De gehandicapte mens in het licht van de Bijbel

Geestelijke potenties
In de christelijke gemeente wordt in het algemeen wel beseft dat wij voor de verstandelijk gehandicapten te zorgen hebben, ze zijn immers op onze weg geplaatst!
Waarom wij de verstandelijk gehandicapten echter nodig zouden hebben, blijft voor velen een raadsel. Dat zal enerzijds te maken kunnen hebben met het gegeven dat wij te weinig omgang hebben met hen, en hen te weinig hebben leren kennen, anderzijds met het heidense gaafheidsmodel dat de christelijke gemeente in niet geringe mate parten speelt. In enkele punten wil ik aangeven waaruit het leerproces van de christelijke gemeente in de omgang met onze verstandelijk gehandicapte medechristenen zou kunnen bestaan en hoe hun eigen waardigheid meer gestalte zou kunnen krijgen.

Hart
Van de verstandelijk gehandicapten kunnen wij leren dat er behalve de taal van het verstand ook de taal van het hart is. De verstandelijk gehandicapten kunnen er ons voor bewaren al te verstandelijk en al te dogmatisch met het Evangelie om te gaan. Om een voorbeeld hiervan uit hun leefwereld te geven: Tegen verstandelijk gehandicapten te zeggen dat God liefde is, zonder dat je een arm om hen heen slaat, heeft als gevolg dat de boodschap niet voldoende overkomt. De verstandelijk gehandicapten denken nl. niet abstract en zijn sfeergevoelig.
In dit verband valt te denken aan het woord van Christus als Hij zegt dat de dingen van het koninkrijk van God voor de wijzen en de verstandigen verborgen zijn, maar dat ze de 'nèpiois' (letterlijk: de onmondigen) worden geopenbaard.

Spontaan
Van de verstandelijk gehandicapten kunnen wij leren wat spontaniteit en blijdschap in het geloof betekent. Hoe blij en verwonderd kunnen zij zijn als hen verteld wordt dat de Here Jezus bij hen is en hun grote vriend wil zijn. Na een Paasviering vertelde een bewoonster dat ze zo blij was. Toen ik haar vroeg waarom ze dan zo blij was, streek zij over haar hart en zei (ietwat verbaasd over mijn vraag) 'omdat de Heere Jezus ook voor mij is opgestaan…).
Met ontroering denk ik terug aan de zegening – in letterlijke zin, compleet met handoplegging – tijdens een afscheidsbijeenkomst door één van de bewoners van een voorziening. 'U hebt ons aan het einde van elke dienst gezegend, nu wil ik u zegenen…' zei hij in gebroken bewoordingen. Onderweg naar huis moest ik aan het Woord uit Psalm 8 denken: 'uit de mond van kinderen, hebt Gij sterkte gegrondvest…'.
Meerdere voorbeelden zouden nog te geven zijn, voorbeelden van geestelijke potenties van verstandelijk gehandicapte medechristenen.
Met de genoemde voorbeelden wil overigens niet gezegd zijn dat verstandelijk gehandicapten volmaakte hemelburgers zijn. Ook in hun leven klinken 2 stemmen, 'de stem van de ziel en de stem van het lichaam' (Van Koetsveld).

Gaaf
Wij hebben de verstandelijke gehandicapten binnen samenleving en christelijke gemeente nodig om af te komen van het tyrannieke gaafheidsmodel van de moderne samenleving. Zij vormen een spiegel voor samenleving en kerk. Over die spiegelfunktie van verstandelijk gehandicapten schrijft J. van der Hoeven: 'in de spiegel van het hulpeloze, weerloze wezen kunnen wij een beter inzicht ontvangen in de krankzinnigheid van een aan macht en begeerte, aan zelfzucht en geweld vervallen, normale mensenwereld'.

Omgang
Wat echte christelijke liefde en bijbelse diakonia betekent komen we zeker ook aan de weet in de omgang met diepzwakzinnigen. Op grond van het, naar zijn mening, niet-communicatief zijn van diepzwakzinnigen, zegt Metz dat diepzwakzinnigen mensen zijn die niet tot het ware mens-zijn zijn gekomen en ontkent daarmee de waarde van hun mens-zijn.
Werkers in deze zorg kunnen echter aantonen dat hun werk onder hen méér is dan 'stemmetje spelen'. De diepste bron en motivatie van hun werk mag de christelijke liefde zijn die, in tegenstelling tot de Griekse gedachte, gericht is op de ander in wie ik niets zie en van wie ik schijnbaar niets ontvang. Het grondwoord 'diakonia' in de bijbel heeft als achtergrond ook het 'vuile-handen-maken'. Heel letterlijk is daarmee, het werk onder diep-zwakzinnigen vaak getypeerd.

Samenbinding
De verstandelijk gehandicapten hebben ook een samenbindende, héélmakende funktie binnen de christelijke gemeente. Zij zijn een middel in de hand van de Heilige Geest om ons te concentreren op en te bewaren bij het hart van het Evangelie. Zij brengen mensen uit verschillende kerken en groepen samen rond het éne Evangelie van Jezus Christus. De aangepaste 'kerkdiensten' zijn daar een sprekend voorbeeld van.

Vreemdelingschap
Van verstandelijk gehandicapten kunnen wij tenslotte leren wat eschatologie betekent in de meest pure en eenvoudige zin. Zij hebben iets van het 'vreemde', van het 'vreemdelingschap', van het 'onder-weg-zijn'. In de units en op de gangen van hun voorzieningen trof ik hen vaak 'wachtend' aan. Ik moest dan vaak denken aan het woord van een Engelse dichter: 'They are still waiting for the new world'.
Op treffende wijze komen deze gedachten aan de orde in het 4e boekje van J. van der Hoeven over zijn mongoloide zoon Aat: 'Ook engelen kunnen huilen'.

L. v. Nieuwpoort, Rotterdam

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen