KRONIEK

Jaarbeurs. Koopmanspreek.

„Wat men met de zondag doet is een peilschaal, die duidelijk aangeeft in hoeverre de mens zichzelf zowel in het persoonlijke als in het maatschappelijke leven is kwijtgeraakt", schreef eens de theoloog Gollwitzer, toen hij gebracht werd waar hij niet wilde. Zal dat het einde zijn van het ware apostolaat, dat men komt waar men niet wil?

De zondag is een kostbaar onderscheidingsteken Gods aan een gezin, een volk, een cultuur. Maar we zijn hard bezig de erfenis te verbrassen.

Zeg me hoe ge uw zondag doorbrengt en ik weet wie u bent.

Men spreekt van de uitbloei van de oude zondag naar het nieuwe weekend. Ik vraag me alleen af wat ik aan moet met dat woord „uitbloei"? Is dat een hoogste bloei of moet ik werkelijk ervan uitgaan, dat de bloem van de zondag is uitgebloeid en dat de kroonblaadjes her en der in het rond vallen als sollicitatiebrieven van de ontluisterde plant om op de mestvaalt een laatste rustplaats te vinden? Het woord is dubbelzinnig genoeg.

Men kan er gelaten onder zijn en zeggen met de journalist: „Veel aantrekkelijks van de vroegere zondag is weggevallen en er is veel aantrekkelijks bijgekomen, dat er vroeger niet was." Je bent als filosoof in de wieg gelegd of je bent het niet. „De verschuiving is een gevolg van het moderne Godsbesef. De mens is eerder vragend dan wetend, waardoor hij verderaf komt te staan van de vaste zondagse kerkdienst." Zo ging de filosoof al filosoferend door.

Maar ik zou ook wel graag wat willen zeggen. Want of dat het nu juist is, dat de mens van wetend vragend is geworden? Ik zou me kunnen voorstellen dat de mens van voorheen meer vragend was, meer vroeg naar de Heere en Diens sterkte en dat de mens van tegenwoordig het prima weet, het allang bekeken heeft en onverhoord te kennen geeft: Mij niet gezien.

„De rollen zijn omgekeerd", om nog een keer mijn zegsman gelegenheid te geven zijn weetje — want het klinkt echt niet als een vraag van de moderne zoekende mens — te debiteren. „De zondag is een geschenk van de kerk aan de wereld en het vrije weekend is een geschenk geworden van de wereld aan de kerk."

Je moet er maar op komen. De kerk is wel overtroefd, lijkt het. Of echter de kerk werkelijk zo gelukkig is met dit weekend? Ik waag het te betwijfelen.

Maar goed.

In het kader van het hooggeroemde weekend van de wereld aan de kerk heeft het bestuur van de Jaarbeurs besloten ook zondags gelegenheid te bieden aan kijklustigen en dus uiteindelijk ook kooplustigen om al het uitgestalde te bekijken.

Er kwam nog al wat verzet. De kerken lieten zich gelukkig niet onbetuigd. Gelukkig, want men kan nooit weten hoeveel „zelfverloochening" de medemenselijkheid van ons vergt. Gezamenlijk verzochten de Hervormde Kerk en de Gereformeerde kerken de directie van de jaarbeurs om zondags niet open te zijn.

De directie zond een antwoord, dat we hieronder laten afdrukken.

Mijne Heren,

Wij ontvingen uw brief van 17 november j.l. inzake de openstelling op zondag van beurzen. Hoewel wij menen te mogen aannemen dat u het Jaarbeursstandpunt in deze kwestie kent zenden we u hierbij toch een notitie, waarin u onze opvattingen nogmaals kunt aantreffen.

Wat betreft de inhoud van uw brief: wij hebben respect voor de door u genoemde bezwaren, maar wij zouden toch wel willen opmerken dat de richting der geestelijke stromingen in ons land op dit ogenblik een dusdanige is dat het standpunt, zoals door u naar voren gebracht, in alle redelijkheid het gevoelen van een — zij het belangrijke — minderheid van onze bevolking weerspiegelt. Dit houdt naar onze mening in, dat dit gevoelen alle respect verdient en bij beslissingen terzake stellig de aandacht behoeft, maar anderzijds op gronden van billijkheid niet als een meerderheidsopvatting kan worden uitgelegd. Bovendien kan nog worden opgemerkt, dat een belangrijk deel van onze bevolking eveneens op gronden van principiële aard geen redenen ziet tegen bepaalde activiteiten op de zondag bezwaar te maken, mits aan de publieke eredienst niet tekort wordt gedaan.

Hoogachtend, Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs.

Voorwaar een koninklijk antwoord. Het Jaarbeursstandpunt kent ge. Is dat zoveel als het standpunt van de portemonnaie? En dan vervolgens wat een behoedzame omschrijving. Je vraagt je af waar je uiteindelijk zult belanden: de richting der geestelijke stromingen in ons land op dit ogenblik (het kan natuurlijk weer veranderen) is een dusdanige dat het standpunt, zoals door u naar voren gebracht in alle redelijkheid het gevoelen van een — zij het belangrijke — minderheid is. Het lijkt wel een arts, die in voorzichtige bewoordingen een patiënt bezig is te vertellen dat zijn kwaal een ongeneeslijke is. Alle respect, alle aandacht maar op gronden van billijkheid toch geen meerderheidsopvatting. En wat het voor gronden van principiële aard zijn om geen bezwaar te hebben tegen activiteiten op zondag, lijkt me erg overtrokken. Veel principieels schuilt daar toch niet in, dacht ik. Vergeefs spreekt hij die weigert vele woorden, de ander hoort enkel het neen. Daar komt het wel een beetje op neer.

Ik vind het een mager preekje van de koopmansbeurs. Alleen het domme getal en de domme centen regeren. Moet alles altijd exclusief door het aantal stemmen worden uitgemaakt? Een gouden eeuw voor de computer staat voor de deur. Kan respect voor een minderheid soms niet betekenen, dat men in kwesties, die voor die minderheid — belangrijke zelfs — heel gewichtig zijn en voor de meerderheid helemaal niet zo doorslaggevend, een minderheid ruimhartiger tegemoet treedt?

Daarom indien de spijze mijn broeder ergert, zo zal ik in der eeuwigheid geen vlees eten, opdat ik mijn broeder niet ergere. De gemeente laat zich in bepaalde situaties leiden door andere overwegingen dan alleen door de vraag wat meerderheidsgevoelen en wat minderheidsgevoelen is.

Oecumene. Misdienaars.

Het gaat hoe langer hoe sneller met de oecumenische evolutie. Vroeger was er veel te waarderen, veel waarin men het samen gelukkig eens kon zijn, maar er bleven helaas enkele onoverkomelijke verschilpunten. Maar voor de oecumenische hordenlopers is er geen hindernis te hoog. Het nieuwste van het nieuwste is voor progressievelingen assistentie te verlenen bij het opdragen van het misoffer.

Wat de belijdenis gezegd heeft omtrent de paapse mis in het leerboek der vaderen kan men aan de onderkant van het schoeisel aantreffen.

De Hervormde Kerk verklaarde wel ter gelegenheid van de distantiëring van het optreden van dominee Taverne in Den Haag, dat het grootste antwoord in onze catechismus al lang niet meer functioneerde op de weg van het belijden, maar hoorden we zulks ooit van rooms-katholieke zijde althans door officiële woordvoerders?

Moet de kerk tolereren, dat de dienaren des Woords elders als koorknapen rondspringen?

Kein anderes Evangelium.

Wanneer zo'n verwarring van kerk en wereld en van kerken van ver uiteenlopende confessies onderling plaats vindt, moet men er zich niet over verbazen dat de activiteiten reacties uitlokken.

Zo is in West-Duitsland de beweging „Kein anderes Evangelium" ontstaan. Reeds eerder maakten we gewag van deze stroming in deze rubriek. Thans is een beginselverklaring in het licht gegeven. Men keert zich tegen de huidige dwalingen. Omdat deze positiebepaling in Düsseldorf werd voorgelezen spreekt men van de „Düsseldorfse verklaring".

Met name keert men zich tegen zeven opvattingen van de moderne theologie o.a. betreffende de Bijbel, de ware God, de offerande van Christus, de lichamelijke opstanding van de Zone Gods, het laatste oordeel en de nieuwe moraal.

Men verzet er zich tegen met alle macht, dat de gemeente het „proefkonijn" wordt van allerlei elkaar tegensprekende theologische meningen.

Van officiële zijde kwam reeds bezwaar tegen de „zeven verwerpingen" van de belijdenisbeweging.

De voorzitter van de Evangelische Kerk in Rijnland, prof. dr. J. Beckmann, ontkende niet dat de verklaring uitspraken van waarheid bevatte, maar wat verworpen werd beantwoordde volgens hem ook niet allemaal aan valse leerstellingen.

Dat is echt het oordeel van een kerkelijke leidsman. „Kein anderes Evangelium" zegt wel ware dingen, doch hun tegenpartij leert heus niet alleen dwalingen.

Maar de zeven verwerpingen helpen de protestantse leek niet bij zijn meningsvorming, zegt dr. Beckmann.

Het gaat toch wel echt over de fundamentele stukken als we lezen van Bijbel, offer, opstanding enzovoort.

Men krijgt de gedachte, dat de gemeente nodig heeft om met melk gevoed te worden.

Het Evangelie is niet naar de mens, zegt de Bijbel.

Maar men is thans wijzer geworden. Men heeft een Evangelie pasklaar voor de moderne mens. En de prediking vertikt het om langer dwaasheid te zijn.

In onze kerkgeschiedenisboeken zijn we elke eeuw opnieuw ervoer gewaarschuwd hoezeer de geest van de tijd en de opvattingen, die in de mode waren, het evangelie vertroebelden. Elk tijdvak bij vernieuwing. Het lijkt een ongeneselijke kwaal. Soms heb je wel eens zin om te lezen hoe onze eeuw straks te boek zal staan in de annalen van de kerkhistorie.

Zou Timotheus ook vandaag niet het pand hem toebetrouwd moeten bewaren?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen