Boekbespreking

C. J. den Heyer, De Messiaanse weg I, Messiaanse verwachtingen in het Oude Testament en in de vroeg-joodse traditie.

Uitgangspunt van dit werk, het eerste deel van een driedelige opzet, is de gedachte dat de kerk zichzelf niet los kan zien van de joodse traditie, en dat het kerkelijk spreken inzake Jezus Christus niet los gemaakt mag worden van de joodse wortels. Wij hebben, zo zegt Den Heyer in navolging van Plusser, een joodse Christologie van het Nieuwe Testament nodig. Dit deel begint met een beschrijving van de Messiasverwachting van het Oude Testament en de joodse traditie. Oorsprong van het messiaanse verlangen is de trouw van God. In de loop van de geschiedenis is aan dit verlangen op zeer gevarieerde wijze en in talrijke voorstellingen vorm gegeven. Zeer gedetailleerd beschrijft Den Heyer deze voorstellingen in de verschillende perioden: voor, tijdens en na de ballingschap, in de intertestamentaire periode en in de tijd van Jezus' geboorte en leven op aarde.

We krijgen daarin een, groot stuk informatie, met goede literatuurverwijzingen. Belangrijk voor een werk als het onderhavige zijn intussen de vooronderstellingen. Deze komen ter sprake in het inleidend hoofdstuk en het eerste hoofdstuk over de Gezalfde des Heeren.

Juist deze vooronderstellingen roepen nogal wat vragen op. Kan men zeggen, dat niet de persoon van Christus, maar de komst van het Rijk centraal staat in het nieuwetestamentisch getuigenis, zoals de auteur toch lijkt de suggereren op blz. 8? Ik geef toe, dat we niet mogen vervallen in Christomonisme. We zullen trinitarisch hebben te spreken. Maar als het gaat over de Christologie, kan men het Rijk en de Messias toch niet van elkaar losmaken. De schrijver pleit voor een contextuele Christologie en voor ingrijpende correctie van het kerkelijk-dogmatische beeld van Christus, omdat z.i. de resultaten van het historisch-kritisch onderzoek daartoe nopen.

Ik ben van het laatste allerminst overtuigd, vind het ook niet aangetoond. Bovendien vind ik hetgeen gezegd wordt over de schuld van het Christendom allerminst relevant, als het gaat om de waardering van het belijden over Christus. Zal een contextuele Christologie niet een zeer tijdgebonden theologie zijn?

Op blz. 16 wordt gezegd: de wortels van het Nieuwe Testament liggen in het Oude Testament en in de joodse traditie tussen de beide Testamenten. Kan men zomaar het Oude Testament en de joodse traditie verbinden? Ik verwijs naar uiteenzettingen in Evang. Commentaar van de Groningse oudtestamenticus Van der Woude op dit punt. Gevaarlijk acht ik de stelling dat de niet-canonieke boeken uit de periode tussen Oude en Nieuwe Testament een waarde voor ons zouden hebben die weinig verschilt van die van de canonieke geschriften. Ik wil de waarde voor het verstaan van allerlei zaken niet ontkennen. Maar ik meen dat hier te snel is-gelijktekens gezet worden.

Niet duidelijk is me ook geworden in hoeverre het Oude Testament openbaringsgetuigenis is. Hier en daar wekt de schrijver de indruk als zouden messiaanse voorstellingen en heilsverwachtingen product zijn van de geloofservaring in de context van een bepaalde tijd. Ik denk aan wat er staat op blz. 130 waar m.i. de openbaringskwaliteit van de oudtestamentische geschriften geminimaliseerd wordt.

Het zal de lezer duidelijk zijn, dat ik al lezend nogal wat vraagtekens gezet heb bij dit overigens helder en boeiend geschreven boek. In ieder geval heeft de lezing mij wel doen afvragen: wat zullen de beide volgende delen ons brengen en waar zal de schrijver uiteindelijk uitkomen? Maar dat is nog afwachten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen