Veeboer, een mooi beroep

Wat zijn de mooie kanten van mijn beroep? Hoe genoeglijk rolt het leven, van een gerusten veeboer heen. Met dit oude gezegde zou ik willen beginnen om iets te schrijven over de mooie kanten van mijn beroep. Het beroep van veeboer brengt mee dat er elke dag koeien gevoerd moeten worden. Op een dag was ik daar mee bezig. Zomaar krachtvoer verstrekken uit een rijdende kar. De jongste spruit zat op die rijdende kar, soms hielp ze mee scheppen met een eetlepel. En zo ging het al duwende aan de kar langs de koeien; onderwijl pratende met elkaar. En toen... kwam een vriend binnen. Hij zei: 'Dat bevordert de arbeidsprestatie ook niet', waarop ik hem antwoordde: 'Maar het bevordert de arbeidsvreugde wel'. Dit uit de praktijk genomen gegeven zou aangevuld kunnen worden met vele andere situaties.

Veeboer zijn een mooi beroep? Jazeker. De zelfstandigheid, de vrijheid en plezier in het werk zijn belangrijk. Wat is dan de zelfstandigheid bij een veeboer? Een veeboer kan zelf beslissen of bijvoorbeeld een melkkoe, die niet aan de verwachte prestatie voldoet, al of niet verkocht wordt. Dit is immers zelfstandig zijn. Het zelfde geldt ook voor de aankoop van vee. Maar in de huidige situatie van quotering is dat veel minder actueel.

Zelfstandig mogen we (maar ook moeten we) beslissen van het moment van grasmaaien en inkuilen. Dat is altijd weer spannend of je het goede moment kiest. Vrijheid in je werk, vrijheid in je werktijden, of je kort of lang wil koffie drinken, enzovoort. Het plezier in het werk moet misschien nog even onderstreept worden. Uiteraard behoort dit ook bij de aantrekkelijke kanten van mijn beroep. Hoewel de werkzaamheden het laatste tiental jaren verhoudingsgewijs meer van land naar stal verschoven zijn - denk alleen maar aan het melken - toch mag een veehouder nog veel werk doen in de vrije natuur. De vrije natuur, die elke dag toch weer verschillend is, altijd weer anders. De mooie kanten van mijn beroep, dat is ook iets beleven van: het ruime hemelrond, vertelt met blijde mond, Gods eer en heerlijkheid. B.v. als we 's morgens de stal inkomen en zien dat er een gezond kalf geboren is, zodat de dankbaarheid de boventoon mag hebben.

De knelpunten van mijn beroep In het voorafgaande is het woord vrijheid gebruikt. Er wordt wel eens gezegd: 'Een veehouder is gebonden in vrijheid'. Nooit vrij, nooit eens uitwaaien in een ander land. Die gebondenheid moet niet onderschat worden. Melken moet immers veertien maal per week gebeuren. O ja, veeboeren gaan ook met vakantie, maar lang niet alle veeboeren doen dit. Landelijk is dit maar een klein percentage. Waarom gaan er dan zo weinig veehouders met vakantie? Om twee redenen: Er is geen geld om twee weken of langer met vakantie te gaan. En de noodzaak om elk jaar vakantie te houden wordt door velen niet of nauwelijks gevoeld.

Wat op dit moment veel aandacht krijgt is de arbeidstijdverkorting. De meeste veehouders denken niet aan arbeidsduurverkorting, maar wel: hoe houd ik mijn bedrijf aan het draaien. De opbrengsten kunnen niet meer stijgen, integendeel, t.o.v. 1983 daalde het melkgeld met bijna 10% terwijl veel kosten stabiel zijn. Dit is momenteel een groot knelpunt.

De mensen zeggen wel eens: 'Die boeren klagen altijd'. De ene keer is het te droog, dan te nat, een andere keer te koud. Helaas is er veel somberheid nu er van een aantal landbouwprodukten, zoals boter, vlees en graan, een overschot is ontstaan. Daarnaast is een bijprodukt als mest in ons land een gigantisch probleem; een probleem, dat de boeren extra geld gaat kosten. En opnieuw zal dit voor de betrokkenen betekenen dat de tering naar de nering gezet zal worden.

Een veehouder is verder erg afhankelijk van het weer. Als bij langdurige regen de ene depressie na de ander ons land passeert, heeft dat nogal eens invloed op het humeur van de boer c.q. de boerin. O ja, ik weet wel: verlies in het gezinsleven is veel erger. En hoewel we weten dat voorspoed en tegenspoed ons in dit leven ten deel valt; toch moeten we verlies in het bedrijf niet onderschatten. Ook dit hoort bij het ondernemer zijn, nu en in het verleden. Duizenden jaren terug werd reeds geschreven: 'Die met tranen zaaien, zullen met gejuich maaien' (psalm 126).

Waar liggen de grenzen als het gaat om mijn christelijke verantwoordelijkheid en dat wat mijn beroep vandaag van mij vraagt?

Vanuit mijn christelijk gezichtspunt probeer ik enkele facetten te verwoorden, die in de praktijk van alle dag te maken hebben met christelijke ethiek. Met andere woorden, facetten die samenhangen met de norm van een christen voor het alledaagse handelen. Deze norm vindt de christen in de Bijbel, de Openbaring van God. Kunnen we deze norm zo maar uit de Bijbel aflezen?

Nu kan men zeggen: 'Wie de Bijbel als norm heeft, hoeft die Bijbel maar op te slaan en hij weet waar hij aan toe is. Het is duidelijk wat hij doen moet'. Dit is echter veel te simpel gedacht. We lezen reeds in het Oude Testament dat er gebeden wordt om onderwijzing in de weg, die een gelovige heeft te gaan (zie Ps. 25 : 4). Zie hoe Paulus in de brief aan de Filippenzen en de Kolossenzen bidt voor de geadresseerden, dat zij inzicht mogen ontvangen om te handelen overeenkomstig de wil van God. Het was niet zo dat Paulus aan deze pas bekeerde mensen de voorschriften van God op een briefje kon zetten. Alsof ze die allen maar behoefden te lezen en dan klaar waren. Zo ligt er tevens een verantwoordelijkheid - christelijke verantwoordelijkheid - bij ons mensen in de 20e eeuw. Wij dragen een eigen verantwoordelijkheid in de manier waarop wij het gebod gehoorzaam zijn.

In de vormgeving aan de gehoorzaamheid ontstaan soms grote vragen of iets geoorloofd of niet meer geoorloofd is. Ongeveer 35 jaar geleden was er onder de veehouders een pittige discussie of men al of niet meedeed aan de enting tegen de mond- en klauwzeer. In die tijd stond men verbaasd over het feit dat één theelepel entstof een koe van plm. 500kg gezond kon houden. Boeren, die hun vee om principiële redenen niet lieten inenten, kregen wel te kampen met de gevreesde mond- en klauwzeer.

Enkele jaren later werd de kunstmatige inseminatie bij rundvee mogelijk. Ook tegen deze ontwikkeling was er destijds weerstand. Is dit wel geoorloofd? Wat is onze christelijke verantwoordelijkheid?

In de zeventiger jaren kwam de 'intensieve veehouderij' volop in de belangstelling. Hierbij denk ik met name aan de legbatterijen, kistklaveren, zeugen aan de band, en ook koeien aan de band. Het laatste wordt eigenlijk nooit genoemd. Iedereen was er aan gewend dat een koe 180 dagen per jaar 's winters vast staat. Hierop heb ik nooit kommentaar gehoord. Het tegendeel is het geval met de andere genoemde diersoorten. Er wordt dan gevraagd: Is het ethisch verantwoord om kippen op een legbatterij te doen, kistkalveren te houden, of zeugen vast te zetten?

Een veeboer heeft de plicht om zijn vee goed te verzorgen. In die verzorging wordt 1 hij gedreven door twee aspekten:

a. ethisch verantwoord verzorgen;

b. economisch verantwoord verzorgen.

Bovendien, de consument bepaalt de vraag op de markt. Om een voorbeeld te nomen; de omzet van scharreleieren neemt niet toe. In 1984 is zelfs een kleine daling geconstateerd. Ik ben ervan overtuigd, dat als er in de stallen voldoende water, voedsel, frisse lucht en een juiste temperatuur is, de dieren tevreden zijn. Deze tevredenheid blijkt in de produktie. Want als de boer zijn dieren niet goed verzorgt, zal dit merkbaar zijn in hun prestatie. Bovendien is het ook onze christelijke verantwoordelijkheid onze dieren goed te verzorgen en niet te kwellen.

Een veeboer moet op zondag werken om zijn dieren te verzorgen. Dit houdt het voederen en melken in, en eventueel uitbrekend vee op zijn bestemming brengen. Hiervan is reeds in de Bijbel sprake (zie Matth. 12 : 11): 'De Heere dan antwoordde hem en zeide: Gij geveinsde, maakt niet een ieder van u op de sabbath zijn os of ezel van de kribbe los, en leidt hem heen om daar te doen drinken?' En ook Luk. 14 : 5, 'Wiens ezel of os van u zal in een put vallen, en die hem niet terstond zal uittrekken op de dag van de sabbath?' In deze omschrijvingen is het duidelijk wat op zondag wel moet gebeuren. 

Welke werkzaamheden zijn dan niet noodzakelijk? Allereerst wil ik de voederwinning noemen, hoewel het bij natte weersomstan­digheden een beproeving is als het 's zondags mooi weer is. De synode heeft eens een uitspraak gedaan dat alleen bij rampen op zondag gewerkt mag worden. Op de Veluwe is het 's zondags rustig. Er wordt geen melk opgehaald door de fabriek. Er wordt geen meel gebracht. De K.I.-Gelderland werkt op zondag niet.

Nieuwe ontwikkeling

De Embryo-transplantatie lijkt ook in Nederland gemeengoed te worden. Toch zijn er ook nu veehouders die geen sperma willen van stieren, die via 'E.T.' verwekt zijn. Hoever kun je meegaan met deze nieuwe ontwikkeling? Waar ligt de grens? Is het over enkele jaren ook ingeburgerd? Als christenen moeten we zeker niet voorop lopen. Echter de ontwikkeling gaat door. En deze behandeling gebeurt op het boerenbedrijf waar de boer bij staat. Op onderzoeksinstituten is men inmiddels al bezig om embryo's te klieven en op deze wijze identieke kalvertweelingen ter wereld te laten komen. Voor mij ligt de grens bij deze genetische manipulatie, die, zoals verwacht wordt, 'er aan zit te komen'.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen