Een boek als hartversterking

Het onlangs verschenen boekje Is het wel voor mij? , geschreven door dr. C. van Sliedregt en mevr. J. A. van Sliedregt-Hoksbergen*, is een hartversterking voor mensen die tobben met twijfels en vragen rond het geloof. De ondertitel van het boek luidt dan ook: 'Geloofs(on)zekerheid vanuit de verkiezingsleer'. In overeenstemming met de pastorale bedoeling van het geschrift dienen de schrijvers zich heel eenvoudig aan als Joke en Kees en spreken ze de lezers aan met 'jij en jou'. Dat past bij een gesprek van hart tot hart en onder vier of zes ogen. Bijzonder fijn om zo als echtpaar, elk op eigen wijze, zowel vanuit specifieke studie als vanuit diepgaande levenservaring, anderen tot een hand en voet te zijn. Afwisselend vinden we brieven en dagboekfragmenten van de predikantsvrouw, pastoraal bezig in het ambt aller gelovigen, en meditatief - uitlegkundige notities van de predikant en theoloog.

Graag beveel ik de bijdragen van mevrouw Joke van Sliedregt ter lezing en overdenking aan. Ze lenen zich niet voor een samenvattende weergave. Ze vragen er veeleer om mediterend gelezen en herlezen te worden. Heel consequent wordt telkens Christus centraal gesteld als de nodigende en toegankelijke Heiland. Allerlei belemmeringen op de weg tot Hem worden aangewezen en pastoraal en bewogen uit de weg geruimd.

Ontspoorde verkiezingsleer

Ds. Van Sliedregt constateert dat een ontspoorde verkiezingsleer de twijfel heeft gevoed en oorzaak is geworden van veel onzekerheid. Daarbij speelt een verkeerde uitleg en toepassing van woorden uit Romeinen 8-11 een rol. Vandaar dat hij het heilzaam acht heel nauwkeurig de echte betekenis van passages uit deze hoofdstukken na te gaan en in het licht te stellen. Daarbij komen vragen aan de orde als: 'Moet je wel twijfelen of God je uitverkoren heeft? ' Neen, is het antwoord, want God verkiest zondaren. Als je van jezelf weet en erkent dat je zondaar bent, mag je weten dat Gods verkiezing voor jou juist een deur opent. Ja maar, je weet toch maar niet of de predestinatie, de uitverkiezing, jou persoonlijk geldt? Hierop klinkt de repliek: Het is nooit de bedoeling geweest van hen die de leer van de verkiezing hebben uitgewerkt om te bevorderen dat mensen zich met zulke vragen ophouden. Het is veeleer de bedoeling in te zetten bij de roeping. Vanuit de werkelijkheid van Gods roeping in je leven - denk aan je doop! - mag je er geen vraagtekens bij zetten of God jou op het oog heeft en of Hij jou wel hebben wil! Dat staat namelijk vast.

Maar er is toch dat eeuwige voornemen van God (Rom. 8 : 28)? Jawel, maar wanneer daarvan melding wordt gemaakt, is dat bedoeld om de zekerheid en het houvast van de gelovigen te bevorderen. Het mag echter nooit in mindering komen op de echtheid en waarachtigheid van de roeping.

Jezus Christus staat in Gods bestemmingsplan centraal. In Hem ben je beroepen en vanwege Hem mag je weten verkoren te zijn. Jezus is immers dé Uitverkorene.

Tegenwerpingen

De tegenwerpingen blijven opkomen vanuit ons hart en vanuit hetgeen ons verstand van de verkiezingsleer meent te hebben begrepen. Ligt het dan niet van eeuwigheid vast wat er van mij zal worden? Het is toch al lang van tevoren bepaald of ik verkoren dan wel verworpen ben? Hierop antwoordt Van Sliedregt dat geen van onze vaderen uit Dordt een hand in het vuur zou steken voor de uitspraak dat het van eeuwigheid vast ligt of ik er kom of niet. Volgens hem is dit een ernstige karikatuur van de bijbelse verkiezingsleer. Nergens in de Bijbel wordt zo over de verkiezing gesproken. Wat de vaderen in Dordt wel krachtig hebben willen onderstrepen, is dat het genade is om behouden te worden en dat wij mensen onwillig zijn om van genade alleen te leven. Dat alleen is hun intentie geweest. Daarbij stelt Van Sliedregt voorzichtig de vraag of de Dordtse vaderen toch niet over een grens zijn gegaan en of ze wel genoeg hebben gerekend met de vermaning van Deut. 29 : 29 om de verborgen dingen over te laten aan de HEERE onze God. Hebben ze wel voldoende gedacht aan de ernstige negatieve gevolgen voor prediking en pastoraat, kerk en theologie die de leer van verkiezing én verwerping van eeuwigheid met zich zou meebrengen? In enkele inverviews heeft hij deze vragen nog wat aangescherpt. Naar mijn overtuiging vraagt dit wel om een meer systematische behandeling. Het kan er niet bij blijven alleen vragen op te werpen, zeker niet wanneer een gewaardeerd belijdenisgeschrift in het geding is. Voor mij is het altijd heel belangrijk geweest dat Dordt afstand heeft genomen van de parallellisering tussen verkiezing en verwerping. Je mag niet op dezelfde manier over verkiezing als over verwerping spreken: het zijn geen logische tegenhangers van elkaar, ze zijn niet te beschouwen als zijde en keerzijde. Het is dan vervolgens wel de vraag of Dordt consequent heeft doordacht wat dit betekent voor de verkiezingsleer. Mij is in elk geval de positie van Kohlbrugge sympathiek die wel een verkiezing, maar niet een verwerping van eeuwigheid heeft geleerd. Maar hier ligt een terrein van vragen dat in een systematische studie betreden moet worden. Een mooie taak voor dr. Van Sliedregt?

Jakob en Ezau

Nog enkele grepen uit de meditatieve beschouwingen over Romeinen 9: staat er niet in Rom. 9 : 6-13 dat God Jakob heeft liefgehad en Ezau gehaat? En dat nog voordat beide jongens geboren waren? Ja, maar dat moet heilshistorisch worden opgevat. Er staat niet dat God Jakob heeft uitverkoren en Ezau heeft verworpen. Haten betekent hier niet 'een gruwelijke hekel hebben aan'. Ezau komt op de tweede plaats, maar God ziet ook naar Ezau en zijn nakomelingen om (Gen. 33; Deut. 23 : 7, 8). Hierbij moet wel worden aangetekend naar mijn mening dat er een ergernis is aan de stijl van Gods verkiezing waarbij de meerdere wordt gepasseerd ten gunste van de mindere. Wanneer de meerdere daar niet aan wil en zich blijft ergeren, voltrekt zich de verwerping, niet alleen heilshistorisch bij een volk, maar ook heel persoonlijk.

We mogen geen grillig beeld van God hebben: 'Als zou God Zijn mensen uitkiezen en anderen laten vallen. Dat geeft een vertekend beeld van God'. De farao verhardde zichzelf. Maar ook hij had tot inkeer en geloof in Israels God kunnen komen. Er was niets op tegen geweest wanneer hij voor Israels God op de knieën was gegaan. Een vat van toorn kan een vat van barmhartigheid worden. De weg van de weinige getrouwen naar de veelheid van de schare die niemand tellen kan, blijft ten principale open.

Vuurbang voor systemen

Van Sliedregt is vuurbang voor menselijke systemen die nooit recht kunnen doen aan het levendige en beweeglijke spreken van de Schrift. Elk menselijk systeem faalt en brengt ontsporingen met zich mee. Je krijgt de dingen niet logisch op één noemer. Zo is het puur genade dat mensen behouden worden, het is louter te danken aan Gods soevereine genade. Maar je mag niet als logische tegenhanger daarvan stellen dat het Gods beschikking is wanneer mensen verloren gaan. Van God uit is immers aan alle voorwaarden tot horen en geloven voldaan. Het heeft geen enkele zin om naar God te wijzen, als schuldige voor het ongeloof. Elk mens is zelf verantwoordelijk voor zijn of haar reactie op de boodschap van het Evangelie. Toch moet ook gezegd worden: het loopt God niet uit de hand. 'De aanhoudende verharding van de joden gaat niet buiten God om. Zonder dat God enige schuld treft, is Hij vrij om tijdelijk of voorgoed mensen als farao te verharden.'

De slotslom die wordt getrokken in het naschrift bij deze pastorale hartversterking en handreiking is dat er toch een zekere spanning blijft bestaan. Gods gedachten overtreffen nu eenmaal alle menselijke logica en doorbreken elk menselijk systeem. De beide auteurs. Kees en Joke, geven ons op de laatste bladzijde van hun geschrift het volgende hartversterkende getuigenis aangaande Christus mee: 'Persoonlijk hebben we in Hem de rust mogen vinden. Hij is onze enige troost in dit vaak moeilijke leven, voor nu en voor de eeuwigheid. Dat wil niet zeggen, dat we nooit meer twijfelen of geen momenten van zwakheid meer hebben, maar juist dan worden we er steeds weer toe geleid, om de wortels van ons geloof alleen te gronden in het Woord en niet in onze gevoelens'.

Mogen ds. en mevrouw Van Sliedregt, die pas het 25-jarig ambtsjubileum van eerstgenoemde hebben mogen gedenken, onder Gods bewarende hand nog velen tot zegen zijn als leidslieden tot Christus!

* Dr. C. van Sliedregt en mevr. J. A. van Sliedregt-Hoksbergen, Is het wel voor mij? Geloofs(on)zekerheid vanuit de verkiezingsleer, uitg. J. J. Groen en Zn., Heerenveen 1998.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen