Afscheidscollege van Prof. dr. S. van der Linde

In aanwezigheid van vele leerlingen, oudleerlingen, vrienden en collegae heeft prof. dr. S. van der Linde, afscheid genomen van de Utrechtse universiteit met een, afscheidscollege in de prachtige universiteitsaula over Voetius in diens confrontatie met de Labadie, daartoe geïnspireerd door een blik op de kalender (binnenkort is het driehonderd jaar geleden dat Voetius stierf en vorig jaar was het driehonderd jaar geleden dat de kolonie der Labadisten in ons land terugkeerde).

Voetius rekent zich tot de 'opwekkingsbeweging' die de Nadere Reformatie heet, aldus prof, v. d. Linde. Hij nam daarin een unieke plaats in. Een gevoelige natuur als hij was had hij - aandacht voor het innerlijk maar daardoor liet hij zich niet isoleren van de buitenwereld. Hij had ongewoon grote belangstelling voor Gods schepping.

Hij was daarbij pastor en academicus. Zijn wetenschappelijk bezig zijn was gekenmerkt door het besef, dat wetenschap alleen maar goed is omdat ze van God komt en daarom in vroomheid beoefend moet worden.

Wetenschap ontaardt als zij losraakt van de devotie. Als Voetius bij de opening van de universiteit over Lucas 2 : 16 spreekt zegt hij, dat de Heiland onzer zielen zelf inspireert tot wetenschappelijk onderzoek.

Voetius had oog voor het leven hier in het perspectief van de eeuwigheid. Wij zijn inensen in de tijd maar verloochenen vaak de adel ofts verleend dat wij een eeuwige bestemming hebben.

Voetius liet ons ook een ascetiek na, waarin de melodie van de eeuwigheid door de melodie van de tijd heen klinkt, hopend dat ze samen zullen klinken. De ascetiek draagt en vult de ethiek, het gewone leven.

In dit alles onderscheidde Voetius zich duidelijk van de Labadie. De Labadie was leider van één van 'de vurigste opwekkingsbewegingen en stelde aanzichzelf hoge eisen (geestelijk zijn zoals God geestelijk is). De Labadie kon het niet vinden in Rome, niet in de Gereformeerde Kerk (Geneve), niet in de Waalse gemeente en keerde zich tenslotte tegen Voetius, die nog aan de zichtbare kerk vast hield (voor de Labadie een sta in de weg voor de geestesmens). De Labadie wil hoger op met geesteswieken. Van Lodenstein, Brakel jr. en Koelman hebben nog lange tijd nodig gehad alvorens ze door de Labadie uitgestoken hand afsloegen, maar Voetius doorzag de Labadie scherp. De mystieke theologie van de Labadie was in de Gereformeerde wereld iets nieuws. Op alle centrale punten (de schepping, Christus, de kerk en de wetenschap) ging de Labadie andere wegen dan Voetius.

Theologiseren geschiedt bij Voetius niet met de rug naar de wereld toe. En bij Voetius wordt God gekend in middelijkheid, niet in onmiddelijkheid, zoals de Labadie wilde. Moedeloze mensen moeten van de mystiek van de Labadie dan ook geen soulaas verwachten, aldus prof v. d. Linde. Hij pleitte in dit verband voor een nauwkeuriger hanteren van het woord mystiek. Voetius en de Labadie worden in wetenschappelijke handboeken beiden mystici genoemd. Maar de mystiek van de Labadie (God uitsluitend ontmoeten in de innerlijkheid en onmiddelijk) en die van Voetius (God dienen in de middelijkheid) staan met elkaar op gespannen voet. Voetius en de Labadie worden beiden ook wel piëtisten genoemd. Ook hier wilde prof Van der Linde meer zorgvuldigheid. Prof. Van der Linde sprak liever van het profetisch-theocratische, dat de Nadere Reformatie bij Voetius kenmerkte. De roeping is niet met een boekje in een hoekje zitten maar de goede strijd des geloofs strijden. We moeten theocratisch bij elkaar houden wat God heeft samengevoegd. We kunnen — zo, stelde hij aan het eind — namelijk Voetiaans zijn in de leer maar krypto-labadistisch in de uitleving ervan onder het volk.

Na het afscheidscollege volgden enkele toespraken van dankbare vrienden, leerlingen en collegae en werd door dr. W. Balke een boek aangeboden geschreven door broers, leerlingen en vrienden en collegae onder de titel Wegen en Gestalten in het Gereformeerd Protestantisme.

In een persoonlijk dankwoord kondigde prof. Van der Linde, kenner van de Nadere Reformatie als weinigen, aan dat hij er nu aan toe is het al lang verwachte werk over de Nadere Reformatie te schrijven. God schenke hem de gezondheid om ook in deze kerk en de theologie nog te dienen met de gaven van hoofd en hart door de Schepper gegeven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen