KERKELIJKE RONDSCHOUW

Wat Engeland ons leert.
Ja — dan moeten we ver, vèr terug in de geschiedenis. Naar de dagen van den ellendigen blauwbaard Koning Hendrik VIII, die om paus noch duivel gaf en de protestantsche beweging in Engeland, om den paus te plagen en zichzelf te eeren, in den weg van de Staatskerk leidde. Om van zijn vrouw Catharina van Arragon af te komen en zijn hofdame Anna Boleyn tot zijn vrouw te kunnen verheffen (?) was heel dat spel eigenlijk begonnen.
De Protestantsche Kerk werd een Staatskerk. De bisschoppen bleven. Gebeden en liturgie met tal van Roomsche smetten ontsierd, werden verbindend gesteld. En sinds is de Protestantsche Staatskerk in Engeland steeds verhinderd om tot het volle, heerlijke Evangelie van Christus te komen, met de vrije prediking van Gods genade, zoodat 't vrome volk, dat naar de beginselen van 's Heeren Woord wenschte te leven en de leer der Hervormers lief had, altijd een moeilijk leven heeft gehad in die Staatskerk. En als ze zich niet konden en wilden conformeeren, werden ze met boete, gevangenisstraf, verbanning bedreigd en gekweld. De non-conformisten moesten den haat van de groote heeren ontgelden!
Toen in 1547 Koning Hendrik VIII, het monster in menschengedaante, stierf, herademde Engeland weer. Maar de vrome Eduard VI (1547—'53) regeerde maar zoo kort. Met behulp van bisschop Cramner poogde hij veel ten goede te leiden, maar het werk werd weer afgebroken, toen de wreede, fanatiek-Roomsche Maria, een dochter van Hendrik VIII, hem opvolgde (1553 — '58). De geschiedenis heeft haar niet ten onrechte den schandnaam van de Bloedige gegeven (Mary the Bloody). Tijdens haar kortstondig bewind werden vele honderden Protestanten, waaronder Cramner en Latimer, gedood. Koningin Elizabeth (1558—1603) was wel protestant, verbrak den band met Rome, maar omknelde de Engelsche Staatskerk met nieuwe kluisters. Dan krijgen we al een stuk geschiedenis van het Book of Common Prayer, waarover we nu elke week een stuk in de couranten te lezen krijgen!
In dat boek voor gebeden en liturgie werd van hooger band alles voorgeschreven, hoe men zich in de Kerk gedragen moest. De Protestanten, die zich er niet mee konden vereenigen — en dat waren er niet weinigen — werden verdrukt en vervolgd. De geestelijken die er zich niet naar wilden voegen, werden afgezet. In 1620 gingen er velen naar Amerika — de Pelgrim fathers — die in 1581 naar Holland waren gevlucht en daarna in de nieuwe wereld woning zochten. 
Door de Acte van Uniformiteit, van 1662, werd ieder gedwongen zich te voegen naar de regels van de Anglicaansche Staatskerk (in 1689 door de Test-acte eindelijk opgeheven, hoewel de invloed er van niet weg was) en zoo is Engeland steeds geplaagd door de Overheden en de bisschoppen — die veelal de Vorsten trouw hielpen om schier almachtig over de Kerk van Christus heerschappij te voeren — want Jacobus I (1603—1625), zoon van de ongelukkige Maria Stuart, heeft 't niet beter gemaakt dan zijn oud-tante Elizabeth (1558—1603). Hij — eenmaal „de geleerdste gek der christenheid" genoemd — verdrukte allen die God wenschten te dienen naar Zijn Woord. En toen hij in het sterfjaar van Prins Maurits (1625) door den dood werd weggenomen, werd hij door weinigen betreurd. Karel I (1625—'49) was met een fanatieke Roomsche prinses gehuwd en maakte het nog erger dan Jacobus I. Had deze het volk met geeselen gekastijd, Karel zou Kerk en Volk met scorpioenen kastijden! In zijn dagen valt ook de vreeselijke Bartholomeus-nacht in Ierland, toen 12000 Protestanten gedood zijn.
Een omwenteling heeft toen plaats gehad. Het nationaal verbond is toen vernieuwd (in 1557 had de Schotsche Prot. adel het Convenant gesloten „tot handhaving van Gods Woord en Zijn gemeente"; de Convenanters in 1559 in opstand) en 30 Juni 1649 is te Londen aan Koning Karel I het doodvonnis voltrokken en Olivier Cromwell, een vurig protestant, wordt hoofd van de Republiek en is met Gustaaf Adolf van Zweden en Prins Willem III van Oranje, mee de handhaver van het Protestantisme geweest voor Engeland en Schotland niet alleen, maar voor heel Europa.
Als Cromwell gestorven is (3 Sept. 1658), slechts twee jaar door zijn zoon Richard in zijne waardigheid als Protector opgevolgd, komt Karel II, uit zijn ballingschap in Nederland (Breda) naar Engeland terug, zweert een eed van trouw op den Bijbel(!), maar ontpopt zich als een leugenaar en huichelaar en wordt 25 jaar voor zijn volk tot een vloek en tot een geesel (1661, 23 April, gekroond). De Staatskerk kwam tot glorie, de bisschoppen werden geëerd, maar de verdraagzaamheid was weg; de Acte van Uniformiteit wordt in 1662 uitgevaardigd; ieder moet bukken onder het juk van de Staatskerk, of wordt vervolgd. Denkt maar aan mannen als Bunyan, die in die jaren als Evangelieprediker optrad en — 12 jaar opgesloten werd in de gevangenis! De slachtschapen Christi werden door wolven aangevallen overal!
Als er nog verdraagzaamheid was — in 1672 toegestaan — dan was het om de Roomschen te winnen. Karel II sterft 16 Febr. 1685, na eerst door een Roomsch priester (in Engeland zijn ook protestantsche bisschoppen) in den schoot der „alleenzaligmakende Kerk" te zijn opgenomen!!
Zijn broer Jacobus II (1685—'88) maakt het nog bonter dan Karel II. Hij ging openlijk over tot de Roomsche Kerk; al wie Protestant was, werd van Staatsbedieningen uitgesloten, ja, vervolgd. In het Protestantsche Engeland, dat door de Staatskerk altijd zoo geplaagd was. De volkskracht was verteerd. Veeljarige broedertwist, burgeroorlog, had zoo veel bedorven. Een doodformalisme, een formalistische Staatskerk met bisschoppen en met een ritus, die bijna Roomsch is. Ontzettend!
Het volk is de tyrannie eindelijk moede; zette den Koning af en riep Willem van Oranje, die met Maria, de dochter van Jacobus, gehuwd was, uit Holland, om in 1689 tot Koning van Engeland te worden gekroond!  Jacobus vluchtte naar zijn dierbaren vriend Lodewijk XIV en het gansche Protestantisme in Engeland herademde toen bij de Tolerantie-bill in 1689 aan allen, behalve Roomschen en Socinianen en Anti-trinitariërs, vrijheid van godsdienst toegestaan werd.
Intusschen was Bunyan, Aug. 1688 gestorven. Hij heeft die vrijheid niet mogen beleven. De Heere had voor hem iets beters weggelegd in den hemel!
Maar Engeland zit nóg met de Staatskerk; en nóg moet het Parlement — Protestant, Roomsche, Socialist, Atheist — beslissen over gebeden en over liturgie!
Is het niet ellendig, al dat gedoe met Staatskerken?
Is het niet tot verzwakking van de Kerk en tot verzwakking van het volksleven?
Dat de Kerk van Christus, hier en elders, zich inrichten moge naar Gods Woord, om onder de heerschappij van haar Koning, Jezus Christus, te leven, met de ambten door Hem gegeven en met de kerkelijke vergaderingen door Hem gewild, met een belijdenis en met een Kerkorde naar de beginselen van Gods Woord. Dan is er vrijheid van godsdienst in den lande en dan kan de Kerk van Christus vrij zich ontwikkelen naar haar aard.

De Christelijke Kerk in Zweden.
Pas hebben de politieke verkiezingen in Zweden plaats gehad onder een belangstelling, die buitengewoon was. Dat komt omdat het Christendom in Zweden in gevaar was (én is). De Zweedsche Bolsjewisten wilden een greep doen naar de macht en de Socialisten vereenigden zich met deze Communisten, omdat het ging tegen de religie. Men schatte dat Socialisten en Communisten drie-vijfde van het aantal stemgerechtigden op hun hand hadden. Het Zweedsche volk is echter ontwaakt. In 1924 kwam nauwelijks de helft aan de stembus, nu was er veel méér actie. En het Socialistisch-Communistisch blok is verslagen en de Koning heeft aan admiraal Lindmann, den leider der conservatieven, de vorming van een nieuw ministerie opgedragen.
De Socialistisch-Communistische coalitie schrijft in haar program: afschaffing van het onderwijs in den godsdienst. De laatste Socialistische regeering heeft al in die richting gewerkt. Ook is aan alle veldpredikers en aalmoezeniers van leger en vloot hun ontslag gegeven. Gelukkig, dat er een Vereeniging tot Bijbelverspreiding is, aanvankelijk met 14.000 leden, waardoor veel geestelijk werk verricht kan worden. Ook komen de planen tot oprichting van bijzondere scholen met den Bijbel meer en meer naar voren.
Dezer dagen bezocht de Zweedsche professor Rinman Engeland en vertelde daar, dat er weinig landen zijn waar het modernisme zooveel ingang vond als in Zweden. De Protestantsche geloovigen hebben er een zwaren strijd te voeren, aan de hoogescholen, in de pers, in de Kerk, ja, overal. Gelukkig is ook hier opwaking en worden honderden artikelen tot verdediging van het Christelijk geloof geschreven en verspreid en wordt er naar gestaan door de populaire pers in deze ten goede te werken.
„De „materialisten" gaat het echter" — zoo verklaarde de professor — ,,in den laatsten tijd niet in alles naar den zin. Wij die met de studenten op de colleges in aanraking komen, kunnen zeggen, dat het modernisme in z'n ouden vorm, zijn beste dagen gehad heeft. Zijn invloed neemt af. Wat daarvoor in de plaats zal komen, weten wij niet, maar de modernisten hebben halt gemaakt, alsof zij behoefte hadden om adem te scheppen".
Prof. Rinman zei ook nog iets over den invloed van de theologie van professor Karl Barth, die de theologie van „de verticale lijn" genoemd wordt, in plaats van de theologie van „de horizontale lijn". De „horizontale" theologie is de door menschen gemaakte, de verticale de uit den hemel komende, de door God gewerkte theologie. God slaat met Zijn bliksems uit den hemel het prutswerk van de menschen op de vlakte stuk en Iaat hier op aarde hemelsch licht schijnen.
Als men in den weg der Goddelijke openbaring, als men bij de bron der geopenbaarde waarheid, den Bijbel, mag neerzitten, om daar telkens terug te komen om water te scheppen; als men naar den regel der Heilige Schrift mag wandelen, dan zal het land en volk, Staat en Kerk wel gaan en daarom hopen we ook van harte, dat waar ook in Zweden de weg van het modernisme naar het materialisme, het socialisme, het communisme en het bolsjewisme is gegaan, dat het nu weer mag gaan tot de Wet en de Getuigenis, opdat een nieuwe dag aanbreke, een dag van heil en vree. „Wat vree heeft elk, die Uwe wet bemint, zij zullen aan geen hinderpaal zich stooten"!

Laf!
Men weet, dat de Ringen van onze Ned. Herv. Jongel.- en Meisjesvereenigingen te Rotterdam een radio-uitzendavond hebben gehouden. Men weet, dat onze hoofdredacteur, ds. M. van Grieken, zijn medewerking heeft verleend. En nu gaat ds. Kersten te Rotterdam dit in zijn kerkelijken kring gebruiken als een middel om ds. Van Grieken en in hem den Gereformeerden Bond en de Gereformeerde beweging in het midden van de Ned. Hervormde Kerk, te blameeren. Nu is het met die Gereformeerden in de Hervormde Kerk niets meer gedaan. Ook zij zijn diep weggezonken. Er is bij die menschen geen zegen meer te verwachten onder de prediking. Ze zijn óók al der wereld gelijkvormig geworden. En dus Hervormden, komt maar naar de Kerk van ds. Kersten aan den Boezemsingel te Rotterdam. Daar is het beter dan in die Hervormde Kerk!
Wij zullen niet de moeite doen om principieel noch zakelijk op deze dingen in te gaan. 't Is ons te min. Op zulke handelwijzen kan nooit zegen rusten. God zorgt wel voor Zijn eigen eer en geeft het niet in handen van menschen, ook net in handen van ds. Kersten. Alleen willen we bij zoo'n in het oog loopende publieke handelwijze van ds. Kersten, waarbij het al te duidelijk naar buiten komt wat er achter zit, zeggen, dat wij zulke dingen in- en in-laf vinden!
Gelukkig, dat „onze" menschen èn in Rotterdam èn in geheel ons land er anders over denken, hoewel er natuurlijk altijd zijn die geen ruggegraat hebben en in een oogenblikje zich door zulke verschrikkelijke dingen, als ds. Kersten nu uithaalt, laten onderstboven praten, omdat ze niet bij machte zijn de dingen juist te onderscheiden en, naar gevoelsargumenten te rade gaande, zich o, zoo gemakkelijk uit den rechten weg laten slaan. Intusschen draagt ds. Kersten, die beter weten meest de schuld hiervan. En zijn handelwijze in deze is laf, in-laf! Intusschen weten we nu, beter nog dan te voren, wat we in dezen aan ds. Kersten hebben.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen