Globaal bekeken

Op donderdag 6 juni a.s. hoopt aan de rijksuniversiteit te Utrecht te promoveren drs. L. Westland, te Amersfoort, predikant In dienst van de IZB. De titel van het proefschrift is 'Eredienst en maatschappij', een onderzoek naar de visies van A. A. van Ruler, de prof. dr. G. van der Leeuwstichting en de beweging Christenen voor het Socialisme. Promotor is prof. dr. H. Jonker. We feliciteren drs. Westland hartelijk met de voltooiing van deze studie en wensen hem een goede promotiedag toe. Het proefschrift is als handelseditie uitgegeven bij Boekencentrum, 's-Gravenhage.

Van de bij het proefschrift gevoegde stellingen nemen we de volgende over.

'• Uit Efeziërs 4:11 blijkt niet dat Jezus Ctiristus een bepaald aantal ambten heeft ingesteld, maar wel dat Hij gemeenteleden met bijzondere gaven geeft aan de gemeente tot opbouw van de gemeente.

• De uitgave van de Staten-vertaling in de herziene editie 1977 door het Nederlands Bijbelgenootschap gaat voorbij aan de resultaten van het tekstkritisch onderzoek.

• In het nog samen te stellen nieuwe dienstboek voor de Gereformeerde Kerken in Nederlanden de Nederlandse Hervormde Kerk is, gezien de afkomst van beide Kerken, opname vereist van de liturgische formulieren, vastgesteld op de Synode van Dordrecht 1618/ 1619, in een verkorte en qua taalgebruik aangepaste vorm.

• Het optreden van de Evangelische Alliantie is een noodzakelijke aanvulling op de arbeid van de Raad van Kerken in Nederland.

• De vermeende meerwaarde van "biologisch-dynamisch" geteelde voedingsmiddelen ten opzichte van de door de "gewone" landbouw geproduceerde voedingsmiddelen berust op antroposofische vooronderstellingen en is vanuit het bijbels scheppingsgeloof onaanvaardbaar.

• De intensivering van de vergaderstructuur in het onderwijs, welke mede veroorzaakt wordt door de uitvoering van de wet op de medezeggenschap, kan een bedreiging vormen voor de kwaliteit van het onderwijs. '

***

Bij de Joden begint de sabbathviering elke week op vrijdag op wisselende tijdstippen, samenhangend met zonsondergang en eindigt op zaterdagavond eveneens op wisselende tijdstippen. Tijdens een Israël-seminar in Jeruzalem, in het kader van een 'Zicht op Israëlreis', gaf dr. G. H. Cohen Stuart, theologisch adviseur vanwege de Nederlandse Hervormde Kerk in Jeruzalem, een boeiend overzicht van de liturgie voor de sabbath in de synagoge-morgendienst. Hij gaf daarbij een citaat van dr. David Hartman uit een artikel 'joods geloof in een geseculariseerde wereld'. Weliswaar is het zo dat er een fundamentele kloof is tussen de joodse sabbath en de christelijke zondag vanwege het al of niet aanvaarden van Christus als de Messias. Evenwel is het genoemde citaat ook tot lering voor onze zondagsviering. Hier volgt het.

'Zo is er een dialectiek in de volle betekenis van het woord tussen de zes dagen en de sabbat. De sabbatviering betekent te staan voor God niet als een schepper, maar als een schepsel. Zo leert de mens zijn schepsel-zijn te aanvaarden en toch tegelijk schepper te zijn.

Het gevaar van het bijbels monotheïsme blijft altijd de verafgoding van de mens, die de plaats van God gaat innemen, want hij heeft een dusdanige grootheid en macht, en derhalve een taak in de geschiedenis. Op de sabbat vindt de mens zijn plaats in de wereld. Hij ontdekt dat hij een is met de wereld, maar deel heeft aan de wereld als schepsel Gods, en aldus ervaart hij zijn grenzen...

Ik heb vaak verteld van de dialoog met mijzelf op sabbat, als de zon daalt en de sabbat begint. Dikwijls wenste ik dat het niet waar was, want ik had nog zoveel te doen. En een reform (= liberaal-joodse) rabbijn, die met mij een discussie aanging, zei onthullend: sabbat begint wanneer ik klaar ben en tegen mijn gezin zeg: laten we ons gebed doen, laten we vandaag om 8 uur beginnen. Dat lijkt me een goede tijd. Ik zei: Rabbi, je boft. Als je de joodse kalender bekijkt, denk je dat de joden gek zijn. Soms begint de sabbat om 4.12 of 5.12 - zo van 4 tot 8 en je stelt je joden voor die zich voor wiskunde interesseren omdat de wereld niet in staat zou zijn de sabbat op een goede tijd te organiseren?

Je zegt soms dat het lastig is dat de sabbat zo laat is afgelopen (...), dat het een onverteerbare zaak is dat je nooit een geordende spijsvertering hebt, omdat je op verschillende tijden eet.

Toen zei ik tot hem: Voor mij begint de sabbat anders. Ze begint wanneer ik volop aan het werk ben en ik zeg tegen de ondergaande zon: sta alstublieft stil, zoals je eens voor Jozua deed en begrijp dat ik mijn hoofdstuk, mijn boek moet afmaken, en wacht even. En de zon kijkt mij aan en zegt: Hartman, je kunt praten wat je wilt, ik ga verder, ongeacht wat voor plannen je hebt, en hij gaat onder. Dan word ik met een schok gewaar dat ik geen controle heb over het heilige. Niet ik heb vast te stellen wanneer het God belieft de sabbat te vieren. Ik heb me aan te passen aan wat er buiten mij passeert. En als de zon ondergaat, wil dat zeggen: David, je bent nu geen schepper meer, maar een schepsel. En als ik vrijdagavond naar de sjoel (= synagoge) ga, is het of de bloemen in de tuin mij zeggen: Zes dagen in de week kun je mij plukken, vandaag zijn wij allebei schepsel Gods, je kunt me niet plukken en niet schikken, ik en jij zijn Gods schepping. En ik sta zwijgend tegenover de natuur, niet als voor een vijand, die ik onder mijn macht heb, maar als een schepsel Gods en ik stel vast dat ik mens ben en niet de Heer...'

***

'Roomsen lieten ons erin lopen.' Dat heeft ds. H. Huting, praeses van de hervormde synode in een IKON-radiouitzending, blijkens een persbericht van het A.N.P. gezegd. Hier volgt eerst het bericht.

'"We zijn er min of meer ingelopen. We hadden nog stringenter afspraken moeten maken. Maar op een gegeven moment vertrouw je elkaar Ik vind het vervelend dat het zo gegaan is."

Zo reageerde de praeses van de hervormde synode, ds. H. Huting, gisteren voor de IKON-radio op de gebedsdienst met de paus, maandag in Utrecht. De afspraak was, aldus Huting, dat de ontmoeting op basis van collegialiteit zou plaatsvinden; vandaar de hervormde voorwaarde betreffende de gelijkwaardige opstelling van de stoelen.

Tijdens de dienst in de Pieterskerk bleek dat alleen de stoel van de paus 15 centimeter naar voren stond. De anderen moesten hun plaats verlaten als ze uit de bijbel voorlazen of voorbede deden, terwijl de paus bij zijn aandeel kon blijven zitten. Tenslotte werd iedereen ter plekke overvallen met het verzoek dat ze een buiging voor de paus moesten maken. De hervormde secretaris-generaal, ds. R. J. Mooi, werd "toegesist" dat hij dit moest doen, zei ds. Huting. De anderen hebben toen zijn voorbeeld gevolgd.

"Naar mijn indruk was het een dienst van de roomskatholieke kerk waarin we mochten participeren. Ik vind dat dubieus en niet loyaal.'"

Van leedvermaak kan geen sprake zijn. Krokodillentranen zijn het wel. We weten best dat de synode, na alle bezwaren en aarzelingen besloten heeft (toch, nog) een afvaardiging naar de paus te sturen. Óf ds. H. Huting en dr. R. J. Mooi het con amore hebben gedaan is een open vraag. Maar naar onze diepste overtuiging hoorde onze kerk er niet. En eerlijk gezegd, het was toch wel beschamend: de secretarisgeneraal in toga naast of vlak bij de paus; en dan die kus van en voor ds. Huting...

Het geheel laat een wrange smaak na.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen