Moet men er geweest zijn?

Wanneer we uitgaan van de opvatting, dat men in een bepaald land geweest moet zijn om er een oordeel over te hebben, dan kan ieder in eigen land wel de mond (gaan) houden over situaties elders in de wereld. Hoeveel absolute meningen worden er niet in woord en geschrift ten beste gegeven over (wan)toestanden in de wereld, terwijl de scribenten of de sprekers er nooit geweest zijn. Er is echter ook nog zoiets als oordeelsvorming via wat de media, in hun bonte geschakeerdheid, dat wel!, aanreiken. Soms zijn de meningen heel tegenstrijdig. Maar wie kennis neemt van de informatie, die voorhanden is, kan zich toch een beeld vormen van wat elders in de wereld aan de orde is.
Bovendien is het ook zo dat mensen, wanneer ze bepaalde landen bezoeken, alleen maar terugkomen met bevestigde eigen opvattingen, opvattingen die men al had vóór men weg ging.

Moet men er geweest zijn? Dat kan men zich ook afvragen als het gaat om een oordeel over de geruchtmakende film 'De laatste verzoeking van Jezus'. Voor goed verstaan geef ik allereerst een vertaling door van een artikel in de Frankfurter Allgemeine Zeitung, dat – vertaald door de Marienschwestern van Maria Basilea Schlink – in ons bezit kwam:

Had Jezus een verhouding met Maria Magdalena? Over deze vraag wordt op 't ogenblik in Amerika druk gediscussieerd.
Aanleiding daartoe is de nieuwe film van Martin Scorsese 'De laatste verzoeking van Christus', die in september in roulatie zal worden gebracht.
De roman waarop de film is gebaseerd bracht de schrijver, de in 1957 in Freiburg gestorven Griekse dichter Nikos Kazantzakis, reeds in moeilijkheden: hij werd door zijn kerk geëxcommuniceerd.
In 1983 deed Paramount de eerste poging om de roman te verfilmen. Na een stroom van protestbrieven verdween het aanstootgevende draaiboek in de la. De nieuwe producent (Universal Pictures) wordt nu met soortgelijke protesten gekonfronteerd. Deze richten zich vooral tegen de slotscène van de film, waarin de Gekruisigde droomt dat hij een liefdesverhouding met Maria Magdalena heeft.
Op 12 juli werden geestelijke leiders van verschillende kerkelijke richtingen uitgenodigd tot het bijwonen van een voorvertoning. Terwijl vertegenwoordigers van de 'National Council of Churches' en de Episcopaalse Kerk de film niet godslasterlijk vonden, gaf de katholieke aartsbisschop van Los Angeles de film het predicaat 'O' ('niet aan te bevelen').
De sterkste tegenstand komt van de zijde van de fundamentalisten uit het Zuiden. Zij roepen op tot een boycot van de bioscopen die de film vertonen. Het huis van de joodse producent werd door demonstranten met antisemitische spandoeken omringd. Ook Jerry Falwell, de stichter van 'Moral Majority', profeteerde dat de film tot 'een golf van antisemitisme zou leiden'. De producent zal zich daardoor wel niet laten intimideren. Integendeel: we mogen aannemen dat hij zich over de kosteloze reclame in de handen wrijft.
Het aanbod van 'Campus Crusade for Christ' om de film te kopen en te vernietigen werd door Universal Pictures afgewezen in een verontwaardigde brief die als paginagrote advertentie op 21 juli in de 'New York Times' en andere kranten verscheen. De brief is een vurig getuigenis voor de vrijheid van de kunst. Hij eindigt met de woorden: 'Deze vrijheid beschermt ons allen. Zij is niet te koop'. Des te beter zal de film worden verkocht.

Men ziet dat hier gesproken wordt over een vóórvertoning van de film aan leidinggevende personen in de kerken, op grond waarvan hun oordeel werd gevraagd.
Welnu, een dergelijk initiatief tot voorvertoning van de film in kleine kring, aan mensen die een bepaalde plaats innemen in de kerken, werd dezer dagen genomen door het Algemeen Dagblad. Zo kreeg ook ondergetekende een uitnodiging om aan die voorvertoning deel te nemen. Evenals anderen heb ik direct geweigerd deze voorvertoning bij te wonen. Ik heb ook verzocht mijn argument daarvoor te publiceren. Op dit moment is het mij nog niet bekend wat het Algemeen Dagblad met dit verzoek gedaan heeft of doen zal.

Intussen wordt vandaag in allerlei publicaties nogal kritisch uitgehaald naar hen, die al een oordeel over de film hebben zónder deze gezien te hebben. De publiciteit erover is echter – zo wil ik stellen – zó breed dat men ons niets nieuws meer kan vertellen over wat er in werkelijkheid in de film omgaat.
Nog afgezien van de vraag hoe ver men gaan mag in het afbeelden van Jezus (men kan niet méér afbeelden dan zijn mens-zijn), de film is gebaseerd op een roman en niet op de Bijbel.
Maar het loutere gegeven dat Jezus in de film wordt uitgebeeld als mens, die een sexuele relatie had of wilde met Maria Magdalena, is een gegeven, op grond waarvan een rechtgeaard christen zo'n film niet zou moeten willen zien. Toen het Algemeen Dagblad mij verzocht aan de voorvertoning deel te nemen heb ik gezegd, dat het loutere gegeven van de film voor mij een absolute verhindering was om te komen, zonder dat dit mij verhindert er desalniettemin een oordeel over te hebben.
Ik heb als argument genoemd dat ik óók niet naar een film zou gaan kijken – om me er een oordeel over te vormen – als daarin werd getoond hoe iemand die mij lief is verkracht werd. Dit gegeven op zich al is te stuitend om het lijfelijk te aanschouwen. Zo is het ook met de film over Jezus. Wanneer Hij voor ons het één en het al geworden is, kan er geen sprake zijn van het visueel waarnemen van een verkrachting van Jezus. Want dat is het, althans in figuurlijke zin.
Ik sluit mij dan ook graag aan bij het commentaar van moeder Basilea Schlink in haar rondzendbrief over deze film:

Wilt u werkelijk de film 'De laatste verzoeking van Christus' gaan zien?
Jezus Christus is heilig en rein, vol waardigheid en majesteit.
Wie zou dan willen toezien hoe Hij als een zondig, wellustig mens wordt voorgesteld?
Hij is de Almachtige, de Schepper van hemel en aarde.
Wie zou Hem dan willen zien als een zwakkeling, gekweld door vrees en schuld?
Hem is alle macht gegeven in de hemel en op aarde. In Zijn handen ligt het oordeel over allen die tegen Hem in opstand kom.
Hem lasteren, Hem van Zijn eer beroven of een schandelijke, valse voorstelling van Hem geven, zoals in deze film gebeurt.
Wie zou zich willen laten misleiden door de leugen dat Judas een held was, die Jezus hulp en raad gaf?
De waarheid is dat Judas een verrader was. Voor dertig zilverlingen verkocht hij onze Heiland aan Zijn vijanden en heeft hij 'onschuldig bloed verraden' (Matth. 27 : 4). Daarna hing hij zich op.
Bent u werkelijk bereid om de leugen te accepteren dat Jezus, de heilige, alwetende Zoon van God, ingevingen van satan zou aanvaarden?
Jezus is Heer en dat zal Hij altijd blijven – zelfs over Lucifer, de rebel en leugenaar, die ons als buit wil hebben om ons eeuwig te kwellen.
Maar Jezus liet Zich kruisigen uit liefde tot ons, opdat onze zonden vergeven konden worden. Hij stierf om ons te redden uit de greep van satan en ons te bevrijden van al onze schuld en van de de straf die we verdiend hebben.
Wie deze liefde versmaadt en schandelijke dingen over Jezus zegt of aanziet, stelt zich bloot aan een eeuwig verderf.
'God laat niet met zich spoten' (Galaten 6 : 7)
Als u zich niet wilt laten meeslepen in zo'n vreselijke zonde en godslastering, laat u dan niet on met deze film!

De mens Jezus
Hoe is het toch mogelijk, zo kan men zich intussen afvragen, dat ook leiders van kerken in Amerika zich positief of tolerant hebben uitgelaten over deze film? Dat heeft te maken met het feit dat alle nadruk valt op het gewoon mens-zijn van Jezus. In onze tijd wordt in bepaalde sectoren van kerk en theologie sterke nadruk gelegd op het mens-zijn van Jezus. Dat Jezus Gods Zoon was wordt slechts doorvertaald in die zin, dat Hij 'Zoon des mensen' was, Man van Nazareth. Jezus was een mens, die ons in alles gelijk is geworden. Men vergeet dan echter dat erbij staat 'uitgenomen de zonde'. Er blijkt echter slechts een dunne wand te zijn tussen de eenzijdige nadruk op het mens-zijn van Jezus en de gedachte dat Jezus ook een zondig mens zou zijn geweest, al zal men het woord 'zonde' liever niet meer in de mond willen nemen, met name ook niet waar het gaat om een sexuele relatie van Jezus met Maria Magdalena. Zo deed Hevormd Nederland de zaak vorige week ook al af met de opmerking dat er altijd al moeite is geweest met het aanvaarden van Jezus als gewoon mens.

Het zal overigens best voorgekomen zijn dat, uit vrees om Jezus te veel in ons zóndige vlees te trekken, ook het loutere mens-zijn van Jezus soms naar achter gedrongen is in de kerken. Want feit is wél, dat inderdáád soms het leven van Jezus uitsluitend als geestelijk en hemels werd voorgesteld. Maar dan hebben we te bedenken, dat Jezus weende over Jeruzalem en dat Hij in Zijn geest ontroerd was bij het graf van Lazarus. Hij had honger en dorst. Nergens echter tekent de Schrift Hem als de Man, die deelnam aan het zondige leven van ons mensen. Hij kwám juist om voor zonde en schuld te betalen. Zijn 'laatste verzoeking' was: kom af van het Kruis; anderen hebt Gij verlost en Gij kunt Uzelf niet verlossen? Desalniettemin dronk Hij de drinkbeker, die de Vader Hem te drinken gaf, vanwege onze zonden, toen Hij daar lichamelijk aan het Kruis hing. Dát mysterie is niet uit te beelden, in boek niet en in film niet. Het is en wordt ons slechts geopenbaard in de Schriften, die van Hem getuigen. Het zien van een film, die Jezus aan de actieve kant van de zondaren plaatst, werkt slechts degenererend. Ik wil Hem zo niet zien. Ik wil Hem slechts geopenbaard horen (en zien in het geloof) vanuit Gods Openbaring, als de zondeloze, die onze schuld op Zich nam. In Zijn lichamelijke reinheid ligt bovendien ook de basis van de heiliging van het christenleven.

Protest
Intussen komt er één tegenwerping tegen te luid protesteren. Door de luide protesten uit de kerkelijke wereld bevorderen we alleen maar dat mensen er heen gaan om te kijken. Wat niet mág, trekt als een magneet. Dat lijkt een zinnige tegenwerping, als het gaat om het christelijk protest tegen deze film. Welnu, de film is er en wórdt vertoond. Niets kan de film kennelijk meer keren, ook in ons land niet. Tenzij de overheid deze film verbiedt. Maar ook dát zien we nog niet gebeuren, de protesten ten spijt. De publiciteit erover is al zo breed dat het protest ertegen geen extra stimulerende werking zal hebben.
Duizenden zullen er heen gaan. Maar evenzovele duizenden (ook van buiten de kerken, die deze vulgariteit niet verdragen) zullen er niét heen gaan. Laten we dan maar waardig en rustig, beslist en met overtuiging, zonder wapengekletter en overtrokken reactie, zeggen dat we die film niet eens willen zien. Misschien gaan mensen er nog door vragen waaróm toch eigenlijk christenen 'neen' zeggen tegen deze film en waarom hun liefde tot Hem het niet verdraagt deze film te zien.

Als mensen Jezus op één lijn zien met hun 'symbolen' (positief of negatief) dan ziet men hem op een bepaald moment zelfs als liefdessymbool, ook in de lichamelijke beleving van de liefde. Dat gebeurt ook in pop-songs vandaag.
In ons protest kan nu echter wel de werkelijke betekenis van Jezus nog weer eens onder de aandacht van het volk worden gebracht. Jezus is zo weer 'ter sprake'. Laat ons protest, zo denk ik dan, ook werkelijk een pro-test, een getuigenis vóór zijn, waarin tot uitdrukking komt van welk een onvergankelijke waardij Hij voor ons is.
Jezus Christus, onze enige Hoop, God en mens, maar wel mens zonder zonde en daarom in staat onze schuld op Zich te nemen, 'opdat wij tot God genomen en nimmer meer door Hem verlaten zouden worden' (avondmaalsformulier).

Mensbeeld
Intussen zullen we ons door de publiciteit rondom deze godslasterlijke film er niet van mogen laten weerhouden om ook vandaag krachtig te belijden: 'Jezus Christus, waarachtig God en waarachtig mens'. Juist ook door het mens zijn van Jezus wordt het mensbeeld, dat wij naar de Schriften hebben, mede bepaald. Een mens mag er krachtens schepping zijn. Een gevállen mens mag er zijn, omdat Jezus ook als mens er zijn mocht en onder ons woonde. Hij was onzer Eén. Zelfs al onze smarten heeft Hij gedragen. Ook ons menselijk lijden is bij Hem geborgen.
Ik zeg dit met name omdat recent in een verslag in dagblad Trouw van de laatstgehouden zendingsdag van de Gereformeerde Zendings Bond werd gesuggereerd, dat 'ons mensbeeld' louter negatief was. De kop boven het verslag luidde: 'ondanks negatief mensbeeld hadden de bonders toch een fijne dag'. Wie vandaag de zonde nog durft noemen en aanwijzen, laat staan de algehele verdorvenheid van de mens, heeft kennelijk een negatief mensbeeld. Dan heeft men echter nooit begrepen hoe Jezus, juist omdat Hij méér was dan mens, ons menselijk bestaan vernieuwt en er zo een positieve inhoud aan geeft. En omdat Hij, de Zoon van God, ook mens wilde zijn heeft Hij ook het concrete menselijke leven voorgeleefd en zo de weg gebaand voor de heiliging van het leven, voor het leven in na-volging.
Dit mensbeeld is zó positief dat de gereformeerde vaderen er zelfs de tachtigjarige oorlog mee hebben kunnen voeren en winnen. Maar dan ook zó positief dat wat zonde is als zodanig wordt aangewezen en afgewezen.
Daarom geen film over Jezus en Maria Magdalena. Hier wordt een negatief mensbeeld opgeroepen, omdat het leven van de Zoon des mensen van Zijn verhevenheid en heerlijkheid wordt ontdaan. Godslasterlijk!

v. d. G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen