Globaal bekeken

Bij boekhandel Lindenberg, Slaak 4-14 te Rotterdam, verscheen dezer dagen een interessant boekje, getiteld Letterplank en samengesteld door J. Nootenboom. Het is 'een handreiking bij het lezen van boeken in oude druk. De auteur vermeldt in het voorwoord:

'Telkens opnieuw blijkt hoe velen, in het bijzonder de jongere generaties, vrijwel onbekend zijn met het gedrukte gotisch schrift, ook wel oude druk genoemd. Met als gevolg dat de vele (theologische) boeken die tot het einde van de vorige eeuw in de gotische letter werden gedrukt nog slechts gelezen worden door een steeds kleiner wordende ''kring van ingewijden''. Ook recente facsimile-herdrukken van oude schrijvers hebben veelal wel de belangstelling... maar men is onvoldoende vertrouwd met de oude druk om een dergelijk boek vlot te kunnen lezen. Om het lezerspubliek meer wegwijs te maken in de omgang met de oude druk is dit boekje uitgegeven.'

Hier volgt uit 'De lofzangen Israels', het bekende gedicht (gezang) van Jacob Groenewegen, over 'de vereniging met des Heeren volk', met gegevens over de auteur:

'Jacob Groenewegen (1710—ca. 1756) mengde zich volop in de theologische strijd van zijn dagen, ondanks dat hij geen predikant was. Op de titelbladen van door hem uitgegeven werken noemde hij zich altijd "lidmaat van de Gereformeerde Gemeente te Werkendam". Hoogstwaarschijnlijk bekleedde hij wel een kerkelijk ambt. Naast de meer polemische geschriften (onder andere over de waardering van de Nijkerkse beweging en over de verhouding geloof en rechtvaardigmaking, geschreven tegen Comrie), schreef hij enkele stichtelijke werkjes, waaronder "Saamenspraaken der Hemelingen". "De Lofzangen Israels" was geschreven door Jacobs broer Johannes, predikant te Werkendam. Jacob voegde er enkele gezangen aan toe en gaf ze uit. Later schreef hij zelf een tweede deel lofzangen, die hij afzonderlijk uitgaf. Na 1757 werden beide bundels in één deel uitgegeven. Het hier overgenomen "Zoete banden die mij binden'' is wel het meest bekende en geciteerde gezang uit "De lofzangen Israels".'

***

Het lijkt welhaast onbegrijpelijk na de Tweede Wereldoorlog, maar telkens weer duiken Hitlerbewegingen op. In Zuid-Afrika wordt vandaag door neo-nazi's weer een soort hakenkruis gegeven en openlijk waardering voor Hitler uitgesproken, door een extreem rechtse groepering, die de regering-Botha te mild vindt.

Persoonlijk ontvang ik regelmatig brieven, brochures, krantjes uit het zuiden van de wereld, t.w. uit Australië, van iemand die ook niet onduidelijk zegt wat hij denkt. Hier volgen enkele staaltjes van vuiligheid. Eerst uit een zeer uitvoerige brief, druipend van antisemitisme.

• 'De Nederlandse Algemene Encyclopedie noemt "Anti-Semietisme" terecht een onjuiste benaming. "Jodenhater" zou beter op zijn plaats zijn. En dat wil ik best zijn, want dan ben ik in 't gezelschap van de Heere Jezus, die hen een synagoge des satans noemt. Zij immers zijn de grootste anti-semieten die er rondlopen. Dat bewijzen ze toch wel met hun uitmoorden van de Palestijnen, die van Ismaël afstammen en dus ware kinderen Abrahams zijn.'

Dan nog het volgende niet mis te verstane citaat:

• 'Joden worden ook niet ''Vervolgd'' omdat het Joden zijn, maar om hun handelwijzen, hun optreden. Toen wij van 1912 tot '17 op de Admiraal de Ruyterweg woonden, had mijn moeder een tijdlang een aardappelventer aan de deur. De aardappelen werden toen nog bij de 5-kops maat verkocht Hij gaf altijd een maat met een kop er op hoor, dat wel. Maar één keer was hij net eventjes niet vlug genoeg met omkeren en zag mijn moeder dat onderin die maat een laagje aardappelen bleef zitten. Die zaten klem. Uiteraard kreeg hij meteen de zak. In de tijd dat ik jongste bediende op kantoor was (1920-'25) was er op de Lijnbaansgracht in Amsterdam een handelaar in lompen en oude metalen. De voorste plank van de bascule (decimaalschaal) was losgemaakt van het bewegende deel en op het onderstuk vastgeschroefd. Wat daarop lag, woog niet alleen mee, maar remde ook de rest af!'

En tenslotte iets van een mij toegezonden (Engelstalige) krant uit 1979, getiteld 'Het grote holocaust-debat'. De voorpagina kondigt met schreeuwende letters de volgende ondenwerpen aan:

• Werden zes miljoen joden aan hun einde gebracht?

• Vijftigduizend dollar nodig? Vind een slachtoffer van de holocaust.

• Jacht op 'oorlogsmisdadigers' uit eigenbelang.

• Studenten protesteren tegen plan voor een 'memorial' (gedenkteken).

• Landgenoot besmeurd in valse 'nazi'jacht.

Walgelijke lectuur. Toch maar aan de kaak stellen, al kan het ook te veel eer zijn voor de afzender!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen