AANNEMELIJKE VRAGEN

Reeds waarschuwde ik u voor de volgende vraag. BN vroeg naar de wortel van de dieptepsychologie. Is die te vinden in Col. 2 : 15? VG zeg ik dank voor zijn verkenningen. Hij veronderstelt, dat geen van drie genoemden, Freud, Adler en Jung, hun uitgangspunt vinden in Col. 2 : 15: we zullen met elkaar eens gaan overwegen.

We gaan uit van Gods Woord. Derhalve beginnen we met de aangeduide tekst.

En de overheden en de machten uitgetogen hebbende, heeft Hij die in het openbaar tentoongesteld en heeft derhalve over hen getriomfeerd. Col. 2 : 15.

Verwacht geen preek of meditatie. We zeggen van de tekst wat nodig is-om straks onze vraag te kunnen beantwoorden. Paulus laat de Colossensen het: „Blijf in Christus" horen. Als een wachtwoord, opdat ze niet zouden worden weggetroond door filosofie en dergelijke. Bovendien zet de apostel uiteen wat ze in Christus hebben. Ze zijn mede opgewekt naar de nieuwe mens en naar de oude mens zijn de zonden aan het kruis genageld (verzen 13 en 14).

Na deze inleidende opmerkingen ter oriëntering staan we vlak voor de tekst. Sprake is van overheden en machten. Op verschillende plaatsen in de Schrift vinden we als een onafscheidelijke tweeling die overheden (archai; denk aan woorden als hiërarchie, monarch en zo) en die machten (exousiai) samen. B.v. Luc. 12 : 11, 20 : 20, Titus 3 : 1, Ef. 6 : 12 e.a.

Blijkens verschillende teksten kunnen dit aardse en boven-aardse autoriteiten zijn. Zie ook Ef. 3 : 10, waar van hun residentie gesproken wordt. De boven-aardse machten kunnen kwade alsook goede zijn. Ik ga verder niet in op de interessante kwestie, vooral voor de leer van de staat van groot gewicht, of en in hoeverre er een mysterieuze of wilt ge een mystieke relatie bestaat tussen de machten dezer aarde en de bovenaardse. Denk aan gegevens uit het boek Daniël.

De overheden en machten kunnen derhalve zijn vijandelijke, kwade, bovenaardse. In onze tekst zullen die wel bedoeld zijn gelet op het feit, dat Christus over hen heeft getriomfeerd.

Wanneer we andere schriftgegevens betrekken komen we tot de slotsom, dat zeer wel de machten die vandaag als dwingelanden optreden, sex en pseudoreligie e.d., mede door de tekst kunnen zijn aangeduid. We zouden haast van onder-aardse in ieder geval van onderbewuste willen gewagen.

Al deze machten, de leden van de afvallige en Gode-ongehoorzame en satanonderdanige „hiërarchie", zijn door Christus ontwapend, van hun macht en heerschappij beroofd.

Door het kruis zijn ze openlijk, zijn ze superieur te kijk gezet. Ze zijn een schouwspel gewonden. Christus scheen dat te zijn, maar al de machten die samenspanden bleken dit uiteindelijk. Zij kwamen te kijk, stonden voor schand en spot. Christus behaalde de triomf over al zijn opponenten.

De consequentie is dat de christenen zullen staan in de vrijheid, waarmee de Zoon van God vrijvocht. Dat in de praktijk ze zich niet laten overheersen door welke dwingende instantie ook. De grootste genade is de benutting en gebruikmaking van Christus' zege. Men zou kunnen leven alsof de banden nog omvingen, die toch geslaakt zijn.

Nu maken we een forse sprong zowel wat de tijd als wat geestesklimaat betreft. Ik ga u niet precies vertellen wie Freud, Adler en Jung waren en wat bij overeenkomst en afhankelijkheid hun toch lang niet geringe onderlinge verschillen waren. Deze drie mannen hebben grote naam gemaakt in de wetenschap van de psychologie en bijzonder in wat we noemen de psychoanalyse. Freud stierf in 1939 en Adler in 1937. Genoeg om te beseffen dat dit deel van de wetenschap behoort tot de jongste ontwikkelingen al zijn er na deze drie al heel wat ontwikkelingen en vorderingen gemaakt.

Freud sprak ook van een psychokatharsis een reiniging van de ziel. De ontdekking van deze psychoanalyse was, dat men neurosen, allerlei klachten op geestelijk en lichamelijk gebied, die tot ziektetoestanden voerden, door deskundige en diepgaande gesprekken kon genezen. Woorden als frustratie, minderwaardigheids-en andere complexen zijn gemeengoed geworden na popularisering van deze wetenschappelijke ontdekkingen.

Freud en zijn collega's hebben natuurlijk veel meer naar voren gebracht. Ze hebben zelfs een heel systeem opgebouwd. Als we tegenwoordig in de bijbelwetenschap spreken van ont-mythologisering moeten we tot goed begrip ook bij deze wetenschap informatie opdoen.

Maar voor ons doel weten we voldoende, dacht ik.

Laat ik duidelijkheidshalve de brief voorlezen.

„Is het mogelijk, dat wij in Col. 2 : 15 de wortel zouden kunnen vinden van de dieptepsychologie? De huidige wetenschap is er na veel experimenteren en schiften (Freud, Jung, Adler) achter gekomen, dat wanneer er schuldgevoelens en frustraties worden geanalyseerd, bevrijding en genezing kan volgen".

Schuldgevoelens verdwijnen op voor ons onherkenbare manier dus in allerlei afwijkingen en ziekelijke verschijnselen. Hetzelfde gebeurt met frustraties, teleurstellingen: In bepaalde strevingen worden we verijdeld en dat roept soortgelijke ziekelijke verschijnselen op. Door gesprek moet het begin, de oorzaak worden opgespoord. Dat is analyse. Het is alsof er banden worden geslaakt.

De brief gaat verder en zegt: „Kunnen de „machten" hierheen wijzen en liggen hier de windselen van dit alles? Door te geloven en onze zonden te belijden (dus te herkennen) geeft Christus ons zijn vrede en kunnen wij, onbelast met althans ons verleden, verder gaan".

Wat willen we nu?

Men zou kunnen beweren, dat de ou­derwetse trant van zonden belijden en vergeving vinden precies hetzelfde resultaat heeft als op modern wetenschappelijke ons laten analyseren door de psychiater. Eigenlijk hebben we dus strikt genomen — zo zou men kunnen beweren — Christus niet meer nodig ergo kunnen we gaan ontmythologiseren en zeggen dat met aftrek van de naam van Christus en enkele begrippen de moderne psychoanalyse in de Bijbel te vinden is en op deze manier verklaard kunnen we de Schrift als modern mens geloven en waarderen.

We zouden ook aan Christus' naam en bestaan kunnen vasthouden en bovendien kunnen constateren dat de moderne wetenschap zonder Christus te kennen, althans zonder Hem te erkennen, in feite toch aan Hem de genezing en bevrijding van zieken te danken heeft, wanneer de genoemde therapie plaats heeft.

Inderdaad zijn er geschiedenissen in het evangelie, die ons onwillekeurig doen denken aan een bevrijding uit strikken en banden van duivelse machten. De suggestie ligt voor de hand om de psychoanalyse te betrekken op wat de Bijbel naar voren brengt over genezing en bevrijding.

Maar wanneer men de wezenlijke vergeving en verlossing in Christus wil vergelijken met die moderne geneeswijze moeten we wel bedenken dat deze een doodsbleek en schriel zusje is van de volkomen bevrijding, die Christus bewerkt.

Het ene is slechts algemene het andere bijzondere genade. Het ene is gedeeltelijk, het andere geheel. Het ene reikt over dood en graf en het andere strekt niet zover, al is het dat we in die tijdelijke genezing Christus' hand kunnen herkennen en al is het dat we het kunnen waarderen als een teken van zijn absolute genezing naar ziel en lichaam voor altoos. Ja, in zoverre kan het vrucht dragen voor de eeuwigheid, wanneer we de bevrijding volgens therapie beleven als een goedertierenheid Gods die tot bekering leidt. Maar dan zijn we al in heel andere wateren verzeild.

Ergens zegt de Schrift: uit welken al het geslacht in de hemel en op aarde genoemd wordt (Ef. 3 : 15). Men zegt ook wel: alle vaderschap is uit Eén. Zo kan men ook gelet op ons onderwerp stellen dat alle genezing, bevrijding en verlossing is uit Eén. Daarom moeten we voor alle dingen de Heere ook danken. Doch niet elke genezing is gelijk. We moeten zeer wel onderscheiden het hemelsbrede verschil tussen tijdelijk en eeuwig, algemeen en bijzonder. Enige verre verwantschap, enige oppervlakkige gelijkenis wil ik niet ontkennen, doch de gedachte van gelijkstelling, identificatie verwerp ik beslist.

Ik vind bepaald niet de wortel, waarvan de brief spreekt, wel zie ik nevenuitlopertje. Dat zeg ik en zo zie ik het. Maar de discussie staat open.

Als er niets tussenbeide komt gaan we ons over vier weken inlaten met de vraag of verstand, gevoel, karakter etc invloed heeft op iemand geloofsleven en bekeringsweg.

Wat daarvan te zeggen?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen