Het geheim van de gemeente

1

Inleidende opmerkingen

Het mag een verblijdende zaak heten, dat onze hervormde synode zich in eén klein geschriftje, dat zich gemakkelijk lezen laat, rekenschap heeft gegeven van wat het geheim van Christus' gemeente op aarde heten mag. Binnen en buiten de kerk zijn er de laatste tientallen jaren vele kritische geluiden gehoord t.a.v. het kerk-zijn waardoor het verschijnsel 'kerk' er bepaald niet geloofwaardiger op is geworden.

De boodschap van de kerk schijnt bij velen niet meer over te komen. Het leven van de kerk lijkt zo krachteloos en wéinigzeggend, dat er geen werfkracht meer van uitgaat. Er zijn streken in ons land waar het gemeentelijk leven op sterven na dood is.

En waar moet de oorzaak van deze ernstige malaise worden gezocht ? Waarom wenden steeds meerderen zich teleurgesteld af ? Heeft de kerk gefaald in het nakomen van haar (maatschappelijke) roeping in de wereld ? Er zijn ^lensen, in het bijzonder kritische jongeren, die daaraan de neergang in het kerkelijk leven wijten. En met vuur en felheid wordt in deze kringen dan ook gepleit voor een doorbraak naar buiten toe, waardoor eindelijk eens het geïntroverteerd zijn van de kerk plaats maakt voor een kerk-zijn, dat een wezenlijke bijdrage levert aan de vernieuwing van de maatschappij.

Anderen zijn er, in onze dagen ook een groot aantal jongeren, die het falen van de kerk vooral zoeken in het gemis van een echte en getuigende geloofsdoorleving. Zoals u weet verenigen zij zich graag in kringen van Youth for Christ, koffiebars, enz., vaak op buitenkerkehjk spoor.

In beide gevallen lijkt het instituut van de kerk van minder belang te zijn. Er vallen woorden als buitenkerkelijk christendom. Men speurt naar buiten-bijbelse openbaringen in de geschiedenis. Het zou kunnen zijn, dat God zich in de ontwikkeling van bepaalde sociale gestalten en structuren in het leven der volkeren duidelijker openbaarde dan Hij dat doet in de kerk. Men spreekt over een latente kerk. Iemand, die christelijk handelt door de was voor de zieke buurvrouw te verzorgen, heeft dan van het christen-zijn meer begrepen, ook al ligt hij b.v. op een zonnige zondag aan het strand dan hij, die elke zondag twee keer op de, harde kerkbanken zit, terwijl hij op maandag daarvan niets laat merken.

Een hart onder de riem

Met het oog op dat alles is het niet zonder betekenis, dat de hervormde synode in haar vergadering van 18 juni 1974 met algemene stemmen een geschrift aanvaardde en aanbood voor de overdenking en bestudering dan de kerk, het geheim van de gemeente.

We beginnen de bespreking van dit synodale geschrift met het uitspreken van onze waardering. Er worden in deze brochure vele goede dingen gezegd. De commissie van de Raad voor de zaken van Kerk en Theologie, die dit rapport op de synodale tafel bracht, trekt hierin vele bijbelse lijnen, waardoor hen, die vertwijfeld en teleurgesteld aan de kant van de kerkelijke weg zijn gaan staan, bepaald een hart onder de riem kan worden gestoken. Dit stukje bezinning op het geheim van de gemeente, is immers (blijkens het inleidend woord) een bezinning tegen de achtergrond van de vele problemen, waarvoor de kerk zich geplaatst weet: geloofscrisis, functieverlies, onzekerheid t.a.v. de eigen identiteit, tegen­ stellingen binnenshuis, verminderde belangstelling, geldzorgen. In dit geschrift wordt op 'verhoogde toon', d.i. op de manier van een geloofsbelijdenis over de gemeente gesproken. En het is goed, dat dat gebeurt. Want de kerk van Christus is nu eenmaal wezenlijk altijd meer dan wat daarvan in een bepaalde tijd zich manifesteert.

Een rem op de polarisatie

Toch zijn er in dit geschrift ook vele dingen, die we niet overnemen. Het geheel draagt duidelijk het stempel van een rem te willen zijn op de polarisatie van de laatste jaren in het kerkelijk leven. Denk aan de discussies rondom het Getuigenis. Het geschrift staat voor mijn besef in het teken van 'zowel-alsook'. Het spaart, om een minder vriendelijk beeld te gebruiken, kat en muis. Het geeft rechts en links de hand. Ik vraag me dan ook af, hoe het rapport van de Raad voor de zaken van Kerk en Theologie eruit komt te zien, dat de sociaal-ethische dimensie van het gemeente-zijn gaat behandelen. En dat rapport is op het ogenblik in de maak. Doet de 'verhoogde toon' van dit synodale geschrift over de gemeente dan ook nog mee ? In ieder geval heeft het rapport Gemeentevormen en gemeenteopbouw, dat enkele jaren geleden verscheen, laten zien, dat men ook op een andere toon over het kerk-zijn weet te praten, een toon, die wij stellig niet begeren.

Helaas valt het me telkens weer op, dat bij de discussies over de gemeente ook de situatie van vandaag een hartig woordje meespreekt en mede de toon aangeeft. Dan worden de bijbelse gegevens over het gemeente-zijn zg. doorvertaald naar onze tijd toe. Maar het resultaat is een beeld van de gemeente, waarin meest wezenlijke noties van het bijbelse gemeentezijn niet meer meeklinken. Maar voordat we hierop ingaan, zullen we in een volgend artikel eerst de synodale handreiking zelf aan het woord laten.

Wageningen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen