Boekbespreking

Drs. E. W. van der Poll, Sociaal Reveil, uitgave J. N. Voorhoeve, Den Haag, 177 pag., ƒ 24, 50.

De bekende evangelical Evert van der Poll, die in 1983 doctoraal examen theologie deed aan de R.U. te Utrecht, beschrijft in dit boek op heldere, instructieve en boeiende wijze de geschiedenis van de evangelicals inzake de sociale kwestie. Als kenmerkend voor de evangelicals noemt hij: belijdenis van de inspiratie van de Geest, de persoonlijke wederkomst van Jezus als centraal leerstuk, de noodzaak van wedergeboorte, en persoonlijke geloofsbeslissing, besef van de grote scheiding die door de wereld gaat tussen verlosten en onverlosten, de belijdenis van de Bijbel als het geïnspireerde Woord van God, en de noodzaak van zending om de boodschap van redding aan verlorenen te brengen. Verder vaak een pessimistische toekomstverwachting en een a-politieke opstelling. Maar wat dit laatste betreft zijn er grondige verschuivingen aan de gang. Van de Poll geeft eerst een beschrijving van de evangelische beweging door de eeuwen heen. Bij de diverse stromingen was er vaak wel terdege sprake van sociale bewogenheid en betrokkenheid. Maar na 1865 treedt 'de grote verandering in', namelijk 'de versmalling van woord en daad onder de evangelische beweging'. Zeven factoren spelen daarin, namelijk 'van vernieuwing tot revivalisme', 'van sociale aktie naar isolement', 'sociale ethiek wordt moralistisch', 'toekomstverwachting wordt pessimistisch', en (ontwikkeling in de Kerken) 'de doorwerking van de Franse Revolutie en het streven naar politieke en ekonomische emancipatie', 'de opkomst van het socialisme als antwoord op de problemen van de arbeidersklasse' en 'de opkomst van de kritische, moderne theologiebeoefening'.

Maar de evangelische beweging ontwaakt vandaag weer uit 'de sociale sluimering'. Met name het wereldevangelisatie-congres van Lausanne was daarvan een teken. Er is sprake van een sociaal reveil onder de evangelicals. De schrijver stelt dat sociale betrokkenheid een integraal onderdeel behoort te zijn van geloven en handelen, dat de spanning tussen evangelische radikaliteit en maatschappelijke betrokkenheid niet ontweken moet worden, dat er theologisch kader nodig is om de spanning tussen heden en toekomst vast te houden, en dat er leiderschap nodig is om de integrale visie op de christelijke opdracht vast te houden en praktische vorm te geven.

Ik acht dit boek uitermate belangwekkend. Met het benadrukken van de sociale en politieke verantwoordelijkheid van de christen op basis van de Schrift vult de evangelische beweging vandaag een leemte, waardoor ook een brug met de reformatorische groeperingen en kerken geslagen wordt. Overigens is de visie van Van der Poll in deze bepaald nog geen goed onder de evangelicals. Anderzijds is datgene wat hier in dit boek zo positief wordt benadrukt ook in reformatische kring vaak weggezakt en uitgesleten. Daarom doet dit boek een appèl op allen die bij de Schrift willen leven om te komen tot of te blijven bij een 'holistic approach' van het leven. Het gaat om de mens met ziel, geest en lichaam. Het gaat om mens én wereld. Een boeiend en inspirerend boek.

v. d. G.

Vrouwen-mannen-mensen; Rede, uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar in feminisme en christendom aan de katholieke universiteit in Nijmegen op.6 april 1984 door Catharina J. M. Halkes, omvang 30 blz., ƒ 9, 75, Ambo-Baarn.

In haar rede neemt Catharina J. M. Halkes afstand van drie modellen, die de man/vrouw-relatie dienen uit te drukken, namelijk dat van de onderschikking, dat van de polariteit en het emancipatiemodel. Zij kiest voor het transformatieve, op het persoon zijn van de vrouw of man gerichte model dat zich zodanig dient te realiseren dat het ook op een maatschappijverandering is gericht. Daarin wordt een suggestie van de Amerikaanse feministische theologe Mary Buckley gevolgd. Om dit transformatieve model te realiseren pleit zij voor een nuchtere analyse van de sociale en economische machtsstructuren, welke tot verandering van die structuren zou moeten leiden. Daarnaast vraagt dit evenzeer noodzakelijk om eigen transformatie in de zin van de bijbelse bekering.

Heeft laatstgenoemde transformatie geen voorrang vóór al het andere, zo vraag ik mij af. Of loop ik dan de kans het verwijt te krijgen teveel mens-geconcentreerd en te weinig kosmisch te denken? Toch is en blijft de mens een hoogtepunt in Gods schepping. Vandaar ook dat de val zo diep is.

Deze rede is overigens een goede introductie - in kort bestek - om snel thuis te raken in het feministische denken. Wat mij opviel was vooral de wezenlijk andere en eigen invulling van bijbelse grondwoorden als bekering, zonde en genade, rechtvaardigmaking en heiligmaking. Een enkel voorbeeld: Bekering is een proces van genade, van helderheid en ruimte, waarin ik mezelf in een nieuw licht zie - de volgorde rechtvaardigmaking en heiligmaking ligt omgekeerd waar het vrouwen betreft, want het gaat bij hen eerst en vooral om heiligmaking, om heelmakende genade. Vóór alles hebben zij behoefte aan heling en aan bewustwording van kracht in zichzelf.

Maar, zo vraag ik me dan af, gaan we dan niet Galaten 3 : 27-28 op de helling zetten, want juist in het geloof zijn man en vrouw één en dat is toch één en hetzelfde rechtvaardigmakende en heiligmakende geloof? Wanneer Catharina J. M. Halkes stelt dat de door haar voorgestelde antropologie, berustend op de transformatie van elke mens, vrouw of man, ten diepste aansluit bij Paulus' visioen in Gal. 3 : 27-28 dan moet ze dat niet geen ontkrachten door mannen en vrouwen met betrekking tot rechtvaardigmaking en heiligmaking uiteen te halen. Ik begrijp wel waar Halkes heen wil, maar wees wel voorzichtig met een her-interpreteren van bijbelse grondwoorden, ze ombuigend naar eigen visie. Uiteindelijk staat in deze rede zwart op wit dat het Jezus om één ding gaat: mensen op te roepen naar Gods Woord te luisteren en het dan ook te doen.

C. van Sliedregt

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen