Reformatie en toekomst

Het is wel een onderneming om iets te gaan schrijven over de toekomst van de Reformatie. En dat in een tijd van vrij algemeen verval van de kerk in de Westerse landen. Er is geschreven over de Reformatie in de crisis. Prof. dr. A. F. N. Lekkerkerker: Het scheen een tijdlang, alsof het Rooms-katholicisme nieuwe winst maakte binnen kerken van het Protestantisme. Inderdaad werden grenzen opengesteld, zodat er een vrijer verkeer ontstond tussen Rooms-katholicisme en Protestantisme. In dat vrije onderlinge verkeer gingen sommigen vrij ver. Binnen de Roomskatholieke kerk veranderde ook nogal een en ander. Internationaal veranderde daar veel sedert het Concilie onder paus Johannes. In de Nederlandse kerkprovincie niet het minst maakte dit Concilie veel los. Ook in Duitsland, in België en in Latijns-Amerika veroorloofde men zich de nodige vrijheden.

Algemeen — behoudens een niet grote conservatieve groep Rooms-katholieken—was men van oordeel, dat deze tijd eisen stelde aan de kerk, waar men niet omheen kon. Spoedig bleek dat deze beweging meer humanistisch getint was dan dat zij inging op de leerbezwaren, die voor enkele eeuwen tot Reformatie der kerk leidden. In Gereformeerde kringen, waar deze leerbezwaren ernstig waren blijven leven, was men dan ook allerminst gerust op deze ontwikkeling in de Rooms-katholieke kerk van deze landen. Een meer vrijzinnige stroming binnen de Rooms-katholieke kerk achtte men in deze Gereformeerde kringen zeker niet meer acceptabel dan een meer orthodox Rooms-katholicisme. Bij een orthodox katholicisme wist men, waar men aan toe was, leerstellig, en daar was duidelijk het normbesef en de zedelijkheid veiliggesteld. Waar men met een humanistisch katholicisme terecht kon komen, dat had ons de geschiedenis van gelijksoortige stromingen in eigen kerken wel geleerd. En de nieuwe Revolutionaire theologie, die in het Protestantisme èn het Rooms-katholicisme binnendrong maakte de Gereformeerd gezinden alles behalve gerust op de gang van zaken binnen dit nieuw katholicisme. Paus Johannes werd opgevolgd door paus Paulus. Tegenstroom werd gegeven tegen de nieuwe koers binnen de katholieke kerk, niet het minst in de Nederlandse kerkprovincie. Conservatieve bisschoppen, als zij zo genoemd mogen worden, werden benoemd in Rotterdam en in Roermond. De bisschop van Rotterdam betuigde instemming met het in de Hervormde kerk opgekomen Getuigenis. Wij kunnen niet ontkomen aan de gedachte, dat de grote gezagscrisis ten aanzien van de kerk, van de ambten, van de leer der kerk, van het geloof, de orthodox-katholieken zo min onbewogen zal laten als de orthodox-protestanten. Het humanistisch katholicisme komt zeker niet tegemoet aan dat, wat eens tot Reformatie leidde. Leerstellig zijn uiteraard de orthodox-katholieken niet afgegaan van de Trentse leerbesluiten.

En zo staat dan nog altijd de Reformatie daar als een teken beide voor rooms-katholieken en voor protestanten van een nodige zaak, voor de eersten tot een teken tot vermaan, voor de laatsten tot een teken tot getrouwheid.

Reformatie en Belijdenis

De Reformatie is gekenmerkt door haar belijdenissen, die globaal het geloof weergeven en die alles missen, wat in het geloof en voor het geloof niet beslist door de bijbel is voorgeschreven. De Reformatie is gekenmerkt door haar belijdenissen, die zeer bepaald door de oud-christelijke belijdenissen gewaarmerkt zijn. De Reformatie (het woord zegt het immers) is geen afscheiding van de kerk geweest, maar een hervorming van de kerk. Dus is zij een teken, waarop de kerk, die in veel dingen leerstellig en structuurlij k feil ging, wel heeft acht te geven. Als de Reformatie door haar bijbelse grondslag, wat de leer betreft, en door haar Nieuw Testamentische instituering, wat haar kerkvorm betreft, voor de protestanten een teken tot getrouwheid wil zijn, dan heeft het Protestantisme te blijven wat zij is en ook wezenlijk te zijn wat zij is. Het is zo dringend nodig kennis te nemen, kennis te bewaren, van dit eenvoudige, maar diepe beginsel, wat de Hervorming herwon. Daaruit is eens een levend en krachtig geloof opgebloeid, en dat kan en moet üit een puur bijbels geloven en kerkzijn nog en altijd weer opbloeien. Het profetenwoord 'Tot de wet en tot de getuigenis!' mag wel altijd klinken.

Afval en ontkerkelijking

En nu deze tijd van enorme afval en van ontkerkelijking, en dan nog de toekomst. Heeft de Reformatie iets tegen de ontkerkelijking? Heeft zij iets voor de toekomst? Wij kennen de afval en de ontkerkelijking wel degelijk, wij kennen de toekomst niet, weten niet, wat die brengen zal. Wij zijn geen profeten, om ons aan voorzeggingen te gaan wagen. Wel hebben wij de voorzeggingen van de bijbel, vooral die van de Zaligmaker Zelf. Zonder nu ons te wagen aan speculatie: over de tijd en de tijden (wij zijn zover in de tijd en nu moet nog dit komen en dat is reeds gekomen!), is het toch wel klaar en duidelijk, dat er nu dingen gebeuren, die toch wel op de tekenen der tijden, door Jezus voorzegd, wijzen. Daar is toch wel een algemene afval, een verkoeling van de liefde van velen, er is toch wel een opstaan van de zoon tegen de vader en van de dochter tegen de moeder. Er is toch wel een algemene wrevel en opstandigheid en loszinnigheid losgebroken bijna over de hele wereld. Dat is toch niet ver van de dagen van Noach.

Als dat zo is en dat is zo — dunkt mij — dan past aan de kerk van heden en aan die van morgen toch maar één ding en dat is het geloof te oefenen als Noach. Het naakte geloof, dat ziet op het recht Gods, dat zich begeeft, tot het genadige behoud Gods en dat dwars tegen de wereld en haar zorgeloos en spottend leven ingaat, dat geloof dat in de kerk van Christus als de ark des behouds toevlucht zoekt. Het naakte geloof alleen zal het tenslotte toch maar kunnen doen. Dat overwint de wereld. Dat is naar het woord van de Heere Jezus toch het enige, wat ook in de barste tijden, als die van Noach, de geest der wereld en de wereld zelf kan wederstaan. Het is niet gezegd, dat het Gereformeerd kerk zijn en het Gereformeerd volk zijn, zelfs het Gereformeerd belijden het houden zal tegen de geest van de tijd. Er zijn meer kerken in de loop der eeuwen te gronde gegaan, bij welke alles geheel naar de vorm en naar de eis ging, van welke kerken echter gezegd moest worden: 'Gij hebt den naam dat gij leeft, maar gij zijt dood!' Een dood geloof, een geloof van enkel vormelijkheid, dat wel de gedaante van Godzaligheid heeft, maar dat de kracht derzelve verloochent, dat zal in die barre tijden niets doen. Daar loopt het volk der wereld niet om, daar loopt het niet tegenaan ook. Dat laat het ongeloof stil geworden, omdat het noch de geest der wereld, noch de wereld zelf enig kwaad doet. Het dorre geloof der vormelijkheid kent ook niet het ingaan in de ark, het ingaan in Christus door het geloof alleen, het ingaan en zijn in de kerk door het geloof alleen. Laat dan de kerk in het eind of in de ernst der eeuwen geen enkele heerlijkheid overgehouden hebben en niet zijn dan een ark, niets hebbende dan het gebod Gods en de belofte Gods, maar deze kerk zal blijven. Met het naakte geloof in het gebod Gods zal het gaan, met het naakte geloof in de belofte Gods zal het gaan. Dat is het geloof, dat het naderend oordeel vreest en dat op de belofte in Christus hoopt en daarin gelovig zijn toevlucht neemt. Dit levend geloof had toekomst in Noach's dagen, het is ontdekt als het ene nodige'in de dagen van de Reformatie, en het zal ook altijd toekomst houden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen