Globaal bekeken

‘De biblebelt is de weg kwijt’, kopt een artikel in dagblad Trouw.

Clichés zijn nooit ver weg. Laat een plaatsnaam als Staphorst of Urk vallen en je hoort: SGP, rokken, streng geloof, vrouwenonderdrukking en homohaat. Conclusie: het christelijke platteland is in de oertijd blijven steken. Schijn bedriegt. De biblebelt, want daarover gaat het hier, is zichzelf niet meer. De ooit zo hermetisch afgesloten refoarchipel, die van Zeeland via de Veluwe tot Overijssel schuin over de kaart van Nederland loopt, wordt bedreigd. Van binnen én van buiten. “Er is bijna geen andere groep waar op dit moment zo veel gebeurt”, zegt Fred van Lieburg, bijzonder hoogleraar Geschiedenis van het Nederlands Protestantisme aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. “Denk aan het vrouwenstandpunt van de SGP.”
Van Lieburg leidt nieuw onderzoek naar de zone met bijbelvaste christenen. Het wordt, zo is het plan, een samenwerkingsverband tussen verschillende wetenschappelijke disciplines: sociologie, antropologie, geschiedenis en theologie. Onderzoek levert een boeiend beeld op van religieuze veranderingen in Nederland, denkt Van Lieburg. Hij en zijn collega’s presenteerden hun plannen vorige week op een passende locatie: in het pand van het Reformatorisch Dagblad in Apeldoorn. Zo’n beetje iedereen die er toe doet in het onderzoek van deze behoudende Nederlandse christenen was aanwezig. Voorlopig is de VU de enige universiteit die meedoet. Mogelijk sluiten zich nog andere wetenschappelijke instellingen aan. Wat maakt deze groep van pakweg 300.000 gelovigen zo interessant dat nadere studie noodzakelijk is? Wie zijn ze, welke regels hebben ze? Zelf pretenderen de ‘bevindelijke’ christenen dat ze rechtstreeks afstammen van de calvinisten uit de tijd van de Reformatie. Maar dat is onzin, zegt Van Lieburg. “Pas in de jaren zestig is de biblebelt als aparte groep ‘ontdekt’.” Zo is het eerste boek over hen ‘pas’ in 1968 geschreven door Anne van der Meiden. ‘De zwarte kousenkerken’ heette het en het beleefde herdruk op herdruk. Van Lieburg: “Voor de buitenwacht werden het de mensen die in de Middeleeuwen waren blijven hangen.”
(…)Maar in de muren zitten inmiddels grote scheuren.

In de bundel De Nederlandse literatuur in 100 en enige polemieken (uitg. Prometheus, Amsterdam) trof ik de waardering van de predikant en journalist Conrad Busken Huet (1826-1886) over het toenmalige Amsterdam:

In Den Haag, te Haarlem, te Rotterdam, te Arnhem, wordt beter gebouwd dan te Amsterdam. De nieuwe straten dragen er oud-nederlandsche namen, maar het metselwerk is van één dag. Ik heb eene Jacob van Campenstraat gezien, die zich gelukkig mag wenschen, dat Jacob van Campen niet meer onder de levenden behoort. De straat, die de naam van den schrijver der Nederlandsche Historiën voert, wordt gemakshalve Peeceehooftstraat genoemd. De Spinozastraat is op het punt in Spinaziestraat te worden herdoopt. In het Vondelpark is een VondelsBierhuis verrezen. Over het algemeen draagt de nieuwe wijk een bierhuisachtig voorkomen, en men moet een geboren Amsterdammer zijn, om haar met welgevallen aan vreemden te kunnen wijzen. In het oude gedeelte der stad worden een aantal hooge bruggen door moderne lage vervangen; een aantal achtergrachten zien zich door dempen in straten veranderen. Het karakter der stad gaat daardoor verloren, ook aan den IJkant, waar een spoorwegstation reeds op dit oogenblik bezig is, het pittoreske mastbosch te verdringen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen