'Hoe houden we de jongeren bij de kerk?' (12)

7. Door oog te hebben voor het werk van de Heilige Geest

Eén van onze problemen is: onze wettische geaardheid. Van nature verlangen wij ernaar, dat ons de wet wordt gesteld, duidelijk en concreet. Wij hebben behoefte aan regels die door anderen worden gesteld. Wij kunnen geen vrijheid aan. Wij schrikken ervoor terug om zelf de verantwoordelijkheid voor ons eigen leven te dragen. Laten anderen die maar dragen (dat is ook wel makkelijk i.v.m. onze afschuif neiging). Laten anderen maar beslissen wat wel en niet 'mag', wat wel en niet goed is. Zijn dominees daar trouwens ook niet voor? Als ze ons daarbij maar de 'vrijheid' laten om eventueel precies het tegenovergestelde te doen. Zo zéggen wij het natuurlijk niet. En zo denken wij misschien ook niet. Maar zo leven wij vaak wel.

Van nature zijn wij ook geneigd om anderen de wet te stellen, duidelijk en concreet. Op een wonderlijke wijze vinden wij het kennelijk moeilijk om de verantwoordelijkheid voor ons eigen leven te dragen en minder moeilijk om de verantwoordelijkheid voor het leven van anderen te dragen.

Het gevolg van onze wettische geaardheid is, dat wij allerlei wettische schema's en sys­temen ontwerpen om daarin ons leven in te passen. Deze wettische geaardheid als natuurlijke geaardheid is typisch menselijk en komt daarom ook overal voor, bij heiden en christen. Bij de wettische vormgeving van het leven wordt gebruik gemaakt van wat voorhanden is... materiaal dat in de geschiedenis of in een bepaalde traditie is ontstaan... materiaal dat (veelal godsdienstig van herkomst) de vrucht is van menselijk denken en handelen. 

Het kenmerkende van een schematisch of systematisch leven in deze zin is, dat de vreugde ontbreekt. Het is een benauwd leven, omdat het van buitenaf geregeld wordt. Ook op de Schrift gegronde traditie kan verlaagd worden tot zo'n wettisch systeem, tot een wettisch gebouw met allemaal kleine kamertjes, een gebouw waarin het leven benauwd en beknellend is. Wanneer traditie tot systeem verworden is, dan heeft zij haar glans verloren.

Fnuikend

Wij zijn niet alleen geneigd om elkaar de wet te stellen, wij zijn ook geneigd om de Heilige Geest de wet voor te schrijven. Dat hangt samen met diezelfde wettische geaardheid. In de uitleving daarvan gaan we soms heel ver. Bijvoorbeeld door van mening te zijn, dat de Geest alleen kan (en moet) werken binnen de door ons opgestelde en vastgestelde schema's. Zo zéggen wij het natuurlijk niet. En zo denken wij misschien ook niet. Maar ons leven, ons spreken, onze omgang met elkaar is er vaak wel naar. Onze wettische geaardheid stempelt vaak het leven in de gemeente, die toch de belangrijkste werkplaats van de Heilige Geest is. Dat is fnuikend voor het gemeenteleven, voor de opbouw van de gemeente en voor de groei van het geloof. Dat is ook fnuikend voor het leven van de jongeren van de gemeente, voor hun bezig-zijn met de vragen en de dingen van het geloof.

We weten, dat de Heilige Geest Zijn werk doet in onze gemeenten. Dat doet Hij door de prediking, door het pastoraat, door allerlei persoonlijke ontmoetingen, door het jeugdwerk... Het is te zien in het leven van ouderen. Ook in het leven van jongeren (we hebben net een bemoedigende jongerendag achter de rug als HGJB). We ervaren dit als heel bijzonder en we zijn er dankbaar voor. Maar is het toch niet zo, dat de Geest in ons gemeenteleven vaak aan banden gelegd wordt? Dat we Hem binden aan onze 'voorschriften'?

Nu laat Hij Zich niet door ons binden: we hebben geen macht over Hem. Maar we kunnen Hem wel belemmeren. We lezen in de Bijbel, dat we Hem kunnen tegenstaan, bedroeven en uitblussen.

De Heilige Geest en de jongeren

We kunnen de Geest dus in de weg staan. Staan we Hem, ook wanneer we aan onze jongeren denken, niet vaak in de weg? Dat begint wat hen betreft misschien al met het gegeven, dat wij er vaak van uitgaan dat jongeren eerst ouder geworden moeten zijn... dat ze een bepaalde leeftijd bereikt moeten hebben, voordat er sprake kan zijn van geloof en van geestelijk leven. In onze omgang met hen gaan we dan ook meestal uit van de veronderstelling, dat ze nog niet geloven. We roepen hen wel op tot geloof en bekering en we zeggen dat ze wederomgeboren moeten worden, maar we rekenen er niet of nauwelijks mee, dat er jongeren zijn die daadwerkelijk tot geloof kwamen en die in de gave van de wedergeboorte een nieuw leven ontvingen. Vandaar ook het wantrouwen dat rijst als jongeren van hun geloof getuigen en van dat nieuwe leven blijk geven. Kennelijk ontbreekt bij ons - in opvoeding en kerkelijk onderricht - dan de verwachting dat de Heilige Geest ook in het leven van jongeren, van kinderen Zijn werk doet. Wij binden Hem - onuitgesproken - aan een bepaalde leeftijd. Zo staan we Hem in de weg.

We staan Hem ook in de weg, als we verwachten dat Zijn werk in het leven van onze jongeren identiek is aan Zijn werk in ons eigen leven of in het leven van anderen. En als dat de norm is waaraan wij hun geestelijke welstand of on-welstand meten. De norm ook die bepalend is voor wat wij hun wel en niet toestaan (hierbij denken we ook aan de ruimte op het terrein van het jeugdwerk).

We staan de Geest in de weg, als wij onze jongeren niet het levende Woord maar een systeem van regels overdragen en dwingend opleggen... als - door ons - niet het Woord maar een glansloze traditie bepalend is voor, de beleving, de invulling en de vormgeving van hun leven.

De Heilige Geest de ruimte geven

Laten we de Heilige Geest de ruimte geven! Dat klinkt natuurlijk wel wat vreemd, als we dat zo zeggen. Want het is de Geest toch immers Zelf die ruimte maakt. In het licht van het voorgaande echter is wel duidelijk hoe we dat bedoelen. Als het mogelijk is, dat wij de Geest tegenstaan, belemmeren in Zijn werk, dan is 'Hem de ruimte geven': Hem niet langer tegenstaan en belemmeren in Zijn werk. Dat vraagt van ons een afhankelijk leven van Hem. Dat vraagt ook om een grondige bezinning op Zijn Persoon en op Zijn werk. En daarbij zeggen wij: Hij moet ons daarvoor Zelf de ogen openen. Maar we voegen er direct aan toe: dat doet Hij door het Woord, dat Hij als Zijn instrument gebruikt. Zo leert Hij ons oog te hebben voor Zijn werk. Hij laat ons zien, dat Hij vrij en soeverein is in wat Hij doet en dat Hij zo Zijn eigen wijze van werken heeft. Hij toont ons de veelkleurigheid van Zijn werk en de verscheidenheid van gaven die Hij schenkt. Hij overtuigt ons ervan, dat wij verwachting mogen hebben als wij het zaad van het Woord zaaien. Of dat nu is in het leven van iemand van 5 of in het leven van iemand van 50!

Oog hebben voor Zijn werk - dat houdt ook in: er erg in hebben, dat het onweerstaanbare en duurzame van dat werk ook kwetsbaar is, nl. in de zin dat het door Hem gewekte leven in de verdrukking komt... niet groeit en misschien zelfs slechts onbewust aanwezig is, als wij het inkapselen in bepaalde schema's of als het niet met zorg wordt omringd. Er is veel verdrukt leven. Ook bij jongeren.

De Heilige Geest wil, dat we Zijn werk erkennen. Ook in het leven van jongeren. Erkenning van Zijn werk is belangrijk voor de voortgang van Zijn werk. Deze erkenning geeft ook ruimte voor verdere groei.

Pinksterfeest

A.s. zondag hopen wij weer het pinksterfeest te vieren. We gedenken de uitstorting van de Heilige Geest, die kwam om Christus en diens werk in het licht te stellen. Het is de Geest die ons bevrijdt van ons wetticisme door ons in de vrijheid van Christus te stellen en ook te leren staan (je kunt in deze vrijheid gesteld zijn zonder dat je erin staat). Toch hebben de Geest en de wet met elkaar te maken, juist ook met het oog op deze vrijheid. Pinksteren is ook het feest van de wetgeving. Duidelijk is dat we hierbij niet móeten denken aan onze wetten en wetjes, maar aan de wet des Heeren. Niet wij schrijven de Géést de wet voor, maar de Geest schrijft óns de wet voor. Dat doet Hij door die wet in onze harten te schrijven, zodat we niet alleen horende naar het Woord maar ook met instemming van binnenuit - vanuit het inzicht dat de Geest ook geeft in concrete situaties - de wil van God leren doen. Hij leert ons zo ook de verantwoordelijkheid voor eigen leven te aanvaarden en in vrijheid Christus te volgen. Dit houdt tegelijk de verlossing van onze wettische geaardheid, die wij ook meer en meer leren kennen, in. Zullen we dan ook niet anders met elkaar, met ónze jongeren omgaan?

Natuurlijk zijn er regels nodig. Die liggen verankerd in de Schrift. We lezen van de wet des Geestes en van de wet der liefde, die niet ten koste gaat van maar juist uitdrukking is van de vrijheid die wij in Christus mogen hebben. Waar de Geest des Heeren is, daar is vrijheid! Dat wil zeggen (en we trekken de lijn nu door naar de gemeente): niet onze wettische geaardheid (denken vanuit regels, vanuit een systeem) maar deze vrijheid (denken vanuit een Persoon: Christus) dient het leven in. de gemeente van Christus te stempelen.

Waar de Geest des Heeren is - daar zal de traditie ook geen wettisch gebouw zijn met allemaal kleine benauwde kamertjes, maar een ruime hal waarin het bevrijdend en vernieuwend Woord tot in alle hoeken klinkt, waar vreugde is en waar de lof van God gezongen wordt. Op een aantal punten zal dit een vernieuwde traditie, op andere punten wellicht een nieuwe traditie zijn - in ieder geval een traditie waar een glans over ligt, de glans van de heerlijkheid van Christus - een traditie om te 'traderen', over te dragen aan de jongeren.

De vraag waar we met elkaar voor gesteld worden is: is de Geest des Heeren bij ons?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen