KRONIEK

Chronisch chronisch.

Dit baantje van chroniqueur begint er niet plezieriger op te worden. Wat een verschil met een poosje geleden. Toen voelde je hoe de zwaarwichtige geesteskindertjes van medescribenten, die stichtelijke, dogmatische, theologische gedegenheden ter lezing boden, jaloerse blikken wierpen naar je eigen voortbrengsel, dat een rond buikje had van enkel actualiteit. Tegenwoordig is echter alles — zoals het heet — geëngageerd met „hier en nu". De eeuwigheid en eeuwige dingen zijn ingepakt en met een etiket je mythologisch op de archiefzolder geplaatst. Wie leeft, ook de kerk die mee wil doen, is bij de tijd. Een meditatie is vaak nog actueler dan de rubriek zelf, die die naam draagt. Je kroniek is echt niet meer de krent in de boterham. Maar waar blijft het brood als het allemaal krenten zijn?

De eeuwigheid gaat op in de tijd. Toch vraag ik me in diepste ernst af of we met zijn allen niet de mensen zijn, waarvan Paulus zou zeggen, dat ze alleenlijk in dit leven op Christus zijn hopende. De tijdgebondenheid wordt een chronische kwaal.

Zondaar en Bedelaar.

Noordmans schreef een serie overdenkingen, waarvan de eerste en niet de minst merkwaardige aan de hele bundel haar naam verleende. Op zijn wijze betoogde de auteur, dat het Evangelie twee pijlen op de boog heeft. Er is zaligheid voor de zondaar maar ook heil voor de bedelaar. Noordmans vraagt: „Gaan de zonden van de tollenaar ons dan niet meer aan dan de wonden van Lazarus? " Voor vele mensen heeft de gelijkenis van de zondaar minder te zeggen dan die van de bedelaar.

Hun zondebesef wordt tegengehouden, betoogt de schrijver, door de noden van het leven, door de zorgen van de leeftocht, door de hardheid van de rijken. Menige ziel, die geen weet heeft van de inwendige trappen des geestelijken levens, laat zich langs meer uitwendige steunpunten naar de hemel leiden. Wij mogen van Lazarus niet eisen dat hij zich eerst oefent om de bede van de tollenaar te stamelen. In hoeverre de uitwendige ellende, de nood des levens, de armoede een innerlijke keerzij van schuldbesef kan of moet hebben, staat niet aan ons om uit te maken.

De conclusie van de geleerde schrijver is dat het Evangelie van het Koninkrijk twee kanten heeft en dat zij als zuivere vormen, zoals in de gelijkenissen van Lazarus en die van de Tollenaar, in verschillende richtingen uiteen gaan en zich niet laten verbinden.

Het verwijt is dat de kerk tot dusver alleen oog en oor had voor de gelijkenis van de Tollenaar, terwijl men de arme Lazarus maar liet liggen.

Men zou menen, dat vandaag aan de dag de gelijkenis van de Tollenaar heeft afgedaan en dat de gelijkenis van de Bedelaar het monopolie heeft. De leniging van aardse nood is voldoende, geestelijke noden worden niet erkend en herkend, allerminst opgeheven. Is er dan toch een ander evangelie? Het maatschappelijke?

Paus en Pil.

De ongezouten kritiek op paus Paulus VI blijft aanhouden. Zijn Humanae Vitae heeft de Progressio Populorum met een voltreffer in de grond geboord.

Uit eigen kamp zegt men ongenadig de waarheid. Als een protestant het op die manier zou uiten zou de hele rooms-katholieke wereld, die nu wanhopig overhoop ligt, mogelijk in de kortste keren als één man zich opstellen. Pater Jelsma benutte het dagblad Trouw om het beleid van paus Paulus te tekenen als het overzicht van een mislukking. Hoe kan de paus in alle ernst de Vooruitgang der Volken bepleiten als hij de Pil, die doeltreffend de bevolkingsexplosie moet laten ontploffen, afwijst?

Pater Jelsma eindigt zijn fel requisitoir met de woorden: En daarom is Paulus VI helaas de paus geworden van de op hun godsgruwelijke troon gezeten massamoordenaars in Zuid-Amerika en elders, de paus van de herkauwende dogmatici in zijn eigen kerk, de paus van het verkrampte gezag en de vruchteloze zelfhandhaving, terzijde van het menselijke leven en de vooruitgang der volken; de paus van de zogenaamde orde, dat wil zeggen van de gevestigde structuur, de status quo, de „natuurwet", de hiërarchie. Wie hem aldus in zijn eigen context plaatst, begrijpt hoe er een duidelijke samenhang bestaat tussen Paulus' pleidooi voor het celibaat, voor de gehoorzaamheid aan het „gezag", voor „geleidelijke ontwikkeling", voor „trouw aan de traditie", voor desnoods geweld tegen het communisme, en tegen „het pacifisme", de revolutie, de pil, het modemisme, de mentaliteit van de moderne jeugd en de kritische houding van mondig geworden christenen.

Wat het punt van de mentaliteit van de moderne jeugd betreft zouden we een citaat kunnen offreren, waaruit blijkt dat de paus geen goed woord heeft voor de revoluties, die allerwegen door studenten worden ontketend.

Nieuwe deining ontstond door het gerucht en weldra het bericht dat prof. Schillebeeckx, de gezaghebbende theoloog van de Nederlandse kerkprovincie, moest vernemen, dat er tegen hem te Rome een lijvig dossier is verzameld van dwalingen, waarvoor hij wellicht zich binnen afzienbare tijd verdedigen moet. Ook deze affaire heeft te maken met Humanae Vitae, want men weet te vertellen, dat Schillebeeckx aan de vooravond van de verschijning van de encycliek is benaderd door de pauselijke nuntius met verzoek het geschrift via de communicatiemiddelen loyaal aan te kondigen om zodoende zijn naam in het Vaticaan te zuiveren.

De grote grief tegen de paus is, dat hij de vooruitgang der volken belemmert omdat hij zich zo behoudend heeft opgesteld ten aanzien van de geboorteregeling met behulp van de moderne middelen, die het mensdom ten dienste staan. Maar de morele explosie ducht men niet! De moderne revolutie is de evolutie van de vleselijke lusten.

Malcolm Muggeridge.

In Engeland trad de bekende publicist Muggeridge af als rector van de Universiteit van Edinburgh in Schotland. Rector betekent in Engeland vertegenwoordiger — ombudsman — van de studenten bij het Universiteitsbestuur. Als reden gaf Muggeridge op „verachting" voor de studentenorganisatie, die had geëist dat de „pil" gratis beschikbaar zou komen voor meisjesstudenten. In een bewogen toespraak gaf hij uiting aan zijn gevoelens en deelde hij tevens zijn besluit mede. Hij zeide, dat het droevig, griezelig en gek is dat de studenten, die de speerpunt zijn van de vooruitgang, een elite die de toorts van de progressie gelukkig en vermetel naar een glorieuze toekomst zal brengen, met niets anders naar voren komen dan met een vraag naar marihuana en pillen.

Verontrusting.

Het zou niet moeilijk vallen om allerwegen zowel in het buitenland als in de diverse kerken in ons vaderland tekenen van verontrusting te signaleren over de ontwikkeling in theologicis en ethicis. Wat eigen land betreft de activiteit van de vierentwintig, de samenbundeling van beduchten in de gereformeerde kerken, die naar Urk optrekken om daar gemeenschappelijk saam te komen, de vragen die gerezen zijn op de recente synode van de christelijke gereformeerde kerken inzonderheid ook over publicaties betreffende de eerste hoofdstukken van Genesis.

Men gispt de voormalige houding van wereldmijding. Maar is de toewijding aan diezelfde wereld niet te slaafs? De mondig geworden christen is kritisch, vooral tegenover zijn kortzichtige conservatieve medebroeder, maar te min ten aanzien van de wereld, waaraan men zich heeft overgegeven als lieden die ergens zijn tekort gekomen en nu koortsachtig de scha willen inhalen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen