Reacties van gemeenten op 'Verklaring van Overeenstemming' Samen op Weg

Hieronder volgen nog enkele kerngedeelten uit brieven van hervormde kerkeraden aan de classis in hun ressort over de 'Verklaring van Overeenstemming' in het Samen op Weg proces.

Zwartebroek (ds. P. de Vries, praeses; W. Florijn, scriba)

'Gezien het voorafgaande zal het u duidelijk zijn dat onze vergadering (de voortgang van) het op gang gekomen proces van hereniging van de Nederlandse Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken absoluut afwijst. We hopen dat de synode zo ook zal beslissen en dat het voortbestaan van de vaderlandse kerk gegarandeerd blijft. Mocht dit (wat de Heere moge verhoeden) niet het geval zijn, dan hebben wij onzerzijds nog wel een vraag en wel deze: Welke status krijgt de genoemde "Verklaring van Overeenstemming" als beide kerken verklaren dat zij zich in staat van hereniging bevinden? En wat zijn de konsekwenties voor die gemeenten, kerkeraden en ambtsdragers die hierop niet aanspreekbaar wensen te zijn? Moge de Heere allen die in dezen beslissingen hebben te nemen door Zijn Woord en Geest regeren opdat Zijn eer worde bevorderd en Zijn koninkrijk uitgebreid.'

Kamerik (ds. A. A. W. Boon, praeses; M. Harkema, scriba)

'Wat betreft de vraag naar instemming met het proces van "Samen op Weg" luidt ons antwoord: Ons antwoord is tegen deze wijze, zowel procedureel als inhoudelijk, van "Samen op Weg" gaan: Nee. Zodra de terugkeer naar de fundamenten der Kerk, zoals beleden in de belijdenisgeschriften, wordt nagestreefd, dan willen wij met alle kracht en gaven, die God ons heeft geschonken, meewerken om de Kerk te bouwen en uit te bouwen. De overwegingen die tot dit antwoord hebben geleid, vindt u in de bijlage.'

'De onduidelijkheid c.q. onzekerheid over de eindfase van hereniging wekt in onze kerkeraad eerder wantrouwen en grote zorg dan vertrouwen. Bij ons leeft heel sterk: Hoe zouden twee samen gaan alvorens niet eerst samengekomen te zijn? Wij stellen de beide synoden de vraag: Wil men nog wel horen van c.q. overwegen: een weg terug? En dan niet in de zin van terug naar de vormen van 25 jaar terug. Nee, in de zin van terug naar de wezenlijke fundamenten van het Kerk zijn. De Reformatie was vooral een terug naar de Bijbelse fundamenten. Een Kerk, die "doorzichtig" is tot in de fundamenten zal ons hart en daarmee onze instemming hebben en daar willen wij met inzet van al onze krachten aan meewerken.

Het getuigenis dat in de intentieverklaring wordt afgelegd door de beide synoden, komt op onze kerkeraad hypocriet over. Als men zich door de "verbondenheid in Jezus Christus" genoodzaakt ziet tot het proces van hereniging, dan rijst bij ons de vraag waarom alleen S.O.W. met de Gereformeerde Kerken in Nederland? Hebben wij niet te staan naar de "Ene Algemene Christelijke Kerk?" Waarom gaat de Ned. Herv. Kerk niet samen op weg met bijv. de Christelijk Gereformeerde Kerk, de Gereformeerde Gemeenten en andere reformatorische kerken?

Het getuigenis dat "Jezus Christus ons heil is" blijkt in de praktijk van S.O.W. maar al te vaak een frase te zijn. Men verwacht meer heil van de economie en de wetenschappen zoals sociologie, anthropologie en moderne theologie. Het getuigenis "dat Jezus Christus ons Zijn opdracht geeft" doet bij ons de gedachte rijzen dat u zich ook aan die opdracht onverkort en onvoorwaardelijk zal willen binden. In de praktijk blijken wij juist op dit punt de koers en de praktijk van de beide synoden helemaal niet te herkennen.

De beide synoden weten zich "verbonden met de Kerk der eeuwen in een gelovig luisteren naar de Schriften en in de traditie, die verwoord is in de belijdenissen der vroege kerk en in die van de Reformatie" (blz. 3 regel 3-6).

De kerkeraad heeft grote moeite met het spreken over "zich verbonden weten met de Kerk der eeuwen". Wij vragen u: van welke aard is die binding. Dat kan een heel strakke en een heel losse, ja zelfs formele c.q. historische binding zijn, waarbij het inhoudelijke amper iets toe doet. Wij menen op grond van wat we leren uit de N.G.B, dat het in dezen niet gaat om één of andere vorm van kerk zijn, maar het gaat om de ware Kerk of de valse kerk. De "verbinding" is geen garantie voor het waarachtige c.q. ware. De verbinding met de Kerk der eeuwen wordt volgens de intentieverklaring uitgemaakt door:

a. het gelovig luisteren naar de Schriften.

b. traditie, die verwoord ligt in de belijdenissen van de vroege kerk en der Reformatie.

Ad a. De kerkeraad ervaart het spreken over "gelovig luisteren" als dubbelzinnig en onduidelijk. Wie bepaalt de norm van het "gelovig zijn"? Wij zouden graag het belijden van de vroege kerk onder uw aandacht brengen en vooral het spreken van de Bijbel zelf: Daar wordt de Kerk beleden als de apostolische Kerk d.w.z. de Kerk, die gefundeerd is op het apostolisch getuigenis. De Kerk wordt gesticht door het Woord, men leeft daarin uit het Woord en naar het Woord. In dit kader wordt het geloven duidelijk bepaald door het gehoorzamen aan Gods Woord. Wij nemen het anthropo-centrische benaderen van de kerk niet over. Wij stellen voor alles het theo-centrische! Niet de mens sticht door zijn gelovig luisteren de Kerk, nee, de verhoogde Christus sticht onder de prediking van Zijn Woord de Kerk. Dat Woord wordt door ons gezaghebbend ervaren. Onder de prediking worden wij "ingerekend" c.q. "overmocht" of "overreed".

Ad b. In navolging van de Reformatie verwerpen wij de binding aan de traditie te zien als "kenmerk van Kerk zijn" (als nota ecclesiae).

Het lijkt ons principieel aanvechtbaar de traditie verwoord te zien in de belijdenisgeschriften van de vroege kerk en Reformatie. Het tijdgebonden aspect is er onmiskenbaar, maar het wil, getuige de geschriften zelf, primair belijden van het Woord van God zijn.'

Huizen (N.-H.), Centrale Kerkeraad (dr. A. v. Brummelen, praeses; S. Heutink, scriba).

'Hoewel het de bedoehng is, dat de kerkeraad van iedere wijkgemeente afzonderlijk zal reageren, willen wij ook als centrale kerkeraad van de Hervormde Gemeente van Huizen, gelet op de zeer ingrijpende zaken die aan de orde zijn, onze reactie betreffende de "Verklaring van Overeenstemming ten aanzien van het Samen Kerk zijn" aan u kenbaar maken.

Wij hebben ons beperkt in onze overwegingen. Dit dient de duidelijkheid en zal tijd besparen bij het opstellen van uw consideraties. Uit deze reactie mag blijken, dat wij dankbaar zijn, dat nu - eindelijk - naar de mening van het grondvlak van de kerken wordt gevraagd.

I. Inleiding

Het is een goede zaak, als kerken die gescheiden optrekken, wegen zoeken die de eenheid bevorderen, omdat men dan datgene nastreeft waar Christus om gebeden heeft.

Toch moeten wij eerlijkheidshalve zeggen, dat het proces van "Samen op Weg" voor een groot deel langs onze gemeente is heengegaan. Wel zijn er gesprekken gevoerd en er bestaan ook samenwerkingsverbanden op het punt van school en enkele diakonale taken, maar met name de Doleantie heeft zo diep in onze gemeente gewerkt en de kloof is zo wijd gebleven, dat tot op de dag van heden er nog een grote vervreemding is.

Met dank mag worden gememoreerd, dat leidinggevende figuren uit de Gereformeerde Kerken ons dikwijls wetenschappelijke handreiking gaven, waarbij wij denken aan de Korte Verklaring en Bavincks Dogmatiek. Toch bleef de vervreemding, in het verleden met name veroorzaakt door punten als kerkbegrip en doopsbeschouwing en meer recent door de verintellectualisering tot uiting komend in de moderne theologie, die doorwerkt in Schriftbeschouwing, prediking en ethiek.

Wij erkennen hier weliswaaar dat het zo niet moest zijn, maar wij kunnen nog steeds niet verklaren, waarom thans met gedrevenheid gewerkt moet worden aan een overeenstemming, die voorbijgaat aan wat in het verleden geschiedde. Waarom wordt nu een verklaring geproduceerd, waarin dit historisch proces geen aandacht krijgt? Uit de gehele teneur van de verklaring krijgen wij de indruk, dat op geen enkele wijze dit verleden mag worden geanalyseerd, maar dat naar een kerk wordt gestreefd die een soort samensmelting moet zijn van twee bestaande kerken. Onze vrees is, dat juist door zo te handelen in dit proces grote moeilijkheden zullen ontstaan.

Er zal vooralsnog in het bestaan van onderscheiden kerken moeten worden berust. U erkent al de splitsingen als menselijke kortzichtigheid. Dat doen wij ook, maar wij merken er tevens bij op, dat een kloof die ontstaan is in meer dan honderd jaar, onmogelijk in korte tijd overbrugd kan worden. Juist omdat het proces van "Samen op Weg" zozeer van boven af is geleid en beheerd, vrezen wij dat dit aan de basis niet zal landen. Een kerk wordt geen eenheid langs administratieve of juridische weg, maar enkel geleid door de Heilige Geest.

II. Gebleken overeenstemming.

U noemt vier kernen van belijden, die elk voor zich een krachtige motivatie vormen om de eenwording van de kerken te bevorderen. Op grond van de volgende overwegingen zal het u duidelijk zijn, dat wij hierin niet met u mee kunnen gaan.

a. Wij zijn van mening dat de rechtvaardiging van de zondaar niet in de eerste plaats motivatie is tot eenwording, maar tot diepe verootmoediging voor God. Daarover lezen wij niets. Het horizontale: de eenwording overheerst het vertikale: de verzoening.

b. De kerk als Lichaam van Christus betekent voor de Hervormde Kerk en voor de Gereformeerde Kerken bovenal en allereerst gehoorzaamheid aan Christus. De "kwaadaardige woekeringen" zouden voor ons juist op het punt van de gehoorzaamheid aan Christus een stimulans dienen te zijn elkaar daarin te onderzoeken. Gescheidenheid betekent niet altijd ongehoorzaamheid. Ongehoorzaamheid bewerkt wel gescheidenheid. Er kan een eenheid zijn of worden geschapen ten koste van de waarheid.

c. Dit punt is ons volslagen onduidelijk. Wij menen, dat u hier de waarheid een proefveld acht, waarop velerlei gewassen kunnen worden gezaaid. De waarheid is Gods Openbaring. De weg van gescheidenheid loopt alleen op eenheid uit in het buigen voor Christus, Die de Waarheid is.

d. Het is waar, dat een gescheiden optrekken het getuigen minder duidelijk kan laten doorklinken. Maar garandeert "Samen op Weg" een krachtiger en meer aansprekender vorm van bijbels getuigen?

Een gemeenschappelijke opdracht tot zending en geloofsoverdracht kan naar onze mening geen motivatie zijn tot eenwording. Dat is primair een kwestie van geloofsgehoorzaamheid en verwachting van Gods zegen.

III. Gemeenschappelijke vragen.

Al de punten in de Verklaring genoemd zijn uit de praktijk verzameld. Wij denken dat er in de breedte verschillend over wordt gedacht, juist omdat de vertikale dimensie in uw verklaring nagenoeg ontbreekt. Het komt ons voor, dat juist deze gemeenschappelijke vragen stuk voor stuk stof zullen bieden tot moeilijkheden of misschien wel breekpunten zullen worden in een kerk zoals u die voor ogen staat.

Slot.

Wij zien ons helaas genoodzaakt op grond van bovengenoemde overwegingen dit huidige proces van "Samen op Weg" af te wijzen.

Omdat in de gehele verklaring het vertikale element te weinig nadruk krijgt in verhouding tot het horizontale, menen wij dat hier een spanningsveld ligt voor de toekomst. Eerst door verdieping in de Schrift en door toetsing aan de Schrift kan er heil worden verwacht.

Mocht u besluiten tot herziening of herschrijven van de verklaring, zodat in de door u nagestreefde nieuwe kerk

a. vanuit de vertikale lijn de horizontale strukturen worden opgebouwd,

b. de belijdenis duidelijk zal functioneren,

c. de huidige ambten en ambtelijke vergaderingen uit onze kerk blijven gehandhaafd, dan zou dit voor ons een reden kunnen zijn ons standpunt opnieuw in overweging te nemen.'

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen