Jeugd en idealen

Jeugd en idealisme horen bij elkaar

Het begint al bij het jonge kind: als ik later groot ben, dan... En dan komen er wensen, voorstellingen waarvan nu nog maar te dromen valt, maar die later zeker werkelijkheid zullen worden. De gedachte eraan, het dromen erover geeft nu al een heerlijk gevoel. Het kleine kind ziet zich in een grote vrachtauto rijden, de schooljongen waant zich piloot, het meisje droomt zich een prinses met altijd mooie kleren aan, de jonge puber droomt van eigen baas en doen waar je zelf zin in hebt zonder de inperkende hand van de ouders en het verloofde paar waant zich getrouwd, in een eigen huis met eigen meubels.

Ouderen glimlachen om de idealen van hun kinderen, ze worden erdoor aan hun eigen jeugd herinnerd. Het hoort immers zo: als je jong bent, moet je idealen hebben, mag je ook idealen hebben, mag je dromen over de toekomst waarin alles mogelijk is. Het past bij het onbezorgde wat jong-zijn kenmerkt. Als je ouder wordt, ach ja, dan merk je wel dat veel idealen niet vervuld worden, dat de werkelijkheid van het alledaagse leven harder en rauwer is dan je ooit kon dromen. Maar... laat de jeugd idealen hebben, laat ze maar, ze komen er vanzelf wel achter dat niet alles zo mooi is als het schijnt. Maar laat ze onbezorgd dromen van de toekomst, het geeft de ouderen wat zonneschijn, het kan aanstekelijk werken voor de door het leven illusies armer geworden ouderen en het hoort toch zo: wat zijn nu jonge mensen zonder idealen?
Inderdaad, jeugd en idealisme horen bij elkaar.

Dat geldt niet meer voor de volwassenen. Als hier de droombeelden en de fantasie het leven overheersen, ja dan spreken we al snel over gebrek aan werkelijkheidszin, dan noemen we zo iemand een utopist.

Welke idealen kenmerkend zijn voor kinderen is grotendeels afhankelijk van de leeftijd. Is voor een jongen van 8 a 9 jaar de sterke man nog het meest inspirerende, wanneer hij 15 of 16 is geworden, zal dit niet meer opgaan. De idealen verschuiven met de leeftijd.

Toch is niet alléén de leeftijd bepalend, maar ook het tijdsbeeld en de omgeving waarin de kinderen verkeren. De idealen verschuiven ook met de tijd.

Daarop willen wij in dit en het volgende artikel verder ingaan: welke idealen zijn typerend voor onze tijd? en: hoe bepaalt dit de beroepskeuze van onze jongeren?

Het is opvallend dat vele idealen van vorige generaties het niet meer doen, dat grote groepen jongeren geen energie meer putten uit datgene wat hun ouders en grootouders in maatschappelijk opzicht bezielden. Dat zijn dan idealen als vooruitkomen, hard werken, geld verdienen, het beter doen dan je buurman en verder zien te komen dan anderen.

Thuis en op school werden deze waarden uitgedragen. Als je niet je best doet... dan kom je nergens, dan bereik je niets. En dat niets bereiken bleek meestal een behoorlijk schrikbeeld waardoor velen extra geprikkeld konden worden om tot een grotere inzet te komen. Uitgroeien tot een maatschappelijke nietsnut is immers het laatste waar je naar verlangde.

Nog treffen we deze waardenbepaling in allerlei toonaarden aan. Nog motiveert deze gedachtengang velen tot een extratje aan inspanning. Toch lijkt hierin verandering te komen. Er komen steeds meer jongeren die niet meer te inspireren zijn door wat zij noemen, onze 'consumptiemaatschappij'. Een maatschappij, waarin 'arbeid adelt' en waarin de vrije ontplooiing van ieder individu wordt geblokkeerd.

Dan komen er inderdaad jonge volwassenen voor wie een eigen huis, met eigen spulletjes niets meer zegt. Voor wie ook niet een eigen auto het felbegeerde doel is. Die al deze 'burgerlijke' idealen overboord hebben gegooid en die een eigen levensstijl pogen te vinden.

Jongeren, tegen wie ouders en leraren praten kunnen wat zij willen, die zich toch niet laten overtuigen om mee te gaan en mee te doen in het streven om vooruit te komen.

Wanneer we naar ze luisteren, moet veel van hun kritiek op onze maatschappij beaamd worden. Inderdaad, de strijd om meer materieel bezit kan niet de 'goede strijd' zijn. En het noeste werken terwille van grotere consumptiemogelijkheden is ook door de Prediker reeds als ijdelheid getypeerd.

Niet de maatschappelijke carrière is doorslaggevend bij de bepaling of een mensenleven zinvol is geweest. Wanneer deze idealen ter discussie komen, hebben onze andersdenkende jongeren het gelijk aan hun kant. Alleen, uit welke bron komt hun kritiek en welke idealen komen ervoor in de plaats?

Noeste vlijt kan ook geïnspireerd worden door een hoog roepingsbesef. Concurrentiezucht is niet de enige voedingsbodem voor een arbeidzaam leven. Spreekt één van onze formulieren niet over 'getrouw en naarstig in Uw goddelijk beroep arbeiden'?

Hierover en het verband met de beroepskeuze graag een volgende keer.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen