STAAT EN MAATSCHAPPIJ

Staat en Kerk.
(Slot).
Het tweede onderwerp, dat bij de afdeeling „Kosten der Eerediensten" op de Rijksbegrooting van het Departement van Financiën wordt ter sprake gebracht, betreft eene verhooging van de bijdragen van het Rijk in de uitgaven der Kerken ten behoeve van de godsdienstoefeningen.
Gewezen wordt op de groote bedragen, die noodig zijn voor den bouw van nieuwe kerken in nieuwe stadswijken en in plaatsen, waar tengevolge van ontginning of van vestiging van een nieuwe industrie zich bevolkingscentra vormen, benevens voor bezoldiging van predikanten en geestelijken, die daar dienst moeten doen. Gewoonlijk zijn — zoo wordt betoogd — de bewoners van zulke nieuwe wijken en zulke nieuwe verzamelpunten van bevolking niet in staat om een som van eenige beteekenis bijeen te brengen.
Op zichzelf beschouwd, mag dit alles waar zijn, het is echter de vraag of het tot de taak der Rijksregeering behoort om gelden beschikbaar te stellen voor den bouw van Protestantsche en Roomsch Katholieke kerken, en eveneens in de behoeften van nieuwe tractementen voor predikanten, pastoors en kapelaans, om nog niet te spreken van Joodsche geestelijken, te voorzien.
Ging de Regeering daartoe toch over, dan zou dit tot gevolg hebben dat op niet bedenkelijke wijze de financiëele band tusschen den Staat en de Kerken werd versterkt en zou bijzonder Rome zich bij het aanvragen van gelden uit de schatkist niet onbetuigd laten.
Zooals te verwachten was, heeft Minister De Geer den aandrang van de voorstanders van de verhooging der Rijksbijdragen aan de Kerken om steun voor kerkbouw onmiddellijk afgewezen. Daarvoor beriep hij zich op het feit, dat deze steun niet in overeenstemming zou zijn met de bestaande financiëele verhouding tusschen Kerk en Staat. En voor wat de nieuwe plaatsen voor predikanten en geestelijken betreft, verwees de Minister naar de toepassing van het 2e lid van artikel 172 der Grondwet op de sinds tal van jaren tusschen Staten-Generaal en Regeering overeengekomen wijze.
Artikel 172 der Grondwet bepaalt in het 2e lid:
Aan de leeraars, welke tot nog toe uit 's lands kas geen, of een niet toereikend tractement genieten, kan een tractement toegelegd of het bestaande vermeerderd worden.
Dit artikel heeft, gelijk de Minister van Financiën herinnert, een vaste, een stabiele toepassing gekregen.
De door de practijk geijkte regel, die sinds tientallen van jaren bestaat, is, dat wanneer hetzij tengevolge van den aanleg van een Rijkswerk of van eenige exploitatie van Staatswege, hetzij tengevolge van de krachtige ontwikkeling van een tak van industrie of van particuliere ontginning van woesten grond, ergens zich een nieuw bevolkingscentrum heeft gevormd, tengevolge waarvan eene bestaande kerkelijke gemeene eene abnormale snelle en sterke uitbreiding verkrijgt, of eene nieuwe kerkelijke gemeente moet worden opgericht, financiëele steun van Rijkswege kan worden overwogen en zoo noodig verleend.
Het is op grond van deze practijk, dat jaarlijks enkele nieuwe tractementen aan predikanten worden verleend en om de Roomsch Katholieke Kerk hier niet ten achter te stellen bij de Ned. Hervormde Kerk, krijgt eerstgenoemde Kerk ook haar deel van de gelden, welke worden beschikbaar gesteld.
Men ziet, dat de toepassing, welke aan het 2e lid van Artikel 172 wordt gegeven, slechts voor een gedeelte tegemoet komt aan den wensch van hen, die voor predikanten en geestelijken in alle nieuwe stadswijken en in alle nieuwe bevolkingscentra, ten plattelande tractementen uit 's Rijkskas zouden begeeren.
Dat de Regeering op dit punt zeer voorzichtig moet zijn, blijkt wel uit den aandrang, welke naast die van Ned. Hervormde zijde ook van Roomsch Katholieken kant op den Minister van Financiën wordt uitgeoefend.
Reeds bij voorbaat wordt door de R.-Katholieken de aandacht van den Minister gevraagd voor subsidie ten behoeve van een onlangs gestichte parochie te 's-Hertogenbosch, en voor eene verhooging van de bijdrage voor den pastoor te Zuidhorn in de provincie Groningen.
Men moest van Protestantsche zijde toch wijzer zijn en met het vragen om nieuwe tractementen voor predikanten eindigen, dan zou er ook geen reden meer zijn om de Roomsche Kerk uit 's Rijks kas geldelijk te steunen.
Het is onbegrijpelijk, dat het juist de politieke groepen zijn, die Nederlaad wilen geregeerd zien als een Christelijke Staat in Protestantschen zin, of wel die opkomen voor de handhaving van Artikel 36, die het hardst roepen om meerdere Rijkshulp in de kosten der Eerediensten, en daarmede Rome's invloed sterken.  Daaraan moest eens een einde komen. De toestanden worden alleen dan zuiver, wanneer tot losmaking van de zilveren koorde tusschen Kerk en Staat wordt overgegaan.

Geboortecijfers.
Het is van algemeene bekendheid, dat Frankrijk het land is waar de leer van Malthus, ter beperking van het aantal geboorten, haar ontzettenden en verderfeiijken invloed op zoodanige wijze heeft uitgeoefend dat de bevolking in dat land in stede van vooruit, in zielental jaar op jaar achteruit gaat. Geen land in Europa is er, waar het sterftecijfer boven het geboortecijfer uitgaat dan Frankrijk.
Helaas, begint een zelfde kwaad ook bij onzen Zuidelijken nabuur ingang te krijgen.
De statistieken wijzen er op, dat in België in de laatste jaren de geboortecijfers belangrijk afnemen en nog maar iets hooger zijn dan de Fransche.
Het geboortecijfer in eerstgenoemd land viel per 1000 inwoners van 29,42 in 1921 op 20 ongeveer in de jaren van 1922—'25, 19,04 in 1926 en 18,29 in 1927. Dit cijfer is een der laagste van Europa.
In den loop van 1927 werden in België slechts 145,275 geboorten geboekt, wat het laagste cijfer is sedert de laatste 60 jaren. In 1926 werden nog ruim 4500 kinderen meer geboren, terwijl het jaar 1925 dat van 1926 met nog een aantal van rond 4300 kinderen te boven ging.
Zoo komt België met Frankrijk op één lijn te staan.
Dit is het bedroevende feit, dat dezer dagen in de bladen werd medegedeeld.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen