Globaal bekeken

Bij Elseviers verscheen een 'Kroniek van de 20e eeuw(1900-1984). In een kalendarium trekt ook elke maand van deze eeuw aan ons oog voorbij. Hier volgen enkele data.

• '24 december 1906: eerste radiouitzending in Amerika.'

• '28 november 1906: eerste bioscoop in Amsterdam!'

• '19 september 1910: 25.000 mensen demonstreren in Amsterdam voor algemeen kiesrecht.'

• '1916: Op het slagveldvan Verdun (Fr.) sneuvelen 700.000 soldaten.'

• '26 november 1922: in-Luxor (Egypte) wordt één van de rijkste graven uit de geschiedenis blootgelegd, het graf van de Farao Toetanchamon.'

• '24 januari 1931: Proeftelevisie in Amsterdam.'

• '17 mei 1946: Nieuwe P.v.d.A. komt niet verder dan 29 kamerzetels!'

Dan hier nog een tweetal passages uit het boek. Eerst over 'de lintjeskwestie' van Abraham Kuyper.

'Den Haag, 18 november-AR-partijleider Abraham Kuyper heeft in de Tweede Kamer een verklaring afgelegd inzake de "lintjeskwestie". Kuyper verklaarde zich onschuldig aan corruptie, maar gaf toe onvoorzichtig te hebben gehandeld.

De zaak werd aan de vooravond van de verkiezingen in juni aan het rollen gebracht door de liberale Bloemendaalse advocaat P. Tideman. Deze onthulde dat Kuyper in 1903 de decoratie heeft bevorderd van de Amsterdamse koopman R. Lehman, die via Kuyper grote bedragen in de AR-partijkas had gestort. Zijn broer E. A. Lehman, eveneens donateur van de AR, zou ook een onderscheiding krijgen, maar dat kon niet doorgaan doordat Kuyper in 1905 als premier aftrad.

Tideman, die ten bewijze van zijn aantijgingen ook enige documenten openbaar maakte, verklaarde dat hij de zaak wereldkundig had gemaakt om ''de grote man te dwingen zich te laten zien zoals hij, al of niet bewust, is voor ons volk: een gevaar voor onze goede zeden".

Kuyper kon de feiten niet ontkennen, maar gaf er een andere uitleg aan dan zijn tegenstanders. De decoratie van Lehman zou ten volle gerechtvaardigd zijn geweest vanwege diens maatschappelijke en financiële verdiensten. De giften aan de AR zouden pas na het verkrijgen van de koninklijke onderscheiding zijn gedaan en door hem, Kuyper, direct zijn doorgegeven aan de penningmeester van de AR.

Verontwaardiging

Bij zowel links als rechts heerste grote verontwaardiging over de handelwijze van Kuyper; bovendien bleek zijn verdediging op een aantal detailpunten niet in overeenstemming met de werkelijkheid.

De zaak werd in de Tweede Kamer aangesneden door de socialisten. Hierdoor zag Kuyper zich gedwongen een verklaring af te leggen.

Hij gaf toe te zijn te kort geschoten in ''genoegzame voorzichtigheid" en te zijn gewikkeld in de draden van een weefsel dat hij niet doorzag. "Maar al moge ik mij dan, het boetekleed ontsiert de man niet, aan de eisen van voorzichtigheiden vroed beleid bezondigd hebben, met mijn al dan niet schuldig staan aan het eigenlijke feit dat men mij thans ten laste legt, heeft mijn erkentenis van schuld door onvoorzichtigheid niets uitstaand."

Deze verklaring maakte een betere indruk dan zijn eerdere verdediging. SDAP-leider Troelstra toonde zich echter verre van tevreden.'

'Den Haag, 25 mei - De Tweede Kamer heeft met 49 tegen 31 stemmen het voorstel van SDAP-leider Troelstra om een parlementaire enquête in te stellen naarde "lintjeskwestie", verworpen. Troelstra wilde zien uitgezocht of AR-leider Kuyper in 1903 als minister-president tegen een geldelijke beloning had gezorgd voor een koninklijke onderscheiding voor de Amsterdamse zakenman R. Lehman. Tegen het voorstel van Troelstra werden door de rechterzijde zowel juridische als opportunistische bezwaren ingebracht. Betoogd werd dat de Enquêtewet geen onderzoek toelaat naar gedragingen van niet meer in functie zijnde ministers. Bovendien achtte men het raadzaam de zaak verder te laten rusten, nu Kuypers politieke loopbaan door deze affaire definitief lijkt aangebroken.

De stemming in de Tweede Kamer verliep langs de rechts-linksscheiding; alleen de liberaal Thomson stemde met de rechterzijde mee. De liberaal De Beaufort, bij de stemming niet aanwezig, zou eveneens tegen het enquêtevoorstel hebben gestemd; niet omdat hij Kuyper schuldig achtte, maar omdat hij geen lust had "in het slijk te wroeten".

De "lintjeskwestie" is nog in behandeling bij een op verzoek van Kuyper ingestelde "Ereraad", bestaande uit de vice-president van de Raad van State, een lid van de Eerste en een lid van de Tweede Kamer'

Dan verder een willekeurig 'Kalendarium', namelijk van oktober 1947.

I. 'De journalist H. A. Lunshof, oud-hoofdredacteur van Elseviers Weekblad, staat terecht voor de Amsterdamse rechtbank wegens de openbaarmaking van de geheime notulen van Linggadjati.

3. Koningin Wilhelmina legt tijdelijk het koninklijk gezag neer. Prinses Juliana wordt regentes.

9. De Roemeense socialistische partij gaat op in ds communistische partij van dat land.

11. De Chileense regering beschuldigt de Sovjetunie van het aanzetten tot stakingen. Brazilië verbreekt de diplomatieke betrekkingen met de Sovjetunie.

14. In Californië doorbreekt een raketvliegtuig de geluidsbarrière.

15. De wegens collaboratie veroordeelde Belg Hendrik de Man vraagt om herziening van zijn vonnis.

19. De RPF van generaal De Gaulle wint de Franse gemeenteraadsverkiezingen.

20. In Amerika beginnen openbare hoorzittingen van het comité dat niet-amerikaanse activiteiten onderzoekt. Het doel is een veronderstelde communistische infiltratie in Hollywood op te sporen.

25. Het Iraanse parlement maakt het Iraans-Russische verdrag van april 1946 ongedaan.

26. Kasjmir treedt toe tot de Indiase Unie. Omdat de meerderheid van de bevolking moslim is, leidt deze stap tot een confrontatie met Pakistan.

29. De kunstvervalser Han van Meegeren verschijnt in Amsterdam voor het gerecht.

29. Regeringsvertegenwoordigers van België, Nederland en Luxemburg ondertekenen het Beneluxtalunieverdrag.

30. In Geneve wordt door 23 landen de Algemene Overeenkomst inzake Tarieven en Handel (GATT) ondertekend.

4. Max Planck (23-4-1858) Duits fysicus, Nobelprijs 1918

13. Sydney Webb (13-7-1859) Brits politicus en theoreticus van het socialisme.

***

Vorige week namen we iets over uit de Bijbellezingen van mr. Is. da Costa. Hier nog twee passages uit de lezingen, zoals die in 1877 bij Höveker en Zn. te Amsterdam werden uitgegeven.

'Verleden jaar*) was ik weinig bevreesd voor het heen- en weertrekken met den spoortrein. Dit jaar meer. Dikwijls denk ik, welk eene kleinigheid het leven kan doen eindigen. Verleden week ging ik naar den Haag; ook met huivering, maar God deed mij op Hem vertrouwen, en toen ik in de vergadering kwam, was ik weder geheel wel. Toen vroeg mij iemand of ik er niet tegen op zag, om zoo dikwijls per spoor over en weer te gaan? lkzeide: "neen!" Doch daarna zeide ik tot mij zelven: ''gij hadt dat neen niet moeten zeggen". Ik trek dan ook dit woord terug, en zeg: "ja, ik zie er tegen op; ik ben er niet over heen". Er zijn menschen, die veel moed hebben buiten God, in zich zelven, en door oefening kan men het hierin ver brengen, en het is ook gemakkelijk en geriefelijk, want men heeft het alsdan niet elders te zoeken, men is altijd klaar. Doch alleen tot op eene zekere hoogte.

Als de moed op is, dan is ook alles op; dan is er geen troost, geene toevlugt meer. - Den volgenden dag te huis komende, vernam ik toch, dat de menschen, die dienzelfden dag de reis hadden meegedaan, in het grootste gevaar verkeerd hadden, doordien de storm een wachthuisje op het spoorterrein had omvergeworpen, en had de locomotief niet tijdig genoeg opgehouden, er was welligt een groot ongeluk gebeurd. Ik zelf had op den weg een der staken bij een wachthuisje zien omverwaaien, zonder het echter in betrekking te brengen met de mogelijke gevolgen voor den trein. Zoo kan men in gevaar zijn zonder het te weten, en zoo noodig is het behoed te worden door Hem, die alle gevaren kent en altijd kan bewaren.

*) Dit werd gezegd 14 December 1845. Da Costa hield in dien tijd lezingen in onderscheidene hoofdsteden des Rijks.'

De eerste openbare spoorweg (met paardentractie) werd in 1803 geopend tussen Croydon en Wendsworth (Engeland). De eerste lijn voor stoomtreinen op het Europese vasteland werd in 1835 geopend tussen Brussel en Mechelen. Nederland kreeg in 1839 de eerste spoorlijn: tussen Haarlem en Amsterdam.

'Het geloof weet dan ook van geene verdiensten, wel van diensten; het dient maar wil niet verdienen. Het Roomsche beginsel daarentegen is: van alle diensten verdiensten te maken. Rachab had ook gelogen, doch daarom werd zij niet geprezen en behouden, maar omdat zij geloofde, en omdat zij geloofde werd hare logen en al hare zonden haar vergeven. Zoo verheerlijkt God de meest verachte menschen. En hoe verheerlijkt nu de eene mensch den ander? Dit zien wij op dit oogenblik¹) aan den paus, die eene ontdekking gedaan heeft, waarvan de moeder des Heeren zelve niets wist, en de geheele Schrift ook niets weet, en waarover nu geheel Rome dronken is van vreugde - de onbevlekte ontvangenis van Maria.'

1) Dit werd gezegd Vrijdag avond, 15 December 1854.

Op 8 december 1854 werd het dogma van de onbevlekte ontvangenis van Maria afgekondigd, en wel door paus Plus IX in zjn dogmatische bul 'Ineffabilis Deus'.

V. d. G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen