Uit de pers

Boeken (1)
We zijn weer in de jaarlijkse Boekenweek beland. Misschien ontgaat u dat festijn meestal, omdat u wel wat anders aan uw hoofd hebt dan boeken en het lezen van boeken. Misschien houdt u wel helemaal niet van lezen. De slogan 'Schat, Iaat het licht nog even aan' van de Stichting Lezen - landelijk platform voor leesbevordering, heeft u nog nooit geraakt. Och, ieder z'n smaak. De Boekenweek heeft elk jaar een thema. Dit jaar is het: 'Het land van herkomst. Schrijven tussen twee culturen'. Salman Rushdie schrijft het boekenweekgeschenk. Rushdie is bekend geworden door zijn boek The Satanic Verses (1988). 14 februari 1990 sprak Khomeini zijn fatwa tegen de schrijver uit vanwege het vermeend anti-islamitisch karakter van de Duivelsverzen. Een fatwa is niet minder dan een doodvonnis. Dat zal tijdens deze Boekenweek te merken zijn onder andere aan de strenge veiligheidsmaatregelen die zijn optreden zullen vergezellen. Van 14-24 maart 2001 wordt deze 'week' gehouden en dat zult u merken bij een bezoek aan de boekhandel. De christelijke boekhandels geven een eigen actieboek uit de komende weken.

Boeken (2)
Aan de vooravond van de Boekenweek is er altijd een boekenbal, waar de schrijvers verschijnen op een jaarlijks feest. Het gaat uiteraard allemaal om de publiciteit. Gedurende de week zijn er velen actief om boeken te signeren, deel te nemen aan gespreksforums etc. Ooit maakte Annie M. G. Schmidt daar een spottend 'light verse' op en dat wil ik voor deze keer met permissie hier nog eens opnemen.

DE SCHRIJVER IN DE BOEKENWEEK
We hebben de SCHRIJVER gezien op het feest,
zo natuurlijk en zonder decorum,
hij was zo gewoon als elk ander beest
en zonder tralies voor 'm
We hebben hem van dichtbij gezien,
't was 's morgens om tegen vijven,
we hebben gefluisterd: 0, kijk, Christien
nou zie je zijn vingers, hij heeft er tien
daar zal hij zijn boeken mee schrijven.

We hebben de SCHRIJVER gezien in de zaak
waar hij stond om zijn werk te verkopen.
Zo schattig! Hij zette z'n naam zo vaak
en zijn jasje had twee rijen knopen.
Wij hebben gevraagd, hoe of ie het dee,
dat schrijven van al die boeken,
We vroegen: Eh... zóekt u altijd een idee,
of komt het van eigens. En toen zei hij: Nee,
soms moet ik er weleens naar zoeken.

We zagen de SCHRIJVER op 't podium
toen hij voorlas uit eigen werken,
hij zei om het andere woord 'Ahum',
nerveus hè? Dat kon je goed merken.
We zagen de SCHRIJVER nog nimmer in 't bad!
Dat vinden we niet in orde!
We zagen hem droog, wanneer zien we hem nat
Bestuur van de Boekenweek! Kan ook dat
nog even geregeld worden?

Maar hoe het ook zij, zo al met al
mag 'n ieder tevreden wezen:
we hebben de SCHRIJVER gezien op het bal
in de zaal, in de winkel en overal...
Nu hoeven we nooit meer te lezen.

Ik vond dit in een Meulenhoff Pocket Editie uit 1985 getiteld: De geneugten van de roem - Nederlandse schrijvers over zichzelf en het publiek.

Boeken (3)
Het is in veel dingen moeilijk om echt maat te houden. Dat geldt alles waar je aan verslaafd kunt raken. Ook aan boeken kun je dat worden en aan het kopen ervan. In Vrij Nederland van 24 februari vroeg de schrijver Nicolaas Matsier aandacht voor een tijdelijk in prijs verlaagde uitgave van Brieven en Documenten van Multatuli. De vraag die hij zichzelf stelde was: waarom zou ik daar op ingaan? Voor hij een positief antwoord geeft, laat hij ons de volgende overwegingen lezen die nuttig zijn bij een bezoek aan de boekhandel tijdens de Boekenweek:

'Op sombere ogenblikken, die daarom nog niet van luciditeit verstoken zijn, vraagt de ouder wordende mens het zich weleens af. Moet ik niet eens ophouden met het inslaan van nieuwe boeken? Wordt het geen tijd me te beperken tot de zeer vele indrukwekkende en prachtige boeken die mij reeds omringen, en die ik allang niet meer fatsoenlijk kwijt kan, en dus niet kan vinden als ik ze echt nodig heb, en waarvan ik me bijgevolg soms maar weer een nieuw exemplaar aanschaf met het oog op een doel dat werkelijk geen enkel uitstel kan lijden?
Jajaja.
Een heel erg argument dat soms een tijdje het gewenste resultaat geeft, is dit. Stel je, bij elk boek dat je in een boekhandel in handen neemt, even voor hoeveel tijd het je zal kosten om het te lezen, en wanneer je die tijd ervoor zult hebben. Nog erger: reken uit wat voor temporele hypotheek de boeken die je het afgelopen jaar hebt gekocht maar nog niet gelezen op de rest van je leven leggen. Maar het allerergst, in deze schemergebieden van wil en illusie, vind ik een vergelijking die ik weleens bedacht heb. Berekeningen zijn namelijk tot daar aan toe. Want van een abstractie meer of minder gaat niemand dood. Maar een goeie vergelijking kan een eind maken aan een hoop geklets.
De sfeer van de vergelijking is die van voedsel. Iedereen heeft weieens zo'n foto gezien, in kleur, van de mens. De mens te midden van wat zij of hij in een jaar tijds of in een heel leven, dat ben ik nu even vergeten, wegbunkert. Ik zal maar zeggen: een koe en een kalf en een heel paard half, zeven tonnen bier, schuit vol rapen. Ik hoop dat ik niet hoef uit te leggen dat zo'n foto, waarop iemand als het ware in zijn eigen levenslange supermarkt staat, aangrijpend is. Welnu. Net zoals een mens maar een beperkte capaciteit heeft als het om voedsel gaat, obesitaspatiënten niet te na gesproken, zo heeft een mens ook maar een beperkt aantal leesuren.
Nietwaar?
Nou ja, hoe je die vergelijking vervolgens zo wurgend mogelijk zou moeten maken, dat zou ik verder ook niet helemaal weten. Het kan op dagbasis en op jaarbasis. Maar hoe dan ook zou je, met weer een aanstaand nieuw boek op weg naar de kassa, moeten willen weten hoe zich de redeloze aankoopbegeerte verhoudt tot de maat van je dagen. Ik druk me nu zo kalm en zo Prediker-achtig uit als ik maar kan. Tja, maat houden: ik ben er erg voor.'

Daar zijn we het allemaal wel mee eens, vermoed ik. Dat boeken grote invloed op lezers kunnen hebben zal niemand vreemd vinden. Misschien kunt u zelf, naast de Bijbel, ook wel een paar boeken noemen die u in uw leven ooit diepgaand beïnvloed hebben. In Visie, RTV-magazine van de EO (week 10), bekent Andries Knevel een verwoed lezer te zijn. Al eerder gaf hij dat aan in interviews en in zijn programma Het Elfde Uur laat hij dat ook menig keer merken. Hij geeft in Visie een chronologische toptien van die boeken die hem in zijn leven het meest geraakt hebben: van prof. Graaflands dissertatie tot A. van de Beeks Jezus Kurios. Ik miste een boek uit de wereldliteratuur, het is alles uit de theologische hoek. Met respect nam ik kennis van 'zijn lijstje'. Reformatorisch Nederland kan gerust zijn over het geestelijk gehalte van in ieder geval dit bekende gezicht van de EO!

Schrijven
Vóór het boek er is, is er de soms jarenlange noeste arbeid van de schrijver van het boek. In Onder woorden nummer 6 - februari 2001, uitgave van het Christelijk Literair Overleg (CLO) staat een kort gesprek te lezen met Koos Geerds, schrijver-dichter. Om te schrijven is talent nodig, maar ook techniek. Daar begint het interview van Katrien Ruitenberg met Geerds dan ook mee:

Kunt u iets vertellen over uw ervaring met het begeleiden van nieuw talent? 'Voor Instituut Hansnel heb ik in de periode 1987-1999 honderden cursisten begeleid. Die begeleiding betrof het hele scala van schrijfactiviteiten: journalistiek proza, verhalend proza, poëzie, scenario, etc. Samen met Lenze Bouwers heb ik een cursus Schrijven voor de jeugd gemaakt, speciaal voor cursisten die zich willen richten op jongeren. Alles wat er maar te schrijven valt voor peuter tot jong volwassene hebben we in die cursus behandeld.'

Wat vindt u van het mentoraat dat het CLO organiseert? (christelijke schrijvers coachen christelijk talent)
'Enerzijds een goed initiatief: beginnende christelijke schrijvers zijn soms beschroomd om met hun werk naar een niet-christelijke coach te stappen. Dit initiatief van het CLO kan ze dan net even het nodige ruggensteuntje geven. Anderzijds vind ik eigenlijk dat je als christen het lef moet opbrengen om naar een "neutrale" begeleider te stappen of deelnemen aan een schrijfcursus waar alle geloven en ongeloven bij elkaar zitten. Je wilt toch met je werk de markt op, en die markt is toch de hele wereld? Een goed christelijk boek is zo geschreven dat het ook de toets van de kritiek buiten de christelijke kring kan doorstaan. Daarom zouden christelijke schrijvers ernaar moeten streven zóveel kwaliteit te leveren dat geen uitgever om hun werk heen kan zonder zichzelf tekort te doen!'

Hoe denkt u over het bestaansrecht van het CLO?
'Christelijke schrijvers kunnen er behoefte aan hebben elkaar te ontmoeten en zich samen te bezinnen op de kwaliteit van hun werk. Het grootste nut zie ik in het elkaar opscherpen in positief kritische zin. Dus niet aaien, maar stimuleren tot (nog) betere prestaties. Christelijk moet staan voor "kwaliteit". Wanneer die kwaliteit in brede kring onomstotelijk vaststaat is het moment gekomen om het CLO op te heffen.'

Stigmatiseert het hebben van een christelijke uitgever iemands werk?
'De christelijke literatuur moet zich niet opsluiten in een eigen circuit. Als een auteur dus mogelijkheden ziet om buiten de kring van specifiek christelijke uitgevers te publiceren, moet hij die kans aangrijpen. Mijn stelling is altijd geweest: we moeten niet zeuren over te miskenning, maar kwaliteit leveren en daarmee de boer op gaan. In mijn geval heeft dat geleid tot samenwerking met de Arbeiderspers. Bij deze uitgeverij krijg ik tot heden de volle ruimte om te schrijven wat ik wil, als het maar voldoende niveau heeft. Mooi toch?'

Hoe zou u de positie omschrijven die u inneemt in literair Nederland?
'In literair Nederland word ik gezien als een representant van de kleine groep christelijke literaire dichters. Als ik gevraagd word voor een optreden of een interview is dat ook altijd omdat men dat dubbele kenmerk van "christelijkheid" en "literariteit" interessant vindt. Ik denk dat de literaire tijdschriften Woordwerk, Bloknoot en Liter een positieve bijdrage hebben geleverd aan de opwaardering van de christelijke literatuur. W zijn als christelijke auteurs veel meer in beeld dan twintig jaar geleden. Het geloof trekt sowieso tegenwoordig meer positieve aandacht. Wij zelf zijn ook veel opener geworden naar de ons omringende cultuur, en naar elkaar evenzeer. Verdeeldheid van christenen maakt langzamerhand plaats voor samenwerking en dat geeft positieve energie. Dat stralen we ook uit, denk ik.'

Wat is uw Javoriete christelijke roman?
'De samoerai en Stilte van Shusaku Endo. Deze romans moesten onmiddellijk herdrukt worden.'

Hier laten we het voor dit keer maar weer bij. Gelukkig laten de onder ons bekende dagbladen RD en ND zich niet onbetuigd als het gaat om aandacht te vragen voor boeken. Dat is vroeger weleens anders geweest. Hoewel, heel vroeger bij ons thuis lazen we het dagblad De Rotterdammer en mijn interesse voor literatuur is toen gewekt door de bijdragen die Rijnsdorp in die dagen bijna wekelijks schreef, later gevolgd door de pennenvruchten van Puchinger.

J. MAASLAND

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen