Torenspitsen-Gemeenteflitsen

KAMERIK
Kamerik is gelegen in het uitgestrekte laagveengebied van Utrecht en Zuid-Holland, nabij Woerden. Vanaf de jaren 900-1100 is deze woeste ruige wildernis ter ontginning uitgegeven door de bisschoppen van Utrecht. Kamerik zelf bestaat uit een aantal afzonderlijke ontginningen. Vanaf het begin der ontginningen heeft er op de plaats waar nu nog onze kerk staat, al een kerkgebouw gestaan. Bewijzen hiervan zijn de twee boomdoodkisten die in 1834 en 1929 onder de kerk werden opgedolven. Dit zijn lijkkisten gehakt uit een boomstam. Dit is de eerste vorm van begraven, toen de heidense vorm van lijkverbranding verboden was. Volgens deskundigen wijst deze vondst op zeer hoge ouderdom van dorp en kerk (plm. 9e of 10e eeuw). Geschreven bewijzen zijn hiervan niet bekend.
Van 1455 is de bouw van een stenen kerk met toren bekend. Deze toren is nog de tegenwoordige toren, doch het bijbehorende kerkgebouw is in 1829 wegens bouwvalligheid gesloopt. Na herbouw in 1834 is het in 1834 weer in gebruik genomen en tot op heden dient het nog als bedehuis voor onze gemeente.
Tweemaal is de toren uitgebrand. De eerste keer in 1672 en de tweede keer in 1910.
Het jaar 1672, bekend als het rampjaar, ging ook aan Kamerik niet ongemerkt voorbij. In Kamerik, juist gelegen aan de Franse zijde van de waterlinie, heeft de bevolking in hevige mate de beroving en vernieling van have en goed moeten verduren. Bij het wegtrekken van het Franse leger werd de kerk uit wraak in brand gestoken. Het dorp Kamerik, werd in grote ellende en armoede achtergelaten. Het kerkgebouw werd weer hersteld en in gebruik genomen, maar met de toren moest gewacht worden tot 1717, alvorens men financieel weer in staat was deze te laten herstellen.
In de tijd van Napoleon, begin van de 19e eeuw, is de kerktoren gevorderd en aan de burgerlijke gemeente in eigendom overgegaan. Dit is tot op heden nog zo.
In 1910 brak een grote brand uit in het dorp in de nabijheid van de kerk. Hierbij ging ook de fraaie kerktoren in vlammen op. Het kerkgebouw uit 1834 bleef gespaard, maar het dak, de ramen en het orgel hadden ernstige waterschade opgelopen. Het orgel was nog vrij nieuw. In 1898 was het oude kerkorgel vervangen door een gloednieuw, dat vervaardigd was door de orgelmaker Eldik te Tiel. Gelukkig kon het hersteld worden. Ook de romp van de toren kon bij de wederopbouw gespaard blijven.
In 1950 werd de kerktoren verfraaid met nieuwe klokken en een volledig carillon. Dit carillon werd als geschenk ontvangen en wordt op vaste tijden en bij gedenk- en feestdagen bespeeld.
Het kerkgebouw heeft 500 zitplaatsen en is in deze eeuw enkele malen aangepast en gerestaureerd. Het heeft een eenvoudig, maar wel voornaam aanzien. Opvallend zijn de 8 glas in loodramen en de vier 18e eeuwse rouw- en wapenborden in de kerk. Het fraaie orgel is in 1972 gerestaureerd en uitgebreid. Het bovenwerk werd vervangen door een rugwerk en het pedaal kreeg drie zelfstandige stemmen.
De hervormde gemeente van Kamerik is ontstaan in de tijd toen de Reformatie in deze lage landen doorbrak en een nieuw tijdperk dat de oude Apostolische leer opbloeide. Van vaste en autentieke gegevens is ons weinig bekend en veel is verborgen, maar in 1583 was de oude Gotische parochiekerk in Kamerik al bij de hervormden in gebruik en in 1585 trad als eerste predikant op Nicolaas Nicolaï. Op de predikantenlijst in onze kerk komt zijn naam als eerste voor. Deze van elders afkomstige 'pastoor' handhaafde meer de roomse gewoonten, dan dat hij zich richtte op de leer der Reformatie. Dit blijkt uit de Acta of handelinge der synode van de provincie Utrecht, d.d. 8 juli 1606. De derde predikant, Ludvicus du Bois (1595-1619) bleek ook niet zuiver in leer en leven en werd afgezet. Hij wordt opgevolgd door ds. Florentius van Middelhoven (1621-1623). Van hem wordt geen kwaad vermeld.
Sedert de Reformatie is de Nederlandse Hervormde gemeente in Kamerik het belangrijkste kerkgenootschap, zowel qua omvang als qua invloed op het dagelijks gebeuren in de burgerlijke gemeente. De omvang van de gemeente bedroeg in 1831 650 zielen en de groei ging gelijk op met de groei van het inwonertal van Kamerik. Tot ca. 1890 behoorde tweederde tot driekwart van de Kamerikers tot de Nederlandse Hervormde Kerk. De overigen waren voor het merendeel Rooms-Katholiek. Na de Doleantie ging een aantal hervormden over naar de Gereformeerde Kerk, maar desondanks bleef de hervormde gemeente tot in de jaren '70 van deze eeuw de religieuze thuisbasis van ongeveer de helft van de Kamerikse bevolking. Thans bedraagt het aantal hervormden 1349 bij 3800 inwoners.
Twee predikanten uit de kerkgeschiedenis van Kamerik willen we nog voor het voetlicht halen. De eerste is ds. Adrianus Schotsman (1829-1847 met emeritaat). Deze predikant was zeer rechtzinnig en punctueel. Mede door zijn prediking gingen in 1836 slechts 6 personen met de Afscheiding mee. Van de ambtsperiode van ds. Schotsman is veel bekend, omdat hij de notulen van de kerkeraadsvergaderingen in goed leesbaar handschrift schreef. Daarnaast begon hij met het bijhouden van nieuwe doop- en trouwboeken.
Het langst is de gemeente gediend door ds. Pieter Bongers, van 1894-1933. Thans wordt de gemeente gediend door ds. H. J. Catsburg, de 29e predikant sinds de Reformatie.
Staande in het midden van het dorp, vervult het kerkgebouw nog steeds een centrale plaats in het dorp. Met de aan- en nabijgelegen gebouwen Rehoboth en Elim is er een uitgebreide gelegenheid voor het samenkomen van de vele kerkelijke verenigingen, kringen en clubs ten dienste van de gemeente. Dit zal nog aanmerkelijk verbeteren als onze vooruitstrevende kerkvoogdij haar verbouwingsplannen voor Elim in 1994 mag gerealiseerd zijn.
Bij deze terugblik en vooruitzicht past wel de ootmoedige dankzegging: Heere, Gij zijt voor ons geweest een Toevlucht van geslacht tot geslacht. (Ps. 90 : 1)

H. Nap (oud-notabel)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen