Het godsbeeld van Nahum

Nahum uit Elkos heeft namelijk een godsbeeld dat vermoedelijk op meerdere punten afwijkt van het godsbeeld dat de meesten van ons hebben. Dat begint al als hij God introduceert: “Een na-ijverig God en een Wreker is de Heere, een Wreker is de Heere, en zeer grimmig. Een Wreker is de Heere voor Zijn tegenstanders, en Hij handhaaft Zijn toorn jegens Zijn vijanden” (1:2). Ik weet niet of u of jij God ooit op een soortgelijke manier hebt geïntroduceerd? De meesten spreken liever over Gods liefde of Zijn verbondstrouw, die beide hemelhoog en aardebreed zijn.

God als een na-ijverige, jaloerse en grimmige Wreker? Dat is echt geen aantrekkelijk beeld. Daar schrikken we van terug. Dat staat mijlenver vandaan bij ons beeld van God als een soort Sinterklaas die ons alles geeft waar we om vragen. En ook bij het beeld van God als oude opa die ons sowieso een aai over de bol geeft, wat we ook maar uitspoken. En zo zou ik heel wat godsbeelden kunnen noemen waar Nahums introductie van God duidelijk mee conflicteert. De meesten kunnen dan ook veel beter uit de voeten met wat Nahum even later over God zegt: “De Heere is goed, Hij is tot een vesting op de dag van de benauwdheid, Hij kent hen die tot Hem hun toevlucht nemen” (1:7). Dát is een introductie van God waarmee we wél raad weten.

Tussen deze karakteriseringen van God bestaat overduidelijk een wereld van verschil. Als we Nahums godsbeeld recht wensen te doen, lijken we niet anders dan te kunnen concluderen dat het twee op zichzelf staande gezichten behelst: God als een Wreker en God als een Vesting.

God is een Wreker

Nahum draait er niet bepaald omheen: voor Zijn tegenstanders en vijanden is de Heere iemand om bang van te worden. Hij is richting hen een na-ijverig God en een Wreker, Die zeer grimmig is en Zijn toorn handhaaft (1:2). Hij is geen onbewogen, starre godheid maar haat het kwaad en neemt wraak op Zijn vijanden. Hij is groot van kracht en houdt de schuldige zeker niet voor onschuldig (1:3). Niemand kan Zijn woede verdragen, niemand kan te midden van Zijn brandende toorn opstaan (1:6). Hij zal een vernietigend einde maken aan Zijn vijanden (1:8-9). Hij zorgt er Zelf voor dat de naam van Zijn vijanden niet voortgeplant wordt, dat de gesneden en de gegoten beelden uit hun afgodstempels uitgeroeid worden én dat hun graf toebereid wordt (1:14). Hij zal Zelf de verderfelijke man volledig uitroeien (1:15). Het leger, dat we in Nahum 2 en 3 wreed zien huishouden, is dan ook een instrument in Zijn hand.

Uit alles blijkt overduidelijk dat Nahum er heilig van overtuigd is dat de God in Wiens Naam hij profeteert Zijn vijanden zál krijgen. Dat wordt zelfs tot twee keer toe letterlijk gezegd in dit Bijbelboek. Eerst in 2:13, waar klinkt: “Zie, Ik zál u, spreekt de Heere van de legermachten.” En vervolgens in 3:5: “Zie, Ik zál u, spreekt de Heere van de legermachten.” Zie, Ik zál u krijgen.

Dat is een goddelijke belofte, maar dan wel één met een dreigende ondertoon. Want er wordt in deze verzen duidelijk niet beloofd dat de Heere van de legermachten met hen zal zijn, maar tegen hen. En als God tegen hen is, wat maakt het dan nog uit wie er voor hen is? Helemaal niets. Dat blijkt uit de inktzwarte en bloedrode taferelen uit Nahum 2 en 3, die op een gruwelijke manier zijn beschreven. Zo gedetailleerd dat het lijkt alsof je het ooggetuigenverslag leest van een oorlogsverslaggever. De koude rillingen lopen je over de rug als je leest over strijdwagens die snel als de bliksem razen door de straten en jagen over de pleinen van Ninevé (2:4) en over zweepgeknal, ratelende wielen, galopperende paarden, hotsende wagens, steigerende ruiters, vlammende zwaarden en bliksemende speren (3:2-3). Om nog maar te zwijgen over wat het vernietigingsleger veroorzaakt: een massa dode lichamen, zoveel dat men erover struikelt (3:3).

God is een Vesting

Tegen deze huiveringwekkende achtergrond vol met inktzwarte en bloedrode taferelen klinken er ook andere tonen over de Heere. Hij is goed, Hij is een vesting op de dag dat er gevaar dreigt en zorgt voor de mensen die bij Hem bescherming zoeken (1:7). Hij zal Zijn vrienden niet meer vernederen (1:12). Hij zal het juk dat hen is opgelegd stukbreken en de banden waarmee ze gevangen zitten verscheuren (1:13). Hij zal hen het goede laten boodschappen en vrede laten horen (1:15). Hij zal de glorie van Jakob herstellen, zoals de glorie van Israël (2:2). Goddelijke beloften waaruit overduidelijk blijkt dat God niet tegen Zijn vrienden zal zijn, maar met hen. En als God met en voor hen is, wat maakt het dan nog uit wie er tegen hen is? Helemaal niets!

Toegegeven: deze tonen voeren in het profetenboek Nahum niet de boventoon, maar ze zijn er zeker wel. Als een bemoediging voor het volk van het verbond. Nahums spreken over God als een Wreker dient overigens ook om dat volk te bemoedigen, want dat God een rechtvaardige Wreker is die vergeldt, betekent herstel en vrijheid voor Juda.

God is dé Heere

Nahum spreekt zijn profetie vermoedelijk niet uit in Ninevé, zoals Jona deed, maar binnen de landsgrenzen van Juda. De profetie is dus niet zozeer geadresseerd aan de Assyriërs, maar aan het volk van het verbond. Dat wordt onderstreept door het veelvuldige gebruik van de naam Heere, de naam van de Verbondsgod. Die naam wordt maar liefst 13 keer gebruikt in de 47 verzen die dit boek in de HSV telt. Dat is dé sleutel om het godsbeeld van Nahum te duiden.

Juist in Zijn hoedanigheid als de God van het verbond is de Heere een Wreker én een Vesting! Een Wreker voor iedereen die een vijand en tegenstander is van Zijn verbond én een Vesting voor iedereen die een vriend is van Zijn verbond. Dat is ook voor ons een confronterende spiegel: hoe verhouden wij ons tot de Heere, de God van het verbond? Zijn wij een vijand of vriend? Het is het een of het ander. Dat is de heilige hoogspanning waar Nahum ook ons onder plaatst. Want Nahums God is niet veranderd: ook anno 2025 is de Heere een Wreker én een Vesting.

Het blijken dus toch geen twee op zichzelf staande gezichten van God te zijn. Integendeel, het zijn twee kanten van één en dezelfde God. Kanten die samenvloeien in de namen Nahum en Elkos: God is een strenge wreker voor Ninevé en juist dat is troostrijk voor Juda! Het godsbeeld van Nahum maakt daarmee zichtbaar wat ds. Van Zetten stelt in het eerdergenoemde boekje: “Wie in het godsbeeld geen ruimte laat voor Gods heiligheid, toorn en wraak, houdt geen bijbels godsbeeld over en gelooft daarmee in een god die niet bestaat.” Of het ons nu aanstaat of niet, we kunnen beter geloven in de God van Nahum, die wél bestaat, dan in ons eigen godsbeeld.

Driedelige serie over het bijbelboek Nahum

1. God is streng, dat is troostrijk

2. Het godsbeeld van Nahum

3. Nahum lezen ná Nahum

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen