Ernstig gemis aan bijbelse fundering

Na een week 'wereldraad-assemblee' beginnen zich bepaalde lijnen af te tekenen. M. M. Thomas gaf in zijn rede vorige week zo ongeveer te kennen, dat de Wereldraad zich ook één wist met de Evangelicals — zeg de orthodoxie in de Wereldkerk — waarbij hij een goedkeurend knikje gaf in de richting van de orthodoxe zendingsconferentie vorig jaar in Lausanne. Meer dan een knikje is het tot hier toe niet geweest. De hoofdreferaten, die verder zijn gehouden, waren geënt op 'n ander theologisch stramien. De lijnen waren bij voorbaat kennelijk wel duidelijk uitgezet.

De discussies vinden plaats in het kader van de nu gehouden referaten, die elk voor zich een bepaald aspect van het thema 'bevrijding' in het vizier hadden, maar wel alle hamerden op hetzelfde aambeeld.

De Bijbel

Waar ik nu de vinger bij zou willen leggen is, dat veel lezingen gespeend zijn van elke bijbelse onderbouw of motivering. Heel sterk kwam dit aan het licht bij een aantal korte referaten, gehouden door vrouwen uit verschillende delen van de wereld, onder het thema 'vrouwen in een zich veranderende wereld'. Het telkens terugkerende refrein was de bevrijding van de vrouw van onderdrukking door de man en de maatschappij.

Vooropgesteld zij dat er situaties in de wereld zijn, waar de positie van de vrouw van dien aard is, dat een ethische oproep tot verbetering van haar sociale positie alleen maar dringend gewenst is. Hier denke men aan het uithuwelijken van de vrouw, aan onderwaardering op financieel gebied van arbeid door de vrouw, aan het misbruik van de vrouw bij polygamie, aan het verschil in rechtspositie, aan misbruik van vrouwenarbeid in de derde wereld, en zoveel dingen meer.

Het gaat hier evenwel om wat anders, het gaat om de totale gelijkheid van man en vrouw in alle opzichten. Man en vrouw hebben, zo wil men, dezelfde taken in gezin, kerk, staat en maatschappij. Daarin is geen onderscheid. Wat hier ten enenmale ontbrak was de bijbelse onderscheiding van de plaats van man en vrouw, in navolging van de verhouding zoals de bijbel ons die geeft in de relatie tussen Christus en Zijn gemeente.

Nergens werd de Schrift maar geciteerd. Bevrijding van de vrouw van onderdrukking was het vooropgezette kader. De thema's behoefden slechts te worden ingevuld. Waarbij dan als slotfrase werd gebruikt — zoals bijv. Una Krol (arts in Engeland) deed — dat Jezus Christus die 'bevrijdt en verenigt' (het thema van de conferentie) ook in dit opzicht bevrijdend zou werken. Dorothy Mc Mahon stelde intussen, dat ze behoort tot een kerk, waar de rechtvaardiging door het geloof gepredikt wordt, maar dat ze haar diensten met vreugde en betrokkenheid zou kunnen aanbieden, wanneer ze zichzelf van de rechtvaardiging zou kunnen bevrijden door het doen.

Schokkend

Schokkend vond ik uitspraken als zouden vrouwen slechts 'baarmachines' zijn. Een dergelijk woord alleen al te gebruiken haalt het wonder van de schepping van elke nieuwe mens omlaag en klinkt uit de mond van een vrouw plat en grof. Zo vond ik ook schokkend, dat bij de behandeling van dit thema een liturgische dienst werd gehouden, geleid door vrouwen uit Amerika, uitgaande van het thema 'Maria's geschiedenis is onze geschiedenis'.

De lofzang van Maria werd overgebracht naar de vrijheidsstrijd van de vrouw. Een ding daaruit: 'Als vrouwen belijden wij dat wij in onze traditie gevangen, dikwijls niet de moed van Maria hebben gehad om de roep van de Heilige Geest te volgen en werktuigen van onze eigen bevrijding en van alle onderdrukte mensen in de gehele wereld te worden'.

Dat spreken over de plaats van de vrouw met een op zichzelf gerechtvaardigde en in allerlei delen van de wereld geboden emancipatie, zou geloofwaardiger zijn geweest, wanneer echt de Schrift was opengegaan en gesproken was er over de gelijkheid van man en vrouw (in Christus is noch man, noch vrouw) in verscheidenheid, in aard en roeping. Vanuit het bijbels gegeven dat, zoals Christus het Hoofd van zijn gemeente is (dienend), zo de man het hoofd van de vrouw is. Nu stond het spreken over de bevrijding van de vrouw in het teken van 'revolution permanente'; een permanente revolutie. De Schrift bleef dicht.

Politieke bevrijding

De Schrift ging wel open — maar dan op een bepaalde wijze — bij een met veel zeggingskracht en overtuiging gebracht referaat van Michael Manley premier van Jamaica, over het thema 'Bevrijding van heerschappij en onderdrukking'. Manley presenteerde zich als humanist bij intuïtie, als pleitbezorger van gelijkheid en als democratisch socialist. Hij voerde er een krachtig pleidooi voor dat er een open en eerlijke wil tot gelijkheid en gerechttigheid in het belang van alle mensen nodig was.

Maniey's verhaal werd intussen één forse tirade tegen het kapitalisme nadat hij gesteld had dat de Marxistische these, dat modern kapitalisme en imperialisme het laatste stadium van het kapitalisme zijn niets anders dan een uitdrukking van de zuiverste waarheid was.

Geen enkel economisch systeem aldus Manley, heeft het overheersingsproces op politiek, maatschappelijk, psychologisch, ja zelfs filosofisch terrein zo volkomen uitgedrukt als het kapitalisme. Door de klemtoon op het recht op privé-bezit en met zijn primaat van, de individuele eigendom scheidt het kapitalisme de maatschappij wel het meest fundamenteel in permanente categorieën van heren en knechten, van bezitters en bezitlozen op economisch gebied.

Democratisering

Manley pleitte voor uitbreiding van de invloed van macht van de brede massa (internationale klassenloze maatschappij). Dat is immers het kernstuk en het doel van het democratisch proces. Parlementaire democratie is het voorstadium van echte democratie (macht aan het volk). In het licht van dit alles pleitte Manley voor een nieuwe wereld-economische rechtsorde met zicht op de derde wereld, die gegeven zijn visie niet anders dan een internationale-socialistische kon zijn.

Intussen is politieke bevrijding aldus Manley geen einddoel maar de poort naar de ware bevrijding, naar volledige gerechtigheid. Manley liet hierbij zoals gezegd, niet na zijn visie Bijbels te onderstrepen. Hij deed dat aan de hand van Lukas 18 (gevangenen het evangelie prediken, blinden het gezicht), en van Mattheus 25 : 33-46 (Ik ben hongerig geweest en gij hebt mij niet gevoed, ik ben een vreemdeling geweest en gij hebt mij niet geherbergd).

Door zijn rede te beëindigen met de roep — 'een laatste schreeuw' — om een nieuw Jeruzalem van gerechtigheid in ieder land en een oproep tot handelen 'hier en nu', legde Manley intussen een volstrekte band tussen zijn betoog en de visie van het Neo-marxisme. In christelijke zin geduid is dat het politiek Messianisme, met een aards gericht heil, een vrederijk hier en nu. 'Ik behoor tot die groep van Christenen, die menen', aldus Manley, 'dat een heil zonder actief toedoen (let op toedoen, v. d. G.) van de mens een bespotting van het Woord Gods is'. In een tussenzin merkte Manley wel op, dat de kerk het christelijke getuigenis en een betekenis van de persoonlijke verlossing als haar oer-eigen zaak moet zien, maar direct voegde hij er aan toe dat de kerk echter de historische roeping heeft om rechtvaardige economische en politieke doeleinden te definiëren en dat deed hij dus inmiddels met een socialistische zetting.

De teneur van Manley's verhaal was gericht op het hier en nu terwijl het 'alles moet Hem eren' uit Psalm 33 in mindering kwam op de gedachte dat de roeping van de kerk gericht is op het humane en dan in heel speciale zin. Dat opnieuw Zuid-Afrika als de zondebok als de enige concreet werd aangewezen en niet het vlak bij Kenia gelegen Uganda, met de praktijken van Amin (Christenen zijn voor de krokodillen geworpen) en niet de communistisch geregeerde landen, noch het communisme zelf, was tekenend voor de teneur van zijn verhaal.

Bijbelse correctie

Intussen neemt dit alles niet weg, dat structuren van onrecht, structuren van onrecht zijn en dat overheden zich daarvoor eenmaal voor God zullen hebben te verantwoorden. Dat ook Christenen hun strijd hebben te strijden tegen onrecht, waar dit naar Bijbelse maatstaven het geval is. Maar de weg die Manley wees, achten we ondanks het ovationele applaus, absoluut onbegaanbaar. Dan wordt het ene onrecht met het andere uitgewreven.

Structuren van kapitalistisch onrecht laten zich niet corrigeren door communistisch of marxistisch onrecht, maar slechts door het Woord der profetie, waarin onrecht altijd een dimensie heeft tegenover God en daarna ook tegenover de medemens. Het gaat om de dienst van God en Zijn Woord en dus ook om de verhoudingen die naar het Woord zijn. Als de mens zijn verantwoordelijkheid voor God ernstig neemt dan zal dat niet ten koste gaan van de verhoudingen onderling.

Dezer dagen zal blijken of de deelnemers aan de assemblee kans zien in de sectie-rapporten een afbuiging van de lijn van het politiek messianisme te geven. Naar verluidt zijn de krachten in die richting bepaald aanwezig. De komende dagen zullen het leren.

(Ref. Dagblad)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen