Boekbesprekingen

Evert van der Poll en Jurgen Beumer, Vroom en radikaal, uitgave Ten Have, Baarn, 212 pag., ƒ 19, 50.

Drs. E. W. van der Poll, hoofdredacteur van het evangelische blad Reveil en drs. J. J. Beumer, pastor-coördinator van de Kritische Gemeente IJmond te Beverwijk, voeren in dit boek 'het noodzakelijk gesprek tussen evangelischen en de basisbeweging'. Het gaat hier om tegenpolen in het huidige nederlandse theologische denken en de kerkelijke vormgeving daarvan. Men stelt elkaar kritische vragen omtrent verborgen omgang met God, gebed, bekering, het sterven en opstaan met Christus, het getuigenis naar de wereld in zending en evangelisatie (v. d. Poll aan de basisbeweging) en politieke en maatschappelijke relevantie van het evangelie, de wijze van omgaan met de Schrift (Beumer naar de evangelischen toe). Ook prof. dr. H. Berkhof neemt aan het gesprek deel. De concentratie op het wezenlijke bij de evangelikalen, de nadruk op de innerlijkheid, spreekt hem meer aan dan het wettische bij de basisgemeenten, waar men meent dat door (politieke) actie het Rijk Gods gevestigd wordt. Berkhof pleit voor hervinden van de verloren 'innerlijkheid' en concentratie van de kerk op het 'ene nodige'. Anderzijds stelt hij ook kritische vragen aan de evangelicals, b.v. ook in een bepaalde vereenzelviging met amerikaanse stromingen. Al met al hebben we hier echter te maken met een zeer fundamenteel gesprek tussen twee vertegenwoordigers van een stroming, met Berkhof als waardevol gesprekspartner erbij. Het gesprek is met name daarom van de kant van Van der Poll sterk omdat hij telkens blijk geeft (en andere publicaties van hem bevestigen dat) dat hij diep doordrongen is van de consequenties van het bijbels getuigenis voor de samenleving en de politiek. Dat brengt hem in zijn theologische opstelling dicht bij de gereformeerde theologie. In bepaalde opzichten loopt hij overigens het gevaar om door te 'slaan, b.v. als het gaat om de kernwapenproblematiek. Een boek intussen, dat het bestuderen waard is.

V. d. G.

S. de Jong, Een Hernieuwde Kerk, uitgave Van der Stoep, Heinenoord, 82 pagM ƒ

De auteur van dit boekje is autodidact. Hij geeft in'dit boekje een historisch doorkijkje in het kerkelijk leven in Nederland: de kerk van de Reformatie, de 'regelementen kerk', de Gereformeerde Gezindte, de Nederlandse Hervormde Kerk en de reorganisatie daarvan, de Gereformeerde Kerken en Samen op Weg. Het is meer een aanduiding van feiten geworden dan een echte historische evaluatie. Wel laat de auteur er geen onduidelijkheid over bestaan dat hij de ontwikkeling van de Hervormde Kerk, met name na de 2e wereldoorlog positief waardeert. Hij maakte (daarom) zelf de overstap van de Gereformeerde Kerken naar de Hervormde Kerk. Hij heeft begrip voor bezwaren van de Geref. Bond en van het Geref. Confessioneel beraad tegen S.O.W. en is ook weer niet afwijzend. Maar de titel van dit boekje is bepaald te pretentieus. Hoe 'een hernieuwde kerk' er uit zal zien of moet zien komt niet of althans onvoldoende uit de verf. Daarvoor is het boekje ook te fragmentarisch. Er staan ook wel feitelijke onjuistheden in. De Hervormde Kerk heeftb.v. 56 classes i.p.v. 54.

v. d. G.

Dr. G. J. Schutte, Nederland en de Afrikaners, adhesie en aversie, uitgave T. Wever. Franeker, 248 pag., ƒ 32, 50.

In een kloek boek schrijft de G.P.V.-parlementariër Schulte over stamverwantschap, Boerenvrienden, Hollanderhaat, Calvinisme en apartheid'. Schulte schrijft met kennis van zaken en zeer gedocumenteerd over de historie van Zuid-Afrika, politiek en kerkelijk, met daarin de relatie tussen Holland en 'de neven' in Zuid-Afrika. Daarin alleen al heeft het boek grote waarde. Het gebeurt niet zo vaak meer dat een eerlijke een gefundeerde doorkijk in Zuid-Afrika's geschiedenis wordt gegeven. Schutte komt tot de conclusie dat de anti-Zuid-Afrikan hetze van nu en de pro-Zuid-Afrika mentaliteit in de vorige eeuw parallellen vertoont. In beide gevallen gaat het om 'het belerende vingertje' vanuit Nederland. Verder gaat hij in op de vraag of de apartheid van (nederlandse) calvinistische origine is. Vanzelfsprekend komt hij dan op 'de soevereiniteit in eigen kring', een gedachte voortkomend uit het neo-calvinisme. Schulte meent echter dat het neo-calvinisme in Zuid-Afrika en in Nederland elk hun eigen ontwikkeling hebben gehad, gegeven met de verschillende historische context. Het boek is intussen meer beschrijvend dan evaluerend. Wat helaas ontbreekt is een eerlijke beoordeling van de apartheidspolitiek voor "het forum van de Schrift. Men kan niet volstaan met — zoals Schulte eigenlijk doet — de zaak min of meer af te doen door te stellen dat in Nederland en Zuid-Afrika zich na de oorlog nieuwe ontwikkelingen voordeden. Nederland schudde het koloniale verleden varr zich af en sinds een aantal brandende kwesties in de wereld voorbij zijn (b.v. de Vietnam-crisis) is er meer tijd gekomen om zich met de Zuid-Afrika problematiek bezig te houden. En in Zuid-Afrika heeft men het verleden geconsolideerd in een nieuwe conservatisme. Dat is me te gemakkelijk. Mijn conclusie is daarom dat Schulte ons in historisch opzicht een waardevol boek heeft geboden maar in de evaluatie van de problematiek niet op de shijlijnen van de huidige discussies gaat staan en ons ook geen bijbelse doorlichting biedt van de problematiek.

vd. G.

Wilco C. Poortman, Bijbel en Prent, deel Ila, lIb, uitgave Boekencentrum 's-Gravenhage, 305 pag., ƒ 185, —.

Deel I van Bijbel en Prent had als titel 'Boekzaal van de Nederlandse Bijbels'. Het bevatte een volledige bibliografie van de in de Nederlandse taal gedrukte Bijbels. In dit tweede werk zijn twee delen gebundeld. Deel Ila bevat de 'Boekzaal van de Nederlandse prentbijbels'. Een prentbijbel is iets anders dan een bijbel met prenten. De laatste bevat de hele bijbeltekst met prenten ertussen. Een prentbijbel beeldt met prenten op zich iets van de Bijbel uit. In dit deel is een chronologische lijst van zulke prentbijbels opgenomen. Deel lib is de 'Boekzaal van de Nederlandse uitgaven van de werken van Flavins Josephus, waarvan er 52 zijn geweest. De werken van Josephus werden door onze vaderen naast de werken van vader Cats gelezen. Bijbel en Prent wordt uitgegeven om vier redenen: in standaardwerken wordt weinig aandacht besteed aan illustraties, een lijst van Bijbel uitgaven in de Nederlandse taal tot 1880 ontbreekt, eveneens een chronologische beschrijving van prentbijbels en het ontbreken van een lijst van Nederlandse uitgaven van Josephus. Welnu dit rijk geïllustreerde en gedocumenteerde tweede deel completeert het eerste en voorziet samen met het eerste deel in de genoemde behoeften. De uitgever en de samensteller zijn te feliciteren met de completering van dit werk. We wensen het in veler handen al is de prijs geen sinecure, hoewel deze, gezien de inhoud zeker niet te hoog is. Een klassiek werk.

V. d. G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen