Uit de Pers.

In „de Bazuin" lezen we het volgende artikel:

Lezen.

Hij was een welopgevoed jongmensch, goed ontwikkeld en.... «belezen". Hij had veel en velerlei gelezen en kon dan ook over alles en nog wat meepraten. Voorzeker lofwaardig!

Tot zoover, ja. Of zijn er onder de lezers, die niet dagelijks de vele zegeningen van de Boekdrukkunst genieten, die blind zijn voor de vermeerdering van de welvaart op stoffelijk en geestelijk gebied, die deze uitvinding met zich bracht?

Toch heeft ook deze zaak een keerzijde. Zoo'n schrikkelijk donkere schaduwzijde.

Ook onze jonge vriend maakte kennis met die schaduwzijde. Hij ging reizen, en evenals vroeger moest ook nu op de reis zijn leeslust verzadigd worden. De ruim voorziene stationsbibliotheken wezen hem hier den weg en voorzagen in deze behoefte. De meest pikante detectiveromans waren daar voor weinige centen te verkrijgen.

Onze vriend had zijn lectuur gevonden. Dat was nog eens boeiend, bezielend en.... verheffend(? )!

En hij las maar. Met een hartstocht, die op het gelaat te lezen stond. Met ingehouden adem, gekromden rug en opgetrokken schouders. Hij telde vluchtig de bladzijden, om te zien of hij het verhaal nog voor de trein stilstond »uit« zou hebben. Nu en dan ontsnapte een zucht zijn borst. Zoo greep het hem aan.

Dit "lezen" miste zijn uitwerking niet. De jonge man was er aan verslaafd. Hij las niet meer met onderscheid en bij de keuze van de leesstof gold tenslotte maar éen overweging: Het moet boeien, meesleepen.

En het heeft hem meegesleept, met reusachtige snelheid, den afgrond tegen. Door het lezen van die onedele prullen kwam hij er toe het verkeerde pad in te slaan. Nu is hij een inbreker, een dief, een roover en wanneer de omstandigheden het meebrengen, zal hij — zoo God het niet verhoedt — tot nog erger euveldaden in staat blijken te zijn.

Ziedaar het sobere verhaal van een voorheen veelbelovend jongmensch.

Dit geval staat niet op zichzelf. Gemakkelijk ware dit voorbeeld met anderen aan te vullen. We behoeven maar de dagbladen in te zien, om overtuigd te worden.

Veelal ontaardt de zucht tot lezen in een ziekelijke onhebbelijkheid; tegenwoordig vooral waarneembaar bij het aankomende geslacht, zoo mannelijk als vrouwelijk. Bij meisjes of jongens van meer of minder goeden huize.

Het vele verdringt vaak het goede. Zoo ook op dit terrein. De markt is zoo overladen, dat de keuze immer moeilijker wordt.

Reeds klaagde da Costa in zijn »Wachter! Wat is er van den nacht? " over «schriften druipende van walgend slijk en bloed! dagbladen, uitgeleerd in waarheidsschijn of lastring, hun feuilleton gericht op zede-en ziels verbastering.»

En sindsdien is de toestand er niet gunstiger op geworden. Immer sneller draaien de persen, dagelijks duizende geestelijke wangedrochten afleverende, van meer of minder laag gehalte. Zoo goed als de vorderingen der techniek den mensch in staat stellen tegen geringe geldelijke offers het boek der boeken, den Bijbel alom te doen verspreiden en velerlei andere goede en heerlijke, verstand en hart waarlijk bevredigende lectuur aan te schaffen, zoo goed vonden ook de »zede-en ziels verbasterende« geschriften gemakkelijker hun weg.

Ze draaien maar voort, ook al zinkt daar iemand weg in den modderpoel, waarheen dat lustige pad bedriegelijk henenleidde.

Rusteloos gaan ze door, zonder ophouden haar van walgend slijk en bloeds druipende producten uitspuwende, als een krater zijn dood-en verderfbrengende vuur-en lavastroomen.

Is er geen grond voor de vrees, die reeds da Costa vervulde, toen hij met klimmenden ernst, als in wanhoop met den Profeet Jesaja uitriep:

»0, Wachter! welk een dag wordt aan de kim gewacht? »

Ja, wat zal het gevolg zijn van die leesmanie, die bezig is het tegenwoordige geslacht als het ware te vergiftigen ? Er is een leeswoede uitgebroken, waarbij de gedachte aan smaak, aan goede smaak geheel vreemd is. Gewetenlooze auteurs zetten hun onverantwoordelijk bedrijf en geschrijt voort en trachten den aanvoer aan de gestage vraag te doen beantwoorden. En waar onze eigen markt te kort schiet, staat de buitenlandsche gereed ons met haar rotte pennevruchten te overladen.

Het geldt hier een ernstig teeken des tijds. Dat dient verstaan te worden. Het geldt hier een zaak van nationaal belang, die door niemand uit het oog verloren kan en mag worden.

De overgroote massa leest boeken met weinig of zonder nuttige strekking niet alleen, maar veelal ook positief verderfelijke lectuur, als daar zijn onruststokende detective-en andere grofzinnelijke romans, die den mensch tenslotte geheel beheerschen en heen en weder slingeren als een verraderlijke tifoon de vloot bij hooge zee en branding.

Lezen op zich zelf is natuurlijk niet slecht. Integendeel. Wij rekenen het tot een nooit genoeg te waardeeren voorrecht, tot een onuitsprekelijk grooten zegen. En, zooals reeds uitgesproken, veel arbeid ten goede mag, naast God, Die het al in zijn macht heeft, op. rekening gesteld worden van de drukpers.

Doch een ernstige waarschuwing tegen de gevaarlijke lees maar-raak-methode is geenszins misplaatst. Velen lezen letterlijk alles, wat hun maar onder de oogen komt, anderen zoeken bij voorkeur de slechtste, lectuur uit, onkundig van de talrijke gevaren, die hen bedreigen, of eigendunkelijk ernstige vermaningen niet achtende.

Wij mogen natuurlijk niet voorbijzien wat reeds gedaan is ter bestrijding van het kwaad. Onget\vijfeld hebben de Zedelijkswetten reeds een invloed ten goede uitgeoefend; en zijn de gunstige resultaten van deze wetgeving belangrijker, dan iemand kan vermoeden. Doch het gaat niet alleen om pornografische geschriften. Er komt buitendien nog zooveel op de markt, dat — hoe zedebedervend ook — niet geweerd kan worden; dat zelfs door de strengste wetgeving niet is te bereiken.

Daarom zelf de hand aan den ploeg geslagen, tot beteugeling, van de leeswoede. Er moet een streven gezien worden tot wering van alle slechte, onbenullige, nietszeggende lectuur, die als een langzaam vergif werkt, langzaam en veelal schier onmerkbaar, maar zeker.

Ieder verheffe, waar noodig, zijn waarschuwende stem. Men leze slechts goede boeken.

Weet gij wel, dat goede boeken goede vrienden zijn ?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen