Torenspitsen-Gemeenteflitsen

HUIZEN
De geschiedenis van de Oude Kerk in Huizen
Het gehucht Huizen is – in vergelijking met andere Gooise dorpen – relatief oud. Naar men aanneemt moet er al aan het einde van de achtste/begin negende eeuw sprake zijn geweest van bewoning. Van meer dan enkele boerderijen zal zeker niet gesproken kunnen worden, zij het dat Huizen in de eigen levensbehoeften kon voorzien.
Door bevolkingsaanwas groeide het gehucht en kon er in de tweede helft van de tiende eeuw (950-1000) overgegaan worden tot de bouw van een kapel. Deze kapel werd gewijd aan de heilige apostel Thomas, één van de discipelen van de Heere Jezus. De kapel werd gebouwd aan de toenmalige zuidrand van het gehucht Huussem, zoals Huizen in vroeger dagen genoemd werd. Op die plek staat nu de Nederlandse Hervormde Oude Kerk. De kapel was, net als de woningen van de Huizers, opgetrokken van steen.
De opkomst van de stad Naarden – na 1000 – betekende voor Huizen een negatieve invloed. Het oude Naarden lag zo'n twee kilometer bij Huizen vandaan en dat was op tal van terreinen te merken. Pas in 1350 kwam daar verandering in toen het oude Naarden verwoest werd (het begin van de Hoekse en Kabeljauwse Twisten). Op voorstel van graaf Willem werd Naarden twee kilometer westelijker herbouwd, op een strategisch punt tussen Zuiderzee en Naardermeer. Met de verplaatsing van Naarden nam de invloed van deze stad op Huizen zienderogen af. Dat leidde tot een zekere zelfstandigheid waarvan de bouw van een kerk (in plaats van de kapel) een duidelijk teken is. Rond 1380 moet men begonnen zijn met de bouw van de kerk, die in 1409 in gebruik kon worden genomen. Daarvan getuigt nog het opschrift op één van de toenmalige klokken, waarop het jaartal stond vermeld.
Deze kerk werd in 1480 verrijkt met het koor, dat nog steeds onderdeel uitmaakt van de kerk. Ook de muur aan de noordzijde van het schip is nog oorspronkelijk. Dak, zuidzijde en torenmuur werden in 1577 ten gevolge van een windhoos verwoest. Vanwege geldgebrek kon de herbouw van de kerk niet ter hand genomen worden, maar moest 60 jaar wachten…
Inmiddels, we spreken dan over de jaren tachtig van de zestiende eeuw, had zich nóg een belangrijke wijziging voorgedaan in de kerkelijke structuur van Huizen: rond 1580 ging de kerkelijke gemeenschap over tot het protestantisme en sloot het de grenzen voor het overwegend Rooms-Katholieke Gooi. Huizen ontwikkelde zich tot 'bolwerk van protestantisme', zoals deze gemeente lange tijd bekend heeft gestaan.
In 1595 leidde die overgang tot een ander geloofsleven tot het aanstellen van Hillebrandus Cunaeus tot eerste predikant 'in de Gereformeerde Waerheijt', aldus de archieven van de kerk. In totaal 10 jaar heeft hij de gemeente Huizen (en enkele protestanten van Blaricum) gediend, waarna hij ontslagen werd. Oorzaak is onbekend.
In 1636 werd de kerk, na een ingrijpende herbouw, weer in gebruik genomen. Ter gelegenheid van dat feit, kreeg de kerk tal van geschenken aangeboden. Zoals de preekstoel. Geschonken door Crailoër David Verweel, samen met het doophek. Ook een koperen doopvont kreeg de kerk cadeau van kandidaat Peet die Huizen niet lang daarvoor beroepen had. Hij vertrok naar Naarden. Tenslotte werd de kerk opgefraaid met vier kroonluchters die, blijkens het opschrift op de kleinste lamp, geschonken werd door de in Huizen geboren Philippus Bevers.
Met de herbouw van de kerk werd de toren verhoogd. Wie de toren vandaag de dag beklimt ziet duidelijk aan de steensoort waar de toren tussen 1409 en 1636 ophield. Nu meet de statige toren ruim 30 meter en ziet uit over Huizen – oud en nieuw.
Huizen bleef echter groeien en in 1869 was een uitbreiding van het kerkgebouw noodzakelijk geworden. Aan de noord- en zuidzijde van de kerk werden twee zijbeuken aangebracht. Deze situatie ging in 1908 weer verloren toen de zuidzijde aanzienlijk werd uitgebreid. Hoewel het aantal zitplaatsen aanmerkelijk toenam, ging de architectonische waarde van het gebouw verloren.
In 1956 volgde een grondige restauratie van de toren, waarbij de mechanische uurwerkinstallatie werd vervangen door een elektrisch aangedreven uurwerk. Verlichte wijzerplaten completeerden het geheel. In de jaren zeventig werd de toren aangesloten op het atoomuurwerk van Mainzflingen dat borg staat voor een seconden-nauwkeurige tijdsaanduiding.
Een grondige restauratie van het interieur van de kerk volgde in 1987 toen de kerk meer kleur – op basis van vergelijkbare kerken langs de voormalige Zuiderzee – binnen de muren kreeg. In 1993 werd begonnen met het herstellen van het voegwerk van de torenmuren.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen