De belijdenis van de Drie-eenheid in het Oude Testament (2)

Driemaal genoemd
In de bekende hogepriesterlijke zegen in Numeri 6 : 22-27 wordt ons geleerd dat en hoe Mozes bevel gaf aan Aäron en zijn zonen met een bepaalde formule de zegen van God op het volk te leggen. God geeft deze formule Zelf! Het is Hem hoge ernst! Deze zegen heeft in het Hebreeuws een prachtige, kunstzinnige vorm. Immers de formule bevat drie regels. Driemaal wordt ook de naam HEERE gebruikt. De eerste regel bevat driemaal vijf letters; de tweede kent viermaal vijf letters en de derde regel vijfmaal vijf letters! En elke regel bestaat weer uit twee delen. De zegenformule roept het beeld op van een gestaag aanzwellende stroom die over het volk Israël wordt uitgegoten. De eerste regel kent drie, de tweede vijf en de derde zeven woorden immers. Als we de driemaal gebezigde naam van de HEERE er af trekken houden we twaalf woorden over overeenkomstig het twaalftal stammen van Israël. Nu genoeg hierover.
Al in de vroege tijd van de oudchristelijke kerk zag men in het drievoudig gebruik van de Godsnaam een aanwijzing van de openbaring van God als de Drie-enige! Bovendien werd ook naar de inhoud van de zegen aan de Triniteit gedacht. In de eerste spreuk betrok men het 'zegenen en behoeden' op de Vader! In de tweede spreuk zag men in het 'doen lichten en genadig zijn' de Zoon te voorschijn treden. In de derde spreuk die gewaagt van 'het-zich-verheffen van Gods aangezicht en de vredesgave' vond men de Heilige Geest terug. Mogen we in deze formule, die God Zelf wenst uitgesproken te zien bij de zegen, al niet zien hoe God aan Mozes voorzegt dat deze God, Die laat zegenen, de ware en de levende God is en dat Hij Zich straks, in de volheid van de tijd voluit als de Drie-enige Zich zal bekend maken?
Luther merkt bij deze zegenspreuk op: 'deze zegen is niet ver van de andere, gewone zegen. God de Vader en de Zoon en de Heilige Geest zegene u. Elk der Personen wordt achtereenvolgens de schepping, de verlossing en de heiliging toegekend'.
Iets van het grote en tere geheim van Gods Zelfopenbaring licht reeds op. We spreken niet van ontwikkeling, al zou het meerdere uit het mindere en het hogere uit het lagere voortkomen, maar wel van voortgang in de Godsopenbaring, ook in die van Zichzelf.

Drie Personen
In de profetische geschriften treffen we de proclamatie van de Gezalfde des Heeren aan in Jesaja 61 : 1. Het is de bekende tekst 'de Geest des Heeren HEEREN is op Mij omdat de HEERE Mij gezalfd heeft…'. De zalving is in het Oude Testament niet alleen maar een teken van aanstelling tot dienst, of dat nu van een profeet, priester of koning wordt gezegd, maar ook het symbool van geestelijke beïnvloeding waardoor de ontvanger van de zalving zowel bekwaamd werd alsook aangewezen om zijn bepaalde opdracht te kunnen vervullen.
Bij de exegese is het allereerst de vraag wie in vers 1 aan het woord is. Vaak heeft men gedacht aan de profeet zelf, Jesaja dus, maar ook wel aan de Knecht des Heeren. De spreker noemt zichzelf niet de Knecht maar hij vertoont er wel duidelijk gelijkenis mee. Dit hoofdstuk herinnert ons wel heel sterk aan gedeelten waarin sprake is van de komst van de Messias. In 42 : 1 reeds lezen we dat God Zijn Geest op hem had doen neerdalen. In 49 : 1 wordt Zijn aanstelling door God bericht. Volgens 50 : 4 zou de Messias de wenenden van Sion heerlijk komen vertroosten. Opnieuw hebben we met een messiaans woord te doen. In dit hoofdstuk gaat het om de aankondiging van de komst van de Messias als verkondiger van een heel bijzondere boodschap.
Maar wie zegt dit wat in vers 1 staat?
Calvijn gaat ervan uit dat de profeet de eerste persoon gebruikt en als het ware Christus sprekend invoert. De aangekondigde verlossing kan alleen immers voorzegd worden op gezag van Christus Zelf. En wat hier staat kan alleen op Hem betrekking hebben omdat Hij alleen zo met de volheid van de Geest is begiftigd geweest en omdat Hij ook alleen in de kracht van die Geest kan volbrengen wat geboodschapt wordt.
Toen de Heiland tijdens Zijn verblijf op aarde in de synagoge van Nazareth de Schrift gelezen had, het begin van Jesaja 61, verklaarde Hij zonder omwegen 'heden is dit Schriftwoord in/voor uw oren vervuld', Lukas 4 : 21.

Meer wegen dan tellen
Veel teksten vinden we niet in het Oude Testament over de Zelfopenbaring van de Drie-enige God, evenmin als trouwens over de uitdrukkelijke vermelding van een leven na dit leven. Maar we moeten niet zozeer de Schriftplaatsen tellen als wel wegen en op de juiste waarde leren schatten. Dan ontdekken we dat en hoe ook in het Oude Testament wordt aangewezen wie God is, de levende God, de Schepper van hemel en aarde, de Auteur van de zegen en de Zender van de Messias. Maar het dogma van de Triniteit wordt eerst volheerlijk in het Nieuwe Testament ontvouwd. In andere artikelen zal meer daarover worden geschreven. Wij spoorden slechts op wat het Oude Testament ons te zeggen heeft 'in de schemering van de Godsopenbaring' naar het volle licht toe.

W. Chr. Hovius, Apeldoorn

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen