Boekbespreking

J. Reiling, Hebreeën. Een praktische bijbelverklaring, (Serie Tekst en toelichting), Uitgeverij Kok, Kampen 1994, 155 blz., ƒ 32,50.
De brief aan de Hebreeën, waarvan Origenes eens gezegd heeft, dat alleen God weet, wie deze brief geschreven heeft, is geadresseerd aan christenen die vanuit het heidendom bekeerd waren tot het joodse geloof en daarna het evangelie van Jezus Christus hadden gehoord en aangenomen, maar die nu dreigden terug te vallen tot het joodse geloof. Aldus omschrijft de auteur van het commentaar in de inmiddels bekende serie 'Tekst en toelichting' de adressanten van deze brief. Vanwege het slothoofdstuk moet dit geschrift met zijn predikend en appellerend karakter als een echte brief beschouwd worden. De structuur van de brief kenmerkt zich door drie golfbewegingen, die alle drie hun beginpunt hebben in de proloog, waarin als in een ouverture de thema's klinken, die in de brief worden uitgewerkt.
Ten aanzien van de theologische grondlijnen van deze brief blijkt er een duidelijke lijn te lopen van de vroegchristelijke verkondiging, zoals we die in 1 Kor. 3 : 15 omschreven vinden, naar de tijd van de auteur. Uitvoerig spreekt de brief over Christus' dood en de heilsbetekenis van zijn sterven. In plaats van opstanding wordt doorgaans met een zinspeling op Psalm 110 : 1 gesproken van het zitten van Christus aan Gods rechterhand. De opstanding wordt dus geïnterpreteerd als verhoging.
Voor het verstaan van deze brief is ook belangrijk de wijze waarop de schrijver met de Schrift, het O.T., omgaat. De Schrift is voor hem openbaring van God en bezit actuele betekenis voor het heden. Die overtuiging deelt de schrijver van de brief met de joden. Nieuw ten aanzien van het joodse verstaan is dat de Schrift wordt uitgelegd met het oog op Christus, zoals ook Paulus doet in de synagoge blijkens Handelingen 17. Het Schriftgebruik in Hebreeën legt, aldus Reiling, de paradox bloot van de ene God en de twee verbonden. Omdat God één is, kunnen er geen twee verbonden zijn. Omdat Christus gekomen is, is er toch sprake van een oud en een nieuw verbond. Het commentaar is beknopt, maar biedt juist door de zakelijke aanpak een schat aan informatie, bij de pericopen die waarschuwen tegen afval, 6 : 4vv en 10 : 26vv wordt erop gewezen, dat we de ernst van deze vermaning in het geheel van de doelstelling van de brief hebben te laten staan. Wanneer de context vergeten wordt en wanneer dergelijke woorden een eigen leven gaan leiden, brengt dit, volgens de auteur van het commentaar, onrust teweeg. Daaruit blijkt dat Reiling naast een zakelijk commentaar ook aandacht heeft voor de toepassing van de brief op de huidige situatie. In de Epiloog gaat hij met zoveel worden in op een aantal aspecten die met name voor ons actueel zijn. De concentratie op Jezus Christus is ook voor de hedendaagse aangevochtene van betekenis. Ten aanzien van Israël is er de spanning als gevolg van de nieuwe heilshistorische situatie door het verzoenend sterven van Christus, maar toch wordt niet met Israël gebroken. Joden en christenen worden geconfronteerd met het 'Christus alleen'. Dat lijkt me in de huidige discussie rondom de dialoog tussen kerk en Israël een belangrijk gegeven. Ten aanzien van de christologische uitspraken wordt opgemerkt, dat in de Hebreeënbrief 'boven' en 'beneden' niet in mindering op elkaar komen. Ook dat is een gegeven dat in de dogmatische bezinning vooral meegenomen moet worden.
Ik laat het bij deze summiere weergave. Het moge duidelijk zijn, dat we hier een boeiend commentaar voor ons hebben, dat goede diensten kan bewijzen bij de voorbereiding van bijbelstudie of prediking uit deze indrukwekkende brief.
A. N., Ede

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen