uit de charismatische beweging.

5. De radikale Evangelicals, vooral uit Zuid-Amerika, die grote nadruk leggen op het sociaal-politieke engagement, maar dit nadrukkelijk verbinden met de verkondiging van het heil in Christus.

6. De oecumenische Evangelicals, die in de regel behoren tot lidkerken van de Wereldraad, maar die daar ook zelf bewust voor kiezen, al hebben ze soms felle kritiek op bepaalde onderdelen.

Op zichzelf is dit wel een juiste indeling, maar ik geloof dat ze ons toch niet zo veel verder helpt om echt zicht te krijgen op de evangelischen wereldwijd. De houding tegenover de Wereldraad van Kerken is toch een te beperkte maatstaf.

De indeling van Scott

Waldron Scott heeft een andere indeling gegeven. Hij schat dat er zo'n 270 miljoen evangelischen in de wereld zijn. Dat zou betekenen: een op elke vijf christenen in de wereld is evangelisch! Onder dit grote aantal ziet hij dan vier belangrijke groepen:

1. De conservatieve evangelicals, zoals die verenigd zijn in de World Evangelical Fellowship (WEF, de wereldwijde evangelische gemeenschap). Volgens Scott, die zelf secretaris-generaal van deze WEF geweest is, vormen zij de kern van de hele evangelische beweging. Veel van deze mensen behoren zelf tot kerken, die lid zijn van de Wereldraad. Dat geldt bijv. van de vele evangelische Anglikanen.

2. De fundamentalisten, die de rechtervleugel van de evangelische beweging vormen. Tot hen rekent hij de grote Baptistische kerken in de Verenigde Staten. In de regel houden ze zich afzijdig van niet-evangelische organisaties, zoals bijv. de Wereldraad.

3. De zwarte evangelicals. Tot deze groep behoren verschillende zwarte kerken in Amerika, maar Scott rekent er ook vele onafhankelijke Afrikaanse kerken bij.

4. Pinkstergroepen en - kerken, die zichzelf in de regel ook als evangelisch beschouwen. Wat ik bij deze indeling van Scott toch mis is het afzonderlijk noemen van de vrij radikale evangelische groeperingen in Latijns Amerika.

Maar afgezien daarvan blijkt ook uit deze indeling weer dat het praktisch onmogelijk is om deze brede, wereldwijde beweging in te delen! Ze is daar niet aleen te breed voor, maar ze is er ook te pluriform voor. De kleuren van de regenboog zijn niet voldoende om ze allemaal hun plaats te geven.

De evangelische beweging en de kerken

Datzelfde probleem doet zich ook voor als men let op de relatie tussen de evangelische beweging en de kerken. Ook hier blijkt een simpele indeling onmogelijk te zijn.

In sommige gevallen kan men zeggen dat een hele kerk 'evangelisch' is. In de Verenigde Staten zouden velen bijv. alle Baptistische kerken bij de evangelische beweging rekenen. Dat betekent in dit geval een aantal van niet minder dan 27 miljoen! De zuidelijke Baptisten tellen zo'n 14 miljoen leden en de Zwarte Baptisten zo'n 11 miljoen. In andere landen, zoals bijv. in Engeland, zijn de Baptisten echter als geheel beslist niet evangelisch.

Aan de andere kant zouden veel evangelischen zelf de Chr. Geref. Kerken en de Vrijgemaakt Geref. Kerken in ons land en de Christian Reformed Church in Amerika als evangelisch beschouwen (omdat ze goed orthodox zijn), terwijl het nog maar de vraag is of deze kerken zichzelf ook zo beschouwen!

Wat de grote 'historische' Protestantse kerken betreft, zoals bijv. de Presbyteriaanse en Methodistische Kerken, moeten we zeggen dat ze als geheel moeilijk bij de evangelische beweging gerekend kunnen worden. Toch zijn er binnen al deze kerken in de regel sterke evangelische groeperingen, die meer of minder georganiseerd zijn en die vanwege hun aktiviteit vaak nogal wat invoed in de kerk als geheel hebben. Ik denk bijv. dat veel Amerikanen de Gereformeerde Bond als zo'n evangelische groepering binnen de Ned. Herv. Kerk zouden beschouwen!

Pinksterkerken en - groepen

Deze verdienen hier toch nog enige bijzondere aandacht. In de regel beschouwen ze zichzelf als evangelisch, en zijn zo langzamerhand de meeste evangelischen ook geneigd om ze als zodanig te accepteren. In het laatste Lion Handbook, dat als titel heeft: 'Het Christendom, een wereldwijd geloof', worden ze zeer nadrukkelijk er bij gerekend. Russell P. Spittler, hoogleraar aan het (evangelische) Fuller Theologische Seminarie, wijst er op dat ze eigenlijk alle geloofswaarheden aanvaarden, waar ook de evangelischen voor staan: de inspiratie van de Schrift; de Drie-eenheid Gods; de maagdelijke geboorte; zondeloosheid; verzoenende dood; lichamelijke opstanding; hemelvaart en wederkomst van Christus. Daarnaast hebben ze natuurlijk hun eigen bijzondere leer van de doop met de Heilige - Geest en (in veel gevallen ook) het spreken in tongen, maar dat neemt niet weg dat ze wat de grote lijnen betreft geheel binnen de evangelische beweging vallen.

Aktiviteiten

Behalve door hun duidelijke geloofsovertuiging vallen de evangelischen in de regel ook op door hun vele aktiviteiten. Het is onmogelijk ze allemaal te noemen (ook daarin zien we weer de grote verscheidenheid onder de evangelischen), maar de volgende zijn toch wel het noemen waard.

* De Wycliffe bijbelvertalers. Deze evangelische organisatie, gesticht in 1934, is nu het grootste zendingsgenootschap, dat meer dan 2500 mensen aan het werk heeft om ongeschreven talen op schrift te brengen en dan de bijbel in die talen over te zetten. En voorlopig hebben ze nog wel werk: er zijn 1 nog een 3300 talen en dialekten, die geen eigen bijbelvertaling hebben.

* De evangelischen zijn onder de eersten geweest die zich op de massamedia geworpen hebben als mogelijke middelen voor de verspreiding van het evangelie. Eerst maakten ze vooral gebruik van de radio; daarna is de TV er bij gekomen. Via sterke radiozenders richtten ze zich op Oost-Europa, op China en op vele landen in Afrika en Azië.

* Evangelische groepen en kerken zijn onder de eersten geweest die in de zgn. derde wereld begonnen zijn met het sturen van zendelingen uit de derde wereld naar andere landen in de derde wereld. Er zijn al meer dan 30.000 zendelingen uit de derde wereld die op deze wijze werken. Sommigen zien dit als DE zendingsstrategie van de toekomst, en ze konden daar wel eens helemaal gelijk in hebben. In ieder geval zou het een goede zaak zijn, als deze mensen ook naar Europa kwamen, want ons werelddeel is zo langzamerhand een groot zendingsveld geworden!

* In het bijzonder moet ook genoemd worden de grote aktiviteit die de evangelischen ontplooid hebben in de studentenwereld. Vanuit Engeland heeft zich een brede studentenbeweging ontwikkeld, die men nu in bijna alle landen vindt. Het is een cruciale beweging, want onder de studentengeneratie van vandaag vinden we de leiders van de wereld van morgen.

Uiteraard is dit maar een zeer gebrekkig overzicht. Veel meer zou nog te noemen zijn. Maar uit het genoemde is m.i. toch wel duidelijk geworden dat de evangelische beweging, wereldwijd gezien, een belangrijke kracht is, die niet onderschat moet worden. In allerlei opzichten draagt ze een belofte voor de toekomst, niet in het minst ook omdat ze door de hele wereld heen veel jongeren weet te boeien.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen