Artikel 30 in gewijzigde vorm aangenomen

Het voorgestelde nieuwe artikel 30 van de kerkorde van de Ned. Herv. Kerk, waarover de afgelopen tijd al zo veel te doen is geweest, is in gewijzigde vorm in de vergadering van de verdubbelde synode met 62 tegen 39 stemmen aangenomen. Het nieuwe artikel heeft ten doel om, wanneer bijzondere omstandigheden, die verband houden met de ontwikkeling van het kerkelijk en maatschappelijk leven, dit noodzakelijk maken, tijdelijk bijzondere regelingen te treffen die afwijken van de orde der kerk. Zulke regelingen zouden dan alleen getroffen kunnen worden na gevraagde consideraties van de classes en bij een meerderheid van tweederde der geldige stemmen in de synode. In de — summiere — toelichting van het moderamen van de synode op dit nieuwe artikel werden als voorbeelden van zulke tijdelijke regelingen genoemd het inschakelen van b.v. een Gereformeerd predikant in een Hervormde gemeente of het voorzien in situaties van toenemend gebrek aan predikanten. Van de 53 classes hadden 19 classes zich tegen het voorstel verklaard, t.w. de classis Alkmaar, Arnhem, Breda, Breukelen, Brielle, Delft, Dokkum, Doorn, Dordrecht, Gorinchem, Gouda, Harderwijk, Hoorn, Kampen, Leiden, Meppel, Rotterdam-N, Tiel en Winschoten. Op grond van de diverse consideraties der classes had de commissie voor kerkordelijke aangelegenheden geadviseerd het nieuwe artikel in die zin aan te passen, dat de van de orde der kerk afwijkende tijdelijke regelingen als aparte ordinanties in de kerkorde moeten worden opgenomen, terwijl als tijdvak waarvoor die regeling gelden mag ten hoogste 5 jaar wordt gesteld. Aan de classes moet bij het verzoek om consideraties opgave worden verstrekt omtrent de bepalingen waarvan tijdelijk dient te worden afgeweken, van de redenen die daartoe nopen, van de regelingen die daarvoor tijdelijk in de plaats komen en van het tijdvak gedurende welke deze regelingen van kracht zullen zijn. Dit gewijzigde artikel komt nu in de plaats van het huidige artikel 29, terwijl het huidige artikel 29 artikel 30 wordt.
Ondanks deze wijzigingen waren de bezwaren van veel synodeleden toch niet weggenomen. De vrees voor ongebreidelde experimenten en voor ondermijning van de kerkorde en de presbyteriale structuur van de kerk bleef bestaan. Ds. P. Kikstra (Opperdoes), die in de pers al eerder zijn stem had laten horen tegen dit artikel 30, sprak ter synodevergadering zijn wantrouwen onomwonden uit. De beroepsbestuurders krijgen teveel invloed meende hij. En met bijzondere maatregelen kunnen we de noodsituatie niet te lijf. We hebben al een veel te dikke kerkorde.
Verschillende leden (ds. G. H. Würsten, ouderling Tijtsma) stelden dan ook dat in de troebele sfeer die rondom dit artikel gegroeid was een beslissing onverantwoord zou zijn. Een voorstel van ds. W. Kalkman (Driebergen), om de bezinning over dit artikel eerst nog eens te verwijzen naar de classes, verkreeg in de enkele synode echter geen meerderheid van stemmen (19 voor, 31 tegen). Ander en hebben er voor gepleit dat in het aangepaste artikel een clausule zou worden opgenomen, dat de tijdelijke regelingen die ge troffen zouden worden niet in strijd mochten zijn met het belijdend karakter van de kerk (ds. M. v. d. Bosch uit Goes en ds. K. A. Abelsma uit Wateringen). Een amendement terzake van ds. Abelsma verkreeg in de enkele synode 20 van de 48 stemmen.
Ds. F. H. Landsman achtte opname hiervan onnodig omdat de kerkorde zelf in overeenstemming is met het belijden van de kerk. Voorts stelde hij dat de vereiste tweederde meerderheid, die in de synode nodig is om de gewenste tijdelijke regelingen te treffen, van dien aard is dat de vrees dat de kerkorde zal worden ondermijnd ongegrond is. Ds. D. H. Scholten (Eindhoven) stelde echter dat hij hoopte dat het artikel zou worden aangenomen, omdat hij toe wilde naar een kerk waar de huidige kerkorde wordt opengebroken. De situatie, waarin de kerk leeft, bepaalt, aldus ds. Scholten, mede haar belijden. En prof. dr. K. Strijd wees op de andere structuren die aan het groeien zijn. Dit blijkt volgens hem uit het rapport Gemeenteopbouw dat daags tevoren behandeld was, uit de Algemene Kerkvergadering die aanstaande is, uit de inspraak van de jongeren zoals dat op deze synode ook gebleken is. Hij meende dat in deze confuse periode met totaal nieuwe situaties (o.a. de aankomende automatiseringsgolf en de recreatiemobiliteit) artikel 30 gewenst is. Het kerkrecht moet, aldus prof. Strijd, dienend recht zijn.
Prof. dr. A. F. N. Lekerkerker meende overigens dat in de huidige kerkorde de mogelijkheid voor bijzondere regelingen ligt. De Dordtse Kerkorde was ook zeer ruim. Hij achtte het de koninklijke weg dat aan bijzondere situaties het hoofd geboden werd langs de weg van interpretatie van de huidige kerkorde. Artikel 30 was volgens hem niet nodig. De einduitslag zoals die in de verdubbelde synode tot stand kwam is boven vermeld. Opmerkelijk was het duidelijk verschil in de verhouding van voor en tegenstemmers van de eerste en tweede afgevaardigden. Van de eerste afgevaardigden stemden 12 tegen aanneming van het gewijzigde artikel. Van de tweede afgevaardigden, onder wie zich diverse hervormd gereformeerden bevonden, stemden 27 tegen (meer dan de helft). Voor dit verschil tussen de eerste en tweede afgevaardigden heeft drs. K. Exalto tijdens de rondvraag de aandacht van het moderamen gevraagd.
Van de samenstelling van de synode blijkt veel af te hangen. Wanneer in het betreffende artikel dan ook gesteld wordt dat tweederde meerderheid van de synode vereist is om een tijdelijke bepaling tot stand te brengen, dan is de vraag naar de samenstelling van de synode van het hoogste belang. Ds. F. H. Landsman stelde weliswaar dat hij zoveel vertrouwen heeft in de huidige synode dat er geen vrees behoeft te bestaan voor bepalingen die de kerkorde ondermijnen zullen. Maar de classis Breukelen stelde in haar consideraties dat de synode wel eens anders georiënteerd zou kunnen zijn in de toekomst.
J. v. d. G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen