Luisterend dienen

Een oud zendingsgeschrift aan het woord
In verband met dit artikel zat ik te bladeren in literatuur met betrekking tot de relatie van zending en (wereld)diaconaat. Daarbij viel mijn oog op een boekje, dat door ds. H. Pol geschreven is tussen 1945 en 1951, getiteld 'De zending en de Sadan-Toradja's'.
Met betrekking tot zending schrijft hij, na de inleidende opmerkingen:
'De zending van de G.Z.B, legt nadruk op de noodzakelijkheid van kerkelijke zending, zoals dat door de Heilige Schrift geleerd wordt.' (pag. 28).
In hoofdstuk 6 komt de schrijver toe aan het beschrijven van 'De zending en haar taak'.
Uiteraard wordt er ingezet bij de prediking van het Evangelie. Daar wordt veel ruimte en aandacht aan geschonken in het boekje.
Verderop in dat hoofdstuk noemt ds. Pol als wezenlijk voor de zending:
Vertaling van de Bijbel, vanzelfsprekend omdat het Woord ook in de taal van het volk weergegeven moet worden;
onderwijs, omdat, wanneer het volk leert lezen en schrijven zij de mogelijkheid krijgen straks ook zelf de Heilige Schrift te lezen (een oer-reformatorisch principe).
Maar ook dient het onderwijs ertoe bij te dragen, dat 'heel het leven aan Christus gewijd moet zijn' (pag. 92). Als doelen worden opgesomd: brengen van kennis en ontwikkeling, het bekwamen voor het latere leven, het vormen van christelijke karakters, het verkondigen van het Evangelie en het brengen van de kinderen tot Christus.
Een vierde tak van zendingswerk noemt ds. Pol:
voorlichting op maatschappelijk (sociaal en politiek) gebied. Gaat het in de zending vooral en eerst om de verhouding van de mens tot God; vanuit het herstel van de gemeenschap met God komt ook de gemeenschap tussen de mensen onderling in het vizier (denk aan de hoofdsom van de wet: Matth. 22 : 37-40). Het christendom brengt een nieuwe cultuur en dus ook een nieuwe moraal en nieuwe sociale verhoudingen! Uitgangspunt voor ds. Pol was daarbij, dat de kerk een liefdevol dienen van de Toradja's op het oog moet hebben… omdat het Gods wil is, dat elk volk zich vrij zal ontwikkelen 'naar eigen aard en naar tijd en wijze door God bepaald'. Tenslotte noemt ds. Pol nog twee gebieden, waar het werk der zending actief in dient te zijn: Het werk onder de vrouwen, ter bevordering van het 'christelijk gezinsleven'. Deze extra aandacht is nodig, omdat juist vrouwen vaak voort blijven leven in de traditionele patronen (hij noemt dat 'de oude sleur der gewoonte' – pag. 98). Voorts noemt hij
De medische dienst. Zelfs noemt ds. Pol dit een van de belangrijkste takken van werk, waarbij hij verwijst naar de uitzending van 'de 70' (Lucas 10 : 9). Daar legt de Heere Jezus een nauw verband tussen de prediking van het Evangelie en de dienst der barmhartigheid. Nadrukkelijk onderstreept ds. Pol dat de medische dienst niet 'een lokmiddel' is, maar op zichzelf prediking van het Evangelie!
Daarbij wijst Pol op twee wegen: ten eerste de ­christelijke liefde, die de drijfveer is voor de dienst. Vervolgens is er aan die ziekenhuizen een geestelijk verzorger verbonden, die de namen van hen, waarmee hij contact heeft gehad, doorgeeft aan de evangelist, die in dat deel van het land werkt. Zo is de koppeling Woord en daad helder. Waar dat inzicht groeit, daar hoeven zij elkaar niet te verdringen, maar zullen zij elkaar aanvullen en voor elkaar dienend aanwezig zijn.

Luisterend…
Deze verkorte weergave geeft enkele 'kapstokken' voor Luisterend Dienen. Luisteren betekent vooral en nadrukkelijk betrokken zijn op de ander. Weten waar hij of zij mee zit. Wat zijn/haar vragen zijn.
Ontdekken dat we niet met onze overvloed aan hulpprogramma's de ander moeten overvallen. Eerst horen waar de ander behoefte aan heeft. De partner kan tenslotte zelf het beste aangeven wat de aard van zijn problemen is, en hoe die het beste opgelost kunnen worden.
In het 'jaaroverzicht 1994' (van Luisterend Dienen) staat het zo verwoord:
'Het dienstbetoon dient te geschieden in Christus' naam, luisterend naar het spreken van de Schrift en de belijdenis, en ook luisterend naar de stem van de partnerorganisatie (lees: zusterkerk! – D.) in de Derde Wereld' (einde citaat, pag. 11).
Want noch in zending en evangelisatie, noch in (wereld)diaconaat gaat het aan als een bloemengieter te werk te gaan, eenmalig en los van de vragen uit de context. Van de mensen die het aangaan.

Dienen…
Ook dat komt in de korte weergave van het werk onder de Toradja's voor.
Immers het gaat erom dat we de ander dienen vanuit de liefde voor en de gezindheid van Christus (Zie Fill. 2 : 5-13). Dienen in navolging van Christus vraagt allereerst en vooral om voortdurende bezinning. Maar evenzeer om gerichte hulp aan de ander, die blijkbaar hulp nodig heeft.
Sinds 1953 kent de Nederlandse Hervormde Kerk daarvoor het eigen orgaan: de Generale Diakoriale Raad. Een orgaan van bijstand, in het leven geroepen om de daadwerkelijke hulp in binnen- en buitenland 'handen en voeten te geven'. Sinds 1991 is het project 'Luisterend Dienen' als onderdeel van het Werelddiakonaat in het leven geroepen. Een project met een eigen jaarboekje, folders, collecte-materiaal, een nieuwsbrief alsmede een diaklankbeeld. Voor de predikanten is er een preekschetsenbundel gemaakt, getiteld 'Dienend Luisteren naar de Schriften'.
Wat we reeds zagen in het geschrift van ds. Pol, zien we ook vandaag. Anno 1994 nog: er wordt wereldwijd veel ondersteuning gegeven in gezondheids-projecten (zondag 6 februari 1994 is de Werelddiakonaatscollecte bestemd voor het medisch werk te Kenya-Lokichar) en allerlei opleidingsinstituten. Maar ook landbouwprojecten, watervoorziening en voedselproduktie en droogte-herstelprogramma's (Zimbabwe) staan in het 'jaaroverzicht 1994' vermeld. Azië, maar ook het Midden-Oosten, Zuidelijk Afrika, maar ook Europa zijn in het blikveld.
Dienen omdat de innerlijke ontferming van Christus ook hen geldt. Dienen omdat er ook vandaag mensen zijn, die uitroepen: 'Heere, ik heb geen mens…' (Joh. 5 : 7).

Een kerk…
Heeft dit alles nu iets te maken met mijn eigen aanleg, of wellicht omdat ik er nu eenmaal gevoel voor heb (en: dat heb je of dat heb je niet!)? Prof. J. Verkuyl schrijft in zijn boek 'Inleiding in de evangelistiek' (pag. 169 e.v.):
'Een kerk, die niet missionair is, is een gesloten club;
Een kerk, die niet diaconaal is, is geen kerk.'
Drie symbolen bepalen het kerk-zijn (zie Johannes 13): het kruis, het wasbekken en de handdoek. Wil de communicatie van het Evangelie authentiek zijn, dan zijn Woord en Dienst nodig in hun onderscheid en in hun samenhang. Daarbij wijst Verkuyl nadrukkelijk de gedachte af, als zou diaconaat 'de pantomime van het heil' (= acteren zonder gesproken tekst – D.) zijn. Het zou onmenselijk zijn, wanneer de gelegenheid tot getuigenis zich voordoet, dat daar dan niet op ingegaan wordt.
Daarmee wil hij beslist niet zeggen, dat diaconaat dus toch een opstapje is voor de evangelieverkondiging. Immers de kwaliteit van dienstbetoon heeft, als het goed is, een getuigend karakter, omdat ze uitgaat van de overwinning van de gekruisigde Christus over de machten, die het menselijk leven aantasten, scheeftrekken en verwoesten.

Twee handen op een buik?
Dromen van een beweging van zending en werelddiaconaat in samengang en samenhang. Dat kan werkelijkheid worden, wanneer 'de G.Z.B.' en 'Luisterend Dienen' niet alleen een overlappend programma over de grenzen kennen, maar tevens in de benadering van de gemeenten de handen ineen slaan. Omdat het gaat om twee uitingen, die voortkomen uit die ene en zelfde beweging van God uit naar de (mensen)wereld toe. Deze is immers voorwerp van Zijn oneindige liefde in Christus!
Ik zou tot slot de stelling willen poneren:
'Waar de gemeente missionair is, juist daar wordt het diaconaat levendig.'
Hiermee zijn we weer terug bij het begin, het oude zendings-geschrift van ds. Pol.

En nu de praktijk?
Wie in de gemeente meer aandacht wil schenken aan vormen van wereld-diaconaat (Luisterend Dienen), kan natuurlijk de collectefolder aanvragen en die uitdelen in de gemeente. Dat zou kunnen. Daarmee stimuleren, .we de bereidheid tot geven. Maar meer nog wordt een gemeentelid betrokken bij de vragen en noden van de derdewereld, wanneer de gemeente een project voor haar rekening neemt, en in allerlei vormen daar aandacht aan schenkt.
Verder zou het zinnig en nuttig kunnen zijn, wanneer er een band gelegd wordt tussen de gemeente hier en de gemeente daar.
Om daarin een weg te vinden, is het goed eens contact met mij op te nemen. Als medewerker voor het project Luisterend Dienen ben ik twee dagen per week beschikbaar. U kunt daarvoor bellen naar het bureau van de G.D.R., tel. 03438-23681 (mevr. Ter Veen-Sijp).

D. van Dijk, Driebergen, januari 1994

N.B. Dhr. Benjamin Ebanyo uit Lokichur (een G.Z.B./Luisterend Dienen project) komt naar Nederland. Op zondagavond 6 februari zal hij in de Sionskerk te Nunspeet e.e.a. vertellen rond de collecte. Verder bezoekt hij die week verschillende gemeenten en verscheidene gezondheidsprojecten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen