Kontakten en bezoeken in de Ned. Hervormde Kerk

Er is een gezegde, dat luidt: Er zijn leugens,grote leugens ... en enquêtes. Dat klinkt dus niet zo best.

Een enquête is een gebrekkig ding

In de laatste jaren is het (ook in onze kerk) nogal eens mode geworden om over allerlei onderwerpen een enquête te houden. Maar het belang hiervan wordt vaak erg overschat. Een enquête is maar een grof instrument, waaraan grote bezwaren kleven. Het luistert erg nauw, hoe je de vragen stelt. Er worden vaak suggesties mee gewekt, die niet waar gemaakt kunnen worden. Heel vaak doet maar een zeer klein gedeelte van de gemeente mee, zodat je toch geen goed goed beeld krijgt. En vooral: in een enquête hoor je op z'n best hoe de mensen over bepaalde punten denken, of hoe zij handelen. Dat kan best eens belangrijk zijn. Maar voor een christen geldt vooral: hoe denkt God erover? Deze norm kan een enquête ons nooit aanreiken. Ook voor het houden van een enquête geldt dus: bezint eer gij begint. Een enquête is hooguit een spiegeltje (waarin je jezelf een beetje ziet), maar nooit een landkaart (waarop God ons Zijn weg wijst).

Toch een leerzame enquête

Wanneer we al deze bezwaren goed in de gaten houden, wil ik u toch graag attent maken op een enquête, die in 1973 in opdracht van de Raad voor de Herderlijke Zorg in onze kerk gehouden is. Ze heet: Hervormde gemeenten in kontakt met hun leden. En ze handelt over alle soorten kontakten, waarbij gemeenteleden thuis iets merken van de kerk, doordat er iemand aan de deur of op bezoek komt, doordat de telefoon overgaat, of doordat er iets in de brievenbus valt. Aan deze enquête hebben 761 gemeenten meegewerkt, dat is 40% van alle Hervormde gemeenten. Dat is voor een enquête een hoog percentage, zodat het wel een goede 'doorsnee' te zien geeft van wat er op dit gebied in onze kerk gebeurt. Ook deze enquête is sociologisch, beschrijvend. U moet ook hier niet verwachten dat u gezegd wordt: zo en zo moet u het doen. Het is integendeel een bonte mengeling van gegevens en meningen. Maar niettemin lijkt het me een 'eerlijke' enquête, waar we tot op zekere hoogte zeker wat van kunnen leren. Heel vaak ook: leren hoe het niet moet.

Een vracht bladen en brieven

Je hoort nogal eens mensen klagen: 'Ik merk zo weinig van de kerk'. Dikwijls zal deze klacht wel terecht zijn. Maar als je deze enquête doorleest, dan merk je ook hoeveel er in de gemeente van Christus toch wel gedaan wordt. Meestal door vrijwilligers, in hun vrije tijd, zonder dat ze er een cent voor beuren. Velen doen het, omdat ze zich — ondanks hun falen en twijfels — toch geroepen weten door Koning Jezus. Bij alles wat er fout zit in de kerk mag dit toch ook met dank aan God vermeld worden. Het begint al met alle kerkbladen, wijkbrieven e.d. In 99% van de gemeenten komen deze op de één of andere manier in de brievenbus van Hervormden. Soms via een vaste plaatsruimte in het dorps- of advertentieblad. Voor het grootste gedeelte werken de kerkbode's met abonnementen, zodat niet alle gemeenteleden deze informatie krijgen. In veel gemeenten wordt het belang van een regelmatig schriftelijk kontakt met alle gemeenteleden nog te weinig gezien, zodat men daarvoor geen post op de begroting uittrekt. 'Informatie is vaak een sluitpost', zo lezen we in de enquête. Weet u, waarover gemeenteleden de meeste brieven krijgen? Over geld. Gemiddeld krijgt een Hervormd gezin dubbel zo vaak een brief over een financiële bijdrage, dan een schrijven waarin pastorale zaken, jeugd-en kringwerk e.d. aan de orde komen. Dat is m.i. toch wel een wat kwalijke zaak. Uit de brieven die verzonden worden, blijkt een wat 'hebberige' kerk, zo konstateert de enquête. Tenslotte wordt nog opgemerkt, dat, hoe meer randkerkelijken een gemeente heeft, des te meer behoefte er is aan een schriftelijk kontakt.

Oog in oog met gemeenteleden

Een kerkbode en brief verzenden aan gemeenteleden is een goed ding, maar nog belangrijker is een persoonlijk kontakt. Juist in onze tijd, nu veel mensen zich ten diepste eenzaam voelen in de massa, is een persoonlijk bezoek (menselijk bezien) vaak nog het énige middel om randkerkelijken te bereiken. En ook meelevende gemeenteleden hebben een stuk pastorale zorg en aandacht nodig! Daarom is het een goede zaak, dat er nog heel wat bezoeken worden afgelegd. Gewoon huisbezoek vindt nog in 89% van de gemeenten plaats. In 93% van de gemeenten worden nieuw-ingekomenen bezocht. In 98% van de gemeenten worden zieken en bejaarden opgezocht. Natuurlijk zouden er een veel groter aantal van deze bezoeken moeten worden afgelegd (denk aan de grote steden, met de immens grote wijken!). En de vraag is vooral: wat is het gehalte van het bezoek? Niettemin: er trekken wekelijks vele bezoek(st)ers de wijken in. En we hebben de belofte, dat het woord van God nooit ledig zal weerkeren.

Evangelisatie-bezoek vindt plaats in de helft van de Hervormde gemeenten. In de grote steden gebeurt het maar voor 1/3 deel. Dat is toch wel erg! Want in die andere helft en vooral in de grote steden wonen óók zoveel medemensen, die verloren dreigen te gaan omdat ze Christus niet kennen. Om met de IZB te spreken: er is hier terecht een NOOD-ZAAK.

Doopbezoek vindt slechts in 1/3 deel van de gemeenten plaats. Terwijl toch juist rondom de doop vaak nog een 'invalspoort' ligt om met afgedwaalde gemeenteleden tot een echt gesprek te komen. Geboorte-of kraambezoek haalt maar 6%. Diakonaal bezoek vindt plaats in de helft van de gemeenten. Maar daarbij is het begrip 'diakonaal bezoek' wel ruim genomen: ook het brengen van de bandrecorder en het praktisch bezoekje van de leidster van de gezinsverzorging valt er onder. Slecht van een enkele gemeente lezen we, dat de diakenen er op uit trekken om de gemeenteleden te stimuleren in hun diakonale taak. Hier ligt nog een wijd onontgonnen veld te wachten.

Tenslotte nog één interessant vraagje: krijgen kerkeraadsleden (inclusief de predikant) en kerkelijke medewerkers zelf ook (huis)bezoek? Slechts in een kwart van de gemeenten gebeurt dit regelmatig. Dat is geen best teken. Waarom zou een dominee of ouderling (en zijn gezin!) het minder nodig hebben om te worden bezocht en bemoedigd met het Woord van God?

Het kan zelfs via de telefoon

In ongeveer 1/6 deel van de Hervormde gemeenten is er hoegenaamd nooit kontakt met gemeenteleden via de telefoon. Drie-vijfde deel maakt van dit moderne middel wel gebruik, maar dan alleen 'zakelijk': inlichtingen over ziekte e.d., uitnodigingen, afspraken, enzovoort.

Huisbezoek afgesproken per telefoon is alleen maar wenselijk, als het meelevende gezinnen betreft, die men reeds kent, zo lees ik m.i. terecht. Juist bij zwak-meelevenden verdient het voorkeur om voor 't maken van een afspraak persoonlijk op de stoep te staan.

In enkele gevallen vinden er ook pastorale gesprekken plaats via de telefoon. En de telefoon is (ook blijkens mijn eigen ervaring) bijzonder geschikt om allerlei medewerk)st)ers te begeleiden en te stimuleren. Want hoeveel meer medewerkers je hebt, des te meer begeleiding is er ook nodig. We mogen gemeenteleden, die hun tijd en krachten geven voor de kerk, nooit de idee laten krijgen dat ze maar zo 'het bos in gestuurd worden'.

Als blijk van medeleven en waardering kan een telefoontje van vijf minuten een ' bemoediging zijn.

(Wordt vervolgd)

Ede

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen