Uitbreiding predikantsplaatsen

Enige tijd geleden ontvingen de kerkeraden van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond een brief, waarin een aantal aandachtspunten werd aangereikt met betrekking tot de geestelijke funktionering van de gemeente. Het is, dunkt ons, een goed ding om van tijd tot tijd het gemeentelijk leven eens te 'doorlichten' en op één of meer kerkeraadsvergaderingen extra aandacht te besteden aan de vraag, of er bij en door al de aktiviteiten in de gemeente ook gesproken kan worden van een werkelijk geestelijk gehalte, van geestelijk leven, van een geestelijke opbloei. Iedere kerkeraad steke op zijn tijd eens de hand in eigen boezem om een geestelijke inventarisatie te maken. Al te gemakkelijk kunnen wij ons tevreden stellen immers met de gedachte, dat vruchten op geestelijke arbeid niet altijd direkt voor de dag komen. Direkt? Nee, maar van een levende gemeente moet toch wel iets merkbaar zijn, vooral ook naar buiten toe.

De bewerktuiging van de gemeente

In het onderstaande zou ik graag één facet naar voren willen halen van dit geheel van vragen aangaande de geestelijke funktionering van het gemeentelijk leven. Voor een goede funktionering van het gemeentelijk leven is immers vooral ook een behoorlijke bewerktuiging van die gemeente nodig. Ik heb daarmee dan vooral het oog op de predikanten en de predikantsplaatsen. Het zijn in het bijzonder de predikanten, die als werktuigen in de wijngaard des Heeren dienstbaar mogen zijn aan de opbouw van het gemeentelijk leven.

Vooral echter met het oog op hen zijn er vragen, wanneer het gaat over de funktionering van de gemeente. En dan denk ik in de eerste plaats aan hen, die arbeiden in een gemeente, die eigenlijk veel te groot is voor één man. Hoeveel gemeenten zijn er niet, waarvan het Hervormde zielental rondom de tweeduizend ligt, soms ook nog wel een aardig eind er over heen. En één man, één predikant wordt dan vaak geacht het werk in zo'n gemeente precies zo naar behoren te kunnen verrichten als in een gemeente van duizend zielen, hoewel er uiteraard in een gemeente, die tweemaal zo groot is, ook tweemaal zoveel werk is. Ik zwijg maar even over de stadsgemeenten, waar de geografische wijken vaak van die omvang zijn, dat de grenzen ervan haast weg zijn. Ik heb hier vooral de eenmansgemeenten en gemeenten met twee of drie predikantsplaatsen op het oog.

Te veel op één paar schouders

Mij dunkt, dat het voor een kerkeraad (en kerkvoogdij) in gemeenten als zojuist bedoeld een gedurige zorg is, of en hoe hun predikant(en) al het werk, dat op hun schouders ligt, werkelijk goed en met de nodige toewijding en rust (dus zonder van het één naar het ander te hollen) kunnen volbrengen.

Daar komt nog iets bij. Het is in vele gevallen niet slechts het 'gewone' gemeentewerk, dat al zo tijdrovend is en zoveel aandacht vraagt. Daarnaast zijn er soms ook de bijzondere taken als het geven van godsdienstlessen op een openbare school, (vrij intensief) pastoraat in een bejaardencentrum, het opzetten en stimuleren van jeugdwerk, kring werk, evangelisatiewerk, enz., dat de aandacht vraagt. Nu onderschat ik bepaald niet de trouw en werkkracht van de andere ambtsdragers in de kerkeraad, die zich vaak in schaarse avonduren met volle toewijding geven aan een stuk gemeentearbeid en de taak van de predikant geweldig verlichten. Ook zijn gelukkig in veel gemeenten begaafde gemeenteleden ingeschakeld bij het werk. Niet te vergeten ook de mensen, die (ook al in hun vrije tijd) via een kursus pastoraal en katechetisch de nodige scholing hebben ontvangen. Zij kunnen eveneens, desgevraagd en ingezet door de kerkeraad in een tak van gemeentearbeid, enorm veel werk doen, waardoor het alles niet op één paar schouders komt te rusten.

Een veelomvattende en veeleisende taak

Toch signaleren we soms, dat predikanten, die werken in een gemeente, waar in feite werk voor twee predikanten is, vaak aan de grens van hun mogelijkheden en inspanningen gaan leven. Nog iets anders wil ik daaraan toevoegen. Voorop sta, dat de opdracht, die een predikant in onze tijd te vervullen krijgt vanwege zijn hemelse Zender in wezen gelijk is aan die van vroeger. Toch is het in onze dagen oneindig veel moeilijker om te dienen in het ambt van herder en leraar om allerlei redenen. In de eerste plaats omdat het peil van de algemene ontwikkeling van de gemiddelde kerkganger en katechisant o.a. hoger is komen te liggen dan vroeger. Veel meer mensen hebben voortgezet, middelbaar en hoger onderwijs genoten. En hoewel geestelijke arbeid in de gemeente geen zaak van intellect is, het staat niet los van wat mensen weten. En juist omdat mensen tegenwoordig nogal wat weten, mag er van een predikant in ieder geval verwacht worden, dat hij in de leef-en denkwereld van zijn gemeenteleden kan inkomen. De reakties op een preek en de vragen op een katechisatie zijn er soms naar.

En dan denk ik verder aan de haast oneindige hoeveelheid problemen van de mens van vandaag, problemen, die te maken hebben met het (b.v. ouderlijk) gezag, het gezin, het huwelijk, de maatschappij, enz. ledere predikant weet, dat hem dat soms uren, soms dagen kost. En iedere predikant voelt met het oog daarop ook de behoefte om op zijn tijd over al dat soort problemen wat te lezen. De saecularisatie neemt hand over hand toe. En dat hangt niet in het minst samen met al die vragen, zojuist genoemd en ook met rechte antwoorden, die geestelijke leidslieden daarop geven. Om werkelijk verantwoord in te kunnen gaan op de 'uitdagingen' van onze tijd, zal iedere predikant tijd beschikbaar willen hebben om zich te bezinnen. Hij zal ook naast en met het 'gewone' gemeentewerk aandacht willen besteden aan de vorming van gemeenteleden met het oog op de taak, die zij in eigen omgeving te vervullen hebben. Hij zal ook aandacht willen besteden aan de vorming van de jeugd en jonge gezinnen vooral. Het is dan ook stellig een fnuikend om niet te zeggen frustrerend iets voor een predikant om steeds met de gedachte rond te lopen, dat hij eigenlijk slechts toekomt aan een grondige voorbereiding van de preek en de katechisatielessen en dat hij voor het overige zijn in de studietijd zo naarstig bijeengegaarde bibliotheek haast onaangeroerd moet laten.

Vragen, die niet onoplosbaar zijn

Een goede bewerktuiging van de gemeente. Dat betekent, dat de genoemde dingen en wellicht nog veel meer van tijd tot tijd op de kerkeraadsagenda staan. En het kan betekenen, dat er dan wel eens een knoop moet worden doorgehakt. 't Is goed, als er in een nieuwbouwwijk op tijd een kerkgebouw staat (de mensen mogen naar de kerk komen, maar wij moeten de kerk ook naar de mensen brengen). Maar het is zeker net zo nodig, dat we op tijd besluiten eens te gaan denken aan uitbreiding van het aantal predikantsplaatsen. Natuurlijk komen er dan ogenblikkelijk een aantal problemen opdagen. Een eenmansgemeente b.v. wordt niet zo gemakkelijk een gemeente met twee predikantsplaatsen. De gedachte, dat het met één man altijd goed is gegaan, lijkt soms het eind van alle tegenspraak. De gemeente moet eraan wennen. En als een gemeente twee dominees heeft, moeten ze met elkaar kunnen optrekken. Dat is ook waar. Ze. moeten een behoorlijke (taak) verdeling maken van het werk in de gemeente. En zo zijn er stelhg nog wel een paar vragen. Maar het zijn geen vragen, die onoplosbaar zijn. Wellicht ook niet die andere vraag, die natuurlijk gewoon voor de realisering van de uitbreiding van predikantsplaatsen de hoogste prioriteit heeft, nl. de vraag naar de financiën. Een predikantsplaats erbij moet haalbaar zijn. De gemeente moet het financieel kunhen opbrengen. Maar zijn alle mogelijkheden op dit punt al wel onderzocht? Is de methode van geldwerving er één, waardoor de financiële draagkracht van de gemeente zich werkelijk goed ontplooien kan? Men zie daarover een ander artikel in ons blad, dat enkele manieren van geldwerving, die het in enkele gemeenten in de praktijk goed blijken te doen, naar voren brengt. Ik wijs hier slechts op één punt, dat wellicht hier en daar de aandacht ontgaat, nl. dat het o.a. mogelijk is om voor voorzieningen in het pastoraat in bejaardencentra en tehuizen voor chronische zieken bij de stichtingsbesturen te bepleiten, dat men daarvoor een post op de rekening en begroting uittrekt (doorgekalkuleerd in de pension-prijzen).

Uitbreiding predikantsplaatsen en aanwas van a.s. predikanten

Uitbreiding predikantsplaatsen. Gelet op de overstelpende hoeveelheid werk in veel gemeenten mag dit punt wel een punt van ernstig beraad zijn. Er is werk in overvloed. Maar zijn de mogelijkheden om meer arbeidsterreinen te scheppen voldoende doordacht en uitgebuit? Er is werk in overvloed. Er zijn ook arbeiders in de wijngaard des Heeren. Gelukkig zijn ze er. En gelukkig staan er binnenkort ook heel wat kandidaten in de theologie klaar (in juni niet minder dan elf), die graag in een gemeente aan het werk gaan. Ik denk ook aan hén, wanneer ik het punt uitbreiding predikantsplaatsen nog eens met klem in de aandacht van onze kerkeraden aanbeveel.

Waar de Heere ons in onze tijd zoveel mogelijkheden geeft en Gode zij dank ook zoveel arbeidskrachten, zal het ons een zorg zijn om een zo goed mogelijke bewerktuiging van de gemeente na te streven. God de Heere geve allen, die bij het werk betrokken zijn bovenal het geloof, de moed en een sterke liefde voor Hem om de vele (dwalende) schapen, die aan onze zorgen zijn toevertrouwd, te weiden in de grazige weiden van Zijn Woord.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen