CONFERENTIE MET DE 24

IV.

De prediking.

In de voorgaande artikelen is de prediking reeds meermalen terzijde aan de orde geweest. Dit is geen wonder. De prediking is het hart, de ziel, het leven van de gemeente. Ontspoort de prediking, dan gaat alles fout en is alles met onvruchtbaarheid geslagen.

Van verschillende zijden is de Open Brief aangevallen op haar piëtisme. Wat verstaat men daaronder? Een overdreven aandacht voor de eigen ziel en de zaligheid, met verwaarlozing van de opdracht tot getuigen in deze wereld? Of verstaat men daaronder alle “binnenwerk" van de Heilige Geest in de gemeente en het hart van de enkeling?

Sommigen gaan al rillen als zij het woord mystiek horen. Dit woord zou heidens zijn en de inhoud nog veel heidenser zijn. Calvijn zou een grondige afkeer van dit woord en deze zaak gehad hebben en ons geleerd hebben: voor God te leven.

Het is niet mogelijk op al deze vragen nu breed in te gaan. Ik mag als inleiding op de bespreking ter synode een paar opmerkingen vooraf maken. Het is bekend, dat de Open Brief een indringend stuk over de prediking schreef.

Ik heb dat stuk nog eens nagelezen en vind er het bijbels geluid in. Hier wordt een pleidooi gehouden voor de rechte prediking: Evangelie, ook Wet, enz. Het woord mystiek is misschien te vermijden vanwege de historische belasting, wordt ook in de Open Brief niet genoemd, maar de unio mystica (de persoonlijke vereniging door het geloof met Christus) is voor Calvijn een zeer aangelegen zaak. Wie dit bij Calvijn terzijde laat, heeft zich de toegang versperd om èn Calvijn èn de reformatie in hun diepste bedoelingen te verstaan.

Het „binnenwerk" van de Heilige Geest in het hart van de enkeling èn van de gemeente was èn voor de reformatie èn voor de nadere reformatie een grote zaak!

Vanuit deze achtergronden is ook de bespreking ter synode gevoerd. De schoen wringt het meest in de prediking. Wij zijn er niet met een wijziging in de kerkorde en een terugdringen van de huidige apostolaatsopvattingen, hoe dringend nodig dit ook is. Maar deze wijzigingen dienen uiting te zijn van een opwekking, een reveil, waartoe ons de belofte van de Heilige Geest is geschonken.

De confessie dient in de gehele kerk en in al haar uitingen levend te functioneren. Daarbij is de vraag naar een genadige God een centrale Bijbelse zaak voor alle eeuwen en geslachten. De smadelijke wijze waarop over God-ziel-zaligheid gesproken wordt, getuigt tegen de smaders. Hoe is het Evangelie in Europa gekomen? Hoe is de reformatie ontstaan? Hoe is het Evangelie in Indonesië en de Congo gekomen? Door mid­del van mensen, die persoonlijk aangeraakt waren door de Heilige Geest en een brandende liefde hadden voor God en mensenzielen. De gerechtigheid in de Bijbelse zin is allereerst verticaal en niet horizontaal. Het waarachtig geloof heeft wel een horizontaal zuiverende werking, maar wij moeten de Bijbelse orde respecteren.

De horizontalisten, de mensen, die alleen maar denken in de macro-structuren zijn het evangelie der verzoening 'kwijt. Ten diepste doorzien zij de gangen van Christus niet tot voor het gericht Gods. Daarom wordt in hun theologie gezwegen over het oordeel Gods over deze wereld en over de toorn Gods als een ontzettende realiteit. Vanwaar anders de ombuiging van de wederkomst van Christus in Klare Wijn? Paulus mocht zeggen: Ik ben rein van het bloed van u allen. Kunnen wij dat ook zeggen, omdat wij de gehele Schrift aan de gemeente prediken?

Paulus getuigde dit juist met het oog op de volle ontvouwing van het Woord Gods (al de raad Gods) èn op het binnendringen van zware wolven in de gemeente, die 'de kudde niet sparen èn op het zich opwerpen van mensen binnen de 'gemeente, die verkeerde dingen leren.

Er worden in de stellingen van dr. Bijlsma en ook in andere uitingen van de synode soms goede dingen gezegd, maar het functioneert niet in de voor de prediking geëigende organen. Zo wordt in de stellingen van dr. Bijlsma de opstanding van Christus in de geschiedenis beleden, maar wordt er in de praktijk ook de hand aan gehouden?

De praeses wijst op art. 10 van de kerkorde, waarop iemand repliceert: Jan, doe er wat an! Een ander antwoordt: Als ie kan!

Daarmee is de onhelderheid en de mist rondom art. 10 van de kerkorde aangegeven. Kievit e.a. hebben bij de aanvaarding van de kerkorde tegen gestemd. Kievit sprak de historische woorden, dat de onhelderheid rondom art. 10 aanleiding zou worden, dat de strijd om kerkherstel ook onder de nieuwe kerkorde onverminderd zou voortgaan. En dit is helaas uitgekomen.

In de prediking klopt het hart van de kerk en functioneert de belijdenis. Wat hebben wij aan meer of minder duidelijke formuleringen, wanneer dit hart zwak klopt en de versterving van de gemeente voortgaat? Wat moeten de mensen nog geloven, wanneer via allerlei publiciteitsmedia geleerd wordt, dat het geloof ook of soms voornamelijk buiten 'de kerk en haar prediking omgaat? Hoevelen zijn niet druk met het onderwerp: Geloven buiten de kerk?

De kerk getuigt tegen veel onrecht in deze wereld. En 'dat is goed en nodig. Maar hoevelen weten veel meer van Vietnam dan van het Lam? Waarom spreken wij zoveel over dingen ver van huis en laten de dingen vlakbij liggen? Waarom geen duidelijke taal tegen het neo-modernisme ?

Er is geloofsafval door een evangelie, dat geen evangelie is! Waarom wordt er niet getuigd tegen de godslastering, die via de publiciteitsmedia voortgaat? Waarom geen waarschuwing tegen het sexualisme, dat in de lucht zit? Tegen de anti-christelijke structuren in onze samenleving. Onze kinderen gaan stuk en ... 'de kerk zwijgt. Laat ze niet alleen door rapporten, die tijd en geld verslinden en dan nog vaak kleurloos zijn, maar vooral tijdig, profetisch spreken. Het evangelie, de ware religie is in het geding. En het evangelie is niet naar de mens. Daarom moeten wij niet vanuit de triumf-theologie en een optimistisch humanisme, maar vanuit de kruistheologie sproken en preken.

Klare Wijn.

Telkens opnieuw kwam in verband met de prediking het gesprek op Klare Wijn. Hoewel Klare Wijn een veel bredere en diepere bespreking verdiende en verdient dan daar kon gebeuren, hebben de 24 unaniem de hoofdlijnen van dit geschrift veroordeeld.

Allereerst is er op geattendeerd., dat dit geschrift in de pers, de radio en de televisie is gepresenteerd als een publicatie, die door de synode met algemene stemmen zou zijn aanvaard. Daarmee is de indruk gewekt, dat de gehele synode achter dit geschrift zou staan. Uit de bespreking bleek, dat, wanneer dit boek als een Herderlijk Schrijven was uitgegaan, de synode dit nooit met algemene stemmen zou hebben aanvaard. Hoewel dit argument zwak aandoet, omdat de gemeente het fijne onderscheid tussen een Herderlijk Schrijven en een hulp bij het lezen van de Bijbel niet kent en maakt, is dit geschrift gebruikt op een manier, die alle tegenspraak moest doen verstommen.

Zo heeft Dr. Berkhof gezegd, dat, als men achter Klare Wijn staat, men niet meer tegen de vrouw in het ambt kan zijn. Een van de opstellers van Klare Wijn, die op deze conferentie tegenwoordig was, laakte dit als kolder. Op de vraag van één van de 24 om dit ook naar buiten waar te maken en te laten blijken, omdat de uitspraak van Berkhof wel hier als kolder wordt gekarakteriseerd, maar niemand buiten deze vergadering dit weet, antwoordt deze mede-opsteller, dat je niet op alle kolder kunt ingaan. Daarmee blijft ook deze zaak in de mist.

Minstens even belangrijk als de presentatie is de inhoud van Klare Wijn. Uit de toelichting blijkt, dat Klare Wijn is geboren uit de discussie over de vrouw in het ambt, waarbij zowel voor- als tegenstanders zich beroepen op de Schrift. Het gaat om de hantering van de Schrift. Met deze hantering had Bavinck Sr het volgens Bremmer aan het einde van zijn leven steeds moeilijker. Van Ruler en Berkouwer hebben het er ook moeilijk mee.

Over Klare Wijn zegt één van de mede-opstellers, dat daarin gezegd wordt, dat de Bijbel Gods Woord is. Tegelijk wordt aandacht gevraagd voor de vragen van de moderne tijd. Tenslotte wijst Klare Wijn een weg, maar ook dit geschrift spreekt zeker niet het laatste woord.

Zijn deze grondlijnen van Klare Wijn nu te aanvaarden? Er zijn vandaag veel vragen, die in de reformatie niet aan de orde waren, b.v. de verhouding geloof-wetenschap; de vragen rondom Genesis en de inleidingsvragen. Moeten wij de fundamentalistische kant van de bijbelscholen uit en de inleidingsvragen, enz. vergeten? Is de bijbel ook een cultuurboek? Hoe moet de bijbel met het oog op de andere leefsfeer gelezen worden? De opstellers poogden een weg te vinden en namen hun uitgangspunt niet in een magisch fundamentalisme, maar in de daden Gods in de historie. Men bedoelde enige leiding te geven en is voor de vragen rondom de Entm5rthologisenang van de Schrift blijven staan.

Op deze verdediging van Klare Wijn is door de 24 niet meer ingegaan, omdat de overvolle discussie en het vergevorderde vergaderingsuur dit niet meer toelieten. Zo nodig en zo mogelijk zal dit op een andere keer grondig gebeuren en dit betoog tot op de bodem uiteengerafeld en weerlegd worden.

Klare Wijn kwam op deze conferentie aan de orde — evenals andere geschriften van de synode — als illustratiemateriaal. De kritiek richtte zich op de grote eer in Klare Wijn bewezen aan de Bijbelkritiek, de solidariteit, de geschiedenisopvatting en de loochening van de Bijbelse leer van de wederkomst van Christus.

Katwijk aan Zee  G.Boer

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen