DE BETEKENIS VAN KARL BARTH

Naar aanleiding van het overlijden van Karl Barth verscheen onder bovenstaande titel een belangwekkend artikeltje in de „Evangelical Times" van januari 1969, waarvan we hierna een vertaling laten volgen. Voor het juiste verstaan hiervan is het wellicht dienstig er enkele opmerkingen aan te laten voorafgaan. De „Evangelical Times" verschijnt binnen de zg. „Federation of Independent Evangelical Churches" en is voor bezoekers te vinden in de boekenstalletjes die in het algemeen bij de uitgang van de kerken zijn geplaatst.
De genoemde „Federation" waarvan dr. Martyn Lloyd-Jones te Londen één van de bekendste vertegenwoordigers is, is een verband van kerken die een grote mate van eigen zelfstandigheid hebben. Kenmerkend voor deze betrekkelijk kleine groepen „evangelicals" is de gebondenheid aan de bijbel en de betekenis die men hieraan verbindt voor de praktijk van het leven. Men vindt er dan ook grote aandacht voor het gebedsleven, nadruk op de persoonlijke bekering, een vrij sobere levenshouding en een sterke evangelisatie drang. In onderscheiding van de gereformeerde gezindte in ons land kent men niet de binding aan de belijdenisgeschriften en is men minder dogmatisch ingesteld. Globaal genomen zouden we kunnen zeggen, dat bij deze Engelse kerken de nadruk meer wordt gelegd op de vraag: Hoe moet ik als bijbelgetrouw christen leven, dan op de vraag: Welke inhoud heeft de geloofsleer, die ik als christen belijd. Hiermee is overigens niet gezegd dat deze vragen tegen elkaar kunnen worden uitgespeeld. Ze zijn integendeel tennauwste op elkaar betrokken.
In het nu volgende kritische artikeltje vinden we van deze instelling van de Engelsen iets terug.
Naast het vele andere dat naar aanleiding van het overlijden van Barth is geschreven is het belangwekkend van deze commentaar kennis te nemen.
„Het overlijden van dr. Karl Barth op 82 jarige leeftijd is een gebeurtenis die om commentaar vraagt.
Op hem als mens is slechts één bijvoegelijk naamwoord van toepassing en dat is „indrukwekkend". Alles met betrekking tot hem was groot. Hij had een geweldige intelligentie. Zijn scherpe kritiek op diverse theologische opvattingen en zijn kolossale Kerkelijke Dogmatiek zijn hiervan het duidelijkste bewijs. Door hen die hem kenden werd hij een indrukwekkende persoonlijkheid genoemd. En zijn grootheid bereikte zijn hoogtepunt in zijn heldhaftig verzet tegen Hitler en het Nazidom. Zoals dat is uitgedrukt in de Barmer Thesen, en wat leidde tot zijn uitwijzing uit Duitsland.
Het lijdt ook geen twijfel dat hij boven alle anderen in deze eeuw als een theologische reus uitstak. Niemand is meer geciteerd, niet alleen in Protestantse kringen maar ook onder de Rooms-Katholieken.

Boeken.
Hij kreeg voor het eerst bekendheid in het begin van de twintiger jaren en in dit land (Engeland) in 1927 met de verschijning van een vertaling van één van zijn boeken onder de titel „Het Woord van God en het Woord van de mens". Na enkele jaren werd dit gevolgd door een Engelse vertaling van de tweede druk van zijn commentaar op de Brief aan de Romeinen. Andere boeken volgden elkaar snel op zoals het „Credo" en dan zijn grootse Dogmatische werk in vele delen.
De grote vraag is: „Wat heeft dit alles te betekenen gehad vanuit het gezichtspunt van de „evangelicals"? Het antwoord is erg eenvoudig: Praktisch niets. Aanvankelijk dachten vele „evangelicals" van reformatorische overtuiging dat Barth een grote nieuwe bondgenoot was. Zijn aanvallen op de vrijzinnigheid en het modernisme waren reusachtig en hij leek de oude Calvinistische posten te betrekken. Maar helaas, het was slechts schijn.
Om te beginnen aanvaardde hij een radicale bijbelkritiek, in 't bijzonder van het oude testament. Zijn visie op de openbaring was stellig niet die van de reformatoren. Hij ontkende een „vastgelegde" openbaring en zijn visie op de historiciteit van de grondslagen van het christelijk geloof drukte hij uit in zijn vreemde scheiding van de geschiedenis in „heilsgeschiedenis" en „profane" geschiedenis.

Geen opleving.
„Aan hun vruchten zult gij ze kennen" en wanneer deze maatstaf op Barth en op zijn werk wordt toegepast, is het duidelijk dat het resultaat volkomen negatief is vanuit het standpunt yan de „evangelicals”.
Hoewel zijn werken en invloed reeds 50 jaar bestaan heeft hij geen opleving in de kerk gebracht. Dat behoeft niet te verbazen aangezien zijn benadering, ondanks zijn ontkenningen, in de grond van de zaak filosofisch is. Zijn stijl was ingewikkeld en moeilijk en terwijl hij gedurende een tijd een grote groep knappe predikanten achter zich kreeg, die altijd preekten over „Het Woord", werd het spoedig duidelijk dat zij niet het Woord zelf predikten.
Momenteel wordt zijn invloed op het vaste land van Europa overschaduwd door die van meer radikale denkers.

Invloed.
Barth heeft in Engeland nooit veel invloed gehad, aangezien zijn benadering vreemd was voor de Engelse wijze van denken. In Schotland had hij veel meer volgelingen en slaagde hij erin een aantal jonge vooraanstaande mannen uit „evangelical" kringen tot barthianen te maken. Zijn schranderste studenten schijnen momenteel de Rooms-Katholieke theologen te zijn, vooral die van de liberale vleugel, die meer en meer de kritische benadering van de bijbel aanvaarden en geneigd zijn de uitspraken van het Concilie van Trente in Protestantse zin te interpreteren.
Het is zeer wel mogelijk dat zijn grootste succes zal zijn een brug te hebben geslagen tussen een gematigd (maar niet werkelijk ge-re-formeerd) Rooms-Katholicisme en een gedegenereerd Protestantisme, dat veelal niet weet wat het gelooft.
Als criticus van het oude modernisme was hij voortreffelijk, maar aangezien hij trachtte de boodschap der Schriften te buigen naar zijn eigen filosofisch systeem en er niet toekwam „een dwaas voor de zaak van Christus" te worden in de Paulinische betekenis en zich te onderwerpen aan die „eenvoud die in Christus is", is zijn positieve bijdrage aan de zaak van het Evangelie praktisch nihil. Daarom dient zijn naam nooit verbonden te worden aan die van Luther en Calvijn. Wat een verschil tussen het veroorzaken van beweging of zelfs van het werpen van een knuppel in het theologische hoenderhok en door God gebruikt te worden om een reformatie en een opnieuw ontwaken te veroorzaken.
Alle eer aan een groot man . . . maar!”
R.                                                                    L. v. d. W.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen